Μια φονική σεισμική δόνηση 6 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ συγκλόνισε το Αφγανιστάν, αφήνοντας πίσω της έναν απολογισμό τρόμου με πάνω από 800 νεκρούς στην περιοχή του Τζαλαλαμπάντ. Η καταστροφή εκτείνεται από την ανατολική ορεινή ζώνη έως την πρωτεύουσα Καμπούλ, ενώ οι σεισμικές δονήσεις έγιναν αισθητές και στο γειτονικό Πακιστάν.

Οι αρχές των Ταλιμπάν επιβεβαιώνουν ότι ο αριθμός των θυμάτων αναμένεται να αυξηθεί καθώς οι ομάδες διάσωσης αγωνίζονται να φτάσουν στα απομονωμένα ορεινά χωριά. Εκατοντάδες κατοικίες έχουν καταπλακωθεί από τα συντρίμμια, δημιουργώντας ένα τοπίο απόλυτης καταστροφής.

Αφγανιστάν: Επιχειρήσεις διάσωσης σε εξέλιξη παρά τα εμπόδια

Οι προσπάθειες διάσωσης αντιμετωπίζουν σοβαρά εμπόδια, καθώς κατολισθήσεις έχουν αποκόψει τις κύριες οδικές αρτηρίες προς το επίκεντρο του σεισμού. Η κυβέρνηση των Ταλιμπάν έχει αναπτύξει ελικόπτερα για την απομάκρυνση των τραυματιών από τις δυσπρόσιτες περιοχές.

Το κεντρικό νοσοκομείο του Τζαλαλαμπάντ βιώνει ασφυκτικές συνθήκες, καθώς ήδη αντιμετώπιζε υπερφόρτωση από τους χιλιάδες Αφγανούς πρόσφυγες που επιστρέφουν μετά τις μαζικές απελάσεις από το Πακιστάν. Τώρα το ιατρικό προσωπικό καλείται να αντιμετωπίσει και την εισροή εκατοντάδων σεισμοπαθών.

Γεωλογικοί παράγοντες που καθιστούν το Αφγανιστάν ευάλωτο

Το Αφγανιστάν βρίσκεται στη σεισμογενή ζώνη όπου συγκρούονται οι τεκτονικές πλάκες της Ινδίας και της Ευρασίας, η ίδια δύναμη που διαμόρφωσε τα Ιμαλάια. Αυτή η γεωλογική θέση καθιστά τη χώρα μία από τις πιο ενεργές σεισμικές περιοχές παγκοσμίως, με το 15% της συνολικής σεισμικής ενέργειας του πλανήτη να εκλύεται εκεί ετησίως.

Οι σεισμοί στην περιοχή χαρακτηρίζονται από μικρό εστιακό βάθος, γεγονός που ενισχύει την καταστροφική τους δύναμη. Επιπλέον, η κατασκευαστική υποδομή του Αφγανιστάν βασίζεται κυρίως σε παραδοσιακά υλικά όπως ξύλο, πλίνθους και χαμηλής ποιότητας σκυρόδεμα, που καταρρέουν εύκολα υπό σεισμικές καταπονήσεις.

Η ορεινή τοπογραφία επιδεινώνει την κατάσταση, καθώς οι σεισμοί προκαλούν εκτεταμένες κατολισθήσεις που εξαφανίζουν ολόκληρους οικισμούς και διακόπτουν τις επικοινωνιακές οδούς.

Ιστορικό καταστροφικών σεισμών στην περιοχή

Το 2023, μια σειρά σεισμικών δονήσεων στην επαρχία Χεράτ στοίχισε τη ζωή σε περισσότερους από 1.000 ανθρώπους. Έναν χρόνο νωρίτερα, παρόμοιας έντασης σεισμός στην Πακτίκα είχε επίσης προκαλέσει πάνω από 1.000 θύματα, επιβεβαιώνοντας την τακτική επανάληψη τέτοιων τραγωδιών στο Αφγανιστάν.


Δυσκολίες στη συλλογή πληροφοριών και παροχή βοήθειας

Η απομακρυσμένη γεωγραφική θέση των πληγεισών περιοχών και οι περιορισμένες επικοινωνιακές υποδομές καθιστούν δύσκολη την άμεση αξιολόγηση της κατάστασης. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι θα χρειαστεί σημαντικός χρόνος για να υπάρξουν ακριβή στοιχεία για τον πραγματικό αριθμό των θυμάτων.

Η πολιτική κατάσταση στο Αφγανιστάν επιδεινώνει περαιτέρω τις δυσκολίες. Από τον Αύγουστο του 2021, όταν οι Ταλιμπάν ανέλαβαν τον έλεγχο, η διεθνής κοινότητα έχει περιορίσει σημαντικά την παρουσία της στη χώρα. Πολλοί διεθνείς δημοσιογράφοι και ανθρωπιστικές οργανώσεις έχουν αποχωρήσει ή ανασταλεί τη δράση τους, αφήνοντας λιγότερους μηχανισμούς επιβεβαίωσης των γεγονότων.

Οικονομική κρίση και ανθρωπιστικές ανάγκες

Το Αφγανιστάν αντιμετωπίζει βαθιά οικονομική κρίση μετά την επιστροφή των Ταλιμπάν στην εξουσία. Σύμφωνα με το International Rescue Committee, πάνω από 23 εκατομμύρια Αφγανοί χρειάζονται άμεση ανθρωπιστική βοήθεια.

Οι διεθνείς χρηματοδοτήσεις έχουν διακοπεί σχεδόν εντελώς, ενώ οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν από τη δεκαετία του '90 παραμένουν σε ισχύ, παρά τις εξαιρέσεις για ανθρωπιστικούς σκοπούς. Πριν από το 2021, περίπου το 80% του κρατικού προϋπολογισμού εξαρτιόταν από διεθνείς δωρητές, κεφάλαια που χρηματοδοτούσαν σχεδόν ολόκληρο το δημόσιο σύστημα υγείας.

Τα οικονομικά περιουσιακά στοιχεία του Αφγανιστάν στο εξωτερικό, κυρίως στις ΗΠΑ, παραμένουν δεσμευμένα. Η πρόσφατη διακοπή της βοήθειας από την USAID έχει επηρεάσει δραματικά τη διανομή ανθρωπιστικής βοήθειας, καθιστώντας ακόμη πιο δύσκολη την αντιμετώπιση τέτοιων φυσικών καταστροφών.