Μπορεί στο προσκήνιο οι διπλωματικές διεργασίες να μοιάζει πως έχουν βρει αδιέξοδο και οι συγκρούσεις να μαίνονται, ωστόσο το παρασκήνιο είναι πλούσιο και νέες ισορροπίες διαμορφώνονται γύρω από το μεταπολεμικό τοπίο στην Ουκρανία. Σε αυτό, θέση δεν θα έχει πολύ πιθανώς ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, με τα σενάρια για τη διαδοχή του να είναι υπαρκτά προβάλλοντας ως μεγάλο φαβορί για να τον αντικαταστήσει: ο λόγος για τον Βάλερι Ζαλούζνι, που μοιάζει να λαμβάνει «ψήφο εμπιστοσύνης» από ΗΠΑ και Μεγάλη Βρετανία, προκειμένου να ηγηθεί όχι πλέον των ενεργειών στο μέτωπο, αλλά της κυβέρνησης, σε μια χώρα που φαντάζει δεδομένο πως θα βγει από το μέτωπο ηττημένη και θα αναζητήσει ενοποιητικούς παράγοντες, με τη στόχευση να είναι διττή: αφενός να εφαρμόσει τη συμφωνία ειρήνης, αφετέρου να «τρέξει» το τιτάνιο έργο ανοικοδόμησης της Ουκρανίας, που εκτιμάται πως θα υπερβεί το μισό τρισ. δολάρια (524 δισ., σύμφωνα με μελέτη που συνέταξαν ΟΗΕ, Κομισιόν και ουκρανική κυβέρνηση και δημοσιεύτηκε τον Φεβρουάριο).

Ο Βάλερι Ζαλούζνι, ο «Σιδερένιος Στρατηγός», θεωρήθηκε ιδιαίτερα επιδραστικός, ιδίως κατά τον πρώτο χρόνο του πολέμου, κερδίζοντας σε δημοφιλία και αναδεικνυόμενος σε ηγετική μορφή της Ουκρανίας, καθώς έμοιαζε να προσφέρει επιτυχίες στο πεδίο των μαχών με έναν διαφορετικό τρόπο πολέμου, πιο «ευέλικτο» και περισσότερο «δυτικόστροφο». Ομως, τα προβλήματα δεν άργησαν να κάνουν την εμφάνισή τους, με τις «τριβές» στη σχέση του με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι να έρχονται σταδιακά στην επιφάνεια. Τελικά, και σε μια κίνηση-έκπληξη, δεδομένου του αποκλειστικά στρατιωτικού του υποβάθρου (ακολουθώντας ουσιαστικά τη σταδιοδρομία του πατέρα του), ο Ζαλούζνι διορίστηκε πρέσβης της Ουκρανίας στο Ηνωμένο Βασίλειο τον Μάρτιο του 2024 και έναν χρόνο αργότερα μόνιμος αντιπρόσωπος της Ουκρανίας στον Διεθνή Οργανισμό Ναυτιλίας. Η θέση του στο Λονδίνο σαφώς προσφέρει έναν άμεσο δίαυλο με την Ντάουνινγκ Στριτ, ιδίως σε μια περίοδο που επιχειρεί να αναλάβει ρόλο ως επικεφαλής μιας «Συμμαχίας Προθύμων», ωστόσο υπάρχει και άμεσος δίαυλος με την Ουάσινγκτον.

Ετσι, σύμφωνα με δημοσίευμα του «Guardian», ο Αμερικανός αντιπρόεδρος, Τζέι Ντι Βανς, τον κάλεσε στο τηλέφωνο στις αρχές Μαρτίου και τρεις μόλις ημέρες μετά την επεισοδιακή επίσκεψη του Ζελένσκι στο Οβάλ Γραφείο και την ανοιχτή αντιπαράθεση με τον Αμερικανό πρόεδρο, στην οποία και ο Βανς έπαιξε τον δικό του ρόλο. Κατά το δημοσίευμα, η ομάδα του Βανς, πέραν του τηλεφωνήματος, «δοκίμασε διάφορα διπλωματικά και άλλα κανάλια» για να επικοινωνήσει με τον Ζαλούζνι, ο οποίος, όμως, τηρώντας μια «θεσμική» στάση και σε συνεννόηση με τον προσωπάρχη του Ζελένσκι, αρνήθηκε να δεχθεί την κλήση. Ο Ζαλούζνι φέρεται να κρατά «κλειστά» τα χαρτιά του, μολονότι αναφέρονται από τον «Guardian» επισκέψεις στην πρεσβευτική του κατοικία από Ουκρανούς βουλευτές, ενώ αναλυτές στα αμερικανικά Μέσα «βλέπουν» πιθανή προσέγγιση του «Σιδερένιου Στρατηγού» από τον Πέτρο Ποροσένκο, προκάτοχο του Βολοντίμιρ Ζελένσκι και σαφώς υπολειπόμενο σε δημοφιλία έναντι τόσο του τελευταίου όσο και του πρώην αρχηγού των ουκρανικών Ενόπλων Δυνάμεων.

Το ραντεβού στις Άλπεις και το μήνυμα για τον Ζαλούζνι

Την ίδια ώρα, βέβαια, και παρά τη διατήρηση του «χαμηλού προφίλ», μια έκθεση της Ρωσικής Υπηρεσίας Πληροφοριών Εξωτερικού (SVR) είδε το φως της δημοσιότητας, η οποία δείχνει -αν επιβεβαιωθεί- τις διεργασίες για την επόμενη ημέρα, με τον Ζαλούζνι παρόντα. Ειδικότερα, εκπρόσωποι των Ηνωμένων Πολιτειών και της Μεγάλης Βρετανίας συναντήθηκαν σε πόλη των Αλπεων, όπου συζήτησαν με υψηλόβαθμους Ουκρανούς αξιωματούχους την πιθανή αντικατάσταση του Ζελένσκι. Η συνάντηση φέρεται να έγινε στα τέλη Ιουλίου, με φόντο την πολύκροτη υπόθεση της προσπάθειας του Ουκρανού προέδρου να διαλύσει την ανεξάρτητη από την πολιτική ηγεσία Υπηρεσία Καταπολέμησης της Διαφθοράς, γεγονός που έφερε μεγάλες αντιδράσεις στη Δύση και οδήγησε τον Ζελένσκι να κάνει πίσω.

Σε αυτό το meeting μετείχαν -σύμφωνα με τους Ρώσους- ο Βάλερι Ζαλούζνι, ο Αντρίι Γερμάκ (προσωπάρχης του Ζελένσκι) και ο Κίριλ Μπουντάνοφ (επικεφαλής της Υπηρεσίας Πληροφοριών της Ουκρανίας). Σύμφωνα με την έκθεση που δημοσίευσε το ρωσικό πρακτορείο TASS, ΗΠΑ και Βρετανία έδειξαν την προτίμησή τους στον Ζαλούζνι, υποδεικνύοντας αυτόν για την ουκρανική προεδρία, ενώ έστειλαν το μήνυμα στους άλλους δύο μετέχοντες πως θα διατηρήσουν τα αξιώματά τους. Τα παραπάνω συμπίπτουν χρονικά με την περίοδο που ο Τραμπ φαινόταν να «σφίγγει τη θηλιά» στη Ρωσία, περιορίζοντας σε 10 μέρες το διάστημα επιβολής κυρώσεων, με στόχο την εκεχειρία, πριν αλλάξουν τελικά τα δεδομένα μετά το κρίσιμο ταξίδι Γουίτκοφ στη Μόσχα και τη συνάντηση Τραμπ - Πούτιν στην Αλάσκα.

Η "νομιμότητα" του Ζελένσκι και οι εκλογές στην Ουκρανία

Υπενθυμίζεται πως το ζήτημα της «νομιμότητας» του Ζελένσκι ανακινείται τακτικά από τη Μόσχα, με τον Ντόναλντ Τραμπ να υιοθετεί κατά καιρούς τη σχετική ρητορεία και ιδίως το διάστημα μετά τη συνάντηση του Φεβρουαρίου. Σύμφωνα με το ουκρανικό Σύνταγμα, η διεξαγωγή εθνικών εκλογών απαγορεύεται σε περίπτωση κήρυξης στρατιωτικού νόμου, που επεκτάθηκε τον προηγούμενο μήνα, έπειτα από ψηφοφορία στην ουκρανική Βουλή, μέχρι τις 5 Νοεμβρίου. Συνεπώς, για να οδηγηθεί η Ουκρανία στις κάλπες, προϋπόθεση είναι είτε η εκεχειρία είτε η σύναψη συνθήκης ειρήνης, για να αρθεί ο στρατιωτικός νόμος. Σε κάθε περίπτωση, αυτό που έχει τη δική του σημασία είναι το εξής: τα ρωσο-αμερικανικά deals «πρέπει να τρέξουν» και, για να γίνει αυτό, το Ουκρανικό πρέπει να κλείσει. Το Reuters δημοσίευσε μέσα στην εβδομάδα τα εν λόγω deals, που συνίστανται: Στο ρωσικό έργο πετρελαίου και φυσικού αερίου Sakhalin-1 (η ExxonMobil είναι σε επαφές για να «επιστρέψει» στο project, με την εταιρεία να έχει μυστικές συζητήσεις με τη ρωσική Rosneft, όπως ανέφερε και η «WSJ» την Τρίτη). Στην αγορά από πλευράς Μόσχας αμερικανικού εξοπλισμού για τα έργα υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), όπως το Arctic LNG 2. Στην ενδεχόμενη αγορά από πλευράς ΗΠΑ ρωσικών πυρηνικών παγοθραυστικών πλοίων.

Δημοσιεύτηκε στα Παραπολιτικά