Η Λισαβόνα παραμένει συγκλονισμένη από την τραγωδία με το εμβληματικό τελεφερίκ «Elevador da Glória», που εκτροχιάστηκε και κατέληξε πάνω σε κτίριο ξενοδοχείου, προκαλώντας τον θάνατο τουλάχιστον 18 ανθρώπων και τον τραυματισμό 21 ακόμη. Το πρώτο θύμα που ταυτοποιήθηκε είναι ο εργαζόμενος Αντρέ Ζορζ Γκονσάλβες Μάρκες, χειριστής φρένων στο μοιραίο βαγόνι.

Το δυστύχημα συνέβη το βράδυ της Τετάρτης (03.09.2025), γύρω στις 18:15 τοπική ώρα, την ώρα αιχμής. Μάρτυρες ανέφεραν ότι το τελεφερίκ κατέβαινε με ανεξέλεγκτη ταχύτητα, χωρίς φρένα, πριν προσκρούσει σε γωνιακό κτίριο. Μεταξύ των θυμάτων συγκαταλέγονται τόσο Πορτογάλοι όσο και τουρίστες, ανάμεσά τους ένας Γερμανός πατέρας, του οποίου η σύζυγος νοσηλεύεται σε κρίσιμη κατάσταση, ενώ το τρίχρονο παιδί τους υπέστη ελαφρά τραύματα.

Η χώρα έχει κηρύξει εθνικό πένθος, ενώ οι αρχές ερευνούν τα αίτια του δυστυχήματος, με πληροφορίες να κάνουν λόγο για πιθανή αστοχία σε καλώδιο. Η εταιρεία Carris, που διαχειρίζεται το μέσο, εξέφρασε τη θλίψη της, χαρακτηρίζοντας τον Μάρκες «αφοσιωμένο και ευγενικό επαγγελματία».

Το «Glória», που λειτουργεί από το 1885 και αποτελεί ένα από τα πιο γνωστά αξιοθέατα της πόλης, έχει τεθεί εκτός λειτουργίας, όπως και οι υπόλοιπες γραμμές τελεφερίκ, έως ότου ολοκληρωθεί ο έλεγχος ασφαλείας. Η τραγωδία εγείρει σοβαρά ερωτήματα για την αντοχή των παλιών συστημάτων μεταφοράς και την πίεση που δέχονται λόγω της αυξημένης τουριστικής κίνησης στη Λισαβόνα.

Τραγωδία στη Λισαβόνα: Υπήρχε ζήτημα με την συντήρηση;

Σύμφωνα με την ιστοσελίδα των Εθνικών Μνημείων , το τελεφερίκ κατασκευάστηκε από τον Γαλλοπορτογάλο μηχανικό Raoul Mesnier du Ponsard και εγκαινιάστηκε το 1885. Ηλεκτροδοτήθηκε το 1915.

Υπάρχουν αμφιβολίες σχετικά με τη συντήρηση του τελεφερίκ Glória, ο οποίος είχε ανατεθεί μέχρι τον Αύγουστο στην εταιρεία MAIN, οι οποίες εγείρονται κυρίως από συνδικαλιστικές πηγές, αν και οι αξιωματούχοι εγγυώνται ότι όλες οι λειτουργικές διαδικασίες ήταν ενημερωμένες. Ωστόσο, είναι γνωστό ότι η σύμβαση συντήρησης έληξε ακριβώς στα τέλη Αυγούστου και ότι ο διαγωνισμός για μια νέα σύμβαση ακυρώθηκε τον ίδιο μήνα.

Τι έλεγαν οι εργαζόμενοι

Οι εργαζόμενοι είχαν παραπονεθεί για τα φρένα πριν από το ατύχημα, σύμφωνα με τον ηγέτη του συνδικάτου. Ο ηγέτης του συνδικάτου Fectrans δήλωσε ότι οι εργαζόμενοι της σιδηροδρομικής εταιρείας Gloria είχαν παραπονεθεί για προβλήματα με την ένταση του καλωδίου έλξης του τελεφερίκ, τα οποία δυσχέραιναν το φρενάρισμ

Η δημοτική εταιρεία δημόσιων μεταφορών Carris δήλωσε ότι «έχουν τηρηθεί όλα τα πρωτόκολλα συντήρησης», συμπεριλαμβανομένων των μηνιαίων και εβδομαδιαίων προγραμμάτων συντήρησης και των καθημερινών επιθεωρήσεων. Στον τόπο του ατυχήματος, η αστυνομία επιθεώρησε το σύστημα φρένων ενός αμαξώματος που δεν είχε υποστεί ζημιά και βρισκόταν κοντά.

Τα δύο αμαξώματα της γραμμής είναι συνδεδεμένα στα αντίθετα άκρα ενός καλωδίου έλξης, με την έλξη να παρέχεται από ηλεκτρικούς κινητήρες στα αμαξώματα που εξισορροπούν το ένα το άλλο. Εάν το καλώδιο έσπαγε, το όχημα που κατέβαινε την κλίση 265 μέτρων θα έχανε την ικανότητά του να φρενάρει και θα εκτροχιαζόταν σε μια στροφή.

Το Σώμα Πυροσβεστών της Λισαβόνας δήλωσε νωρίτερα ότι «ένα καλώδιο λύθηκε» στη δομή του τελεφερίκ, σύμφωνα με την εφημερίδα New York Times.

Το βαγόνι στο κάτω μέρος της γραμμής που ανέβαινε την πλαγιά κλονίστηκε προς τα πίσω μερικά μέτρα πριν από τη σύγκρουση, σύμφωνα με μαρτυρίες στο Sky News.

Τι λέει ειδικός

Το βαγόνι ζύγιζε έως και 14 τόνους και διέθετε μόνο φρένο τριβής για να το σταματήσει, υποστηρίζει ειδικός.
Τα τελεφερίκ δεν διαθέτουν οριζόντιους οδηγούς στους οποίους μπορεί να λειτουργήσει ένα φρένο έκτακτης ανάγκης, λέει ο ειδικός μεταφορών Dave Cooper στο Skynews.

Ο ίδιος δήλωσε στο Sky News ότι αντίθετα βασίζεται στο άλλο βαγόνι ως αντίβαρο. «Το ίδιο το γεγονός ότι μπορείτε να δείτε και τα δύο βαγόνια στην ίδια λήψη δείχνει ότι κάτι δεν πάει καλά», είπε ο Cooper, από την Βρετανική Επιτροπή Προτύπων για Τελεφερίκ. Αυτό σημαίνει ότι το πάνω βαγόνι θα είχε χάσει την ανάρτηση με περισσότερους από 40 επιβάτες.

Αυτό αντιστοιχεί σε βάρος περίπου τεσσάρων τόνων, συν τους 8-12 τόνους του βαγονιού. «Έτσι, πιθανότατα έχουμε κάπου μεταξύ 10 και 14 τόνων να κατεβαίνουν με ταχύτητα την πλαγιά». Το φρένο έκτακτης ανάγκης, εν τω μεταξύ, λειτουργεί μόνο με τριβή - όπως όταν πατάς το πόδι σου για να σταματήσεις ένα skateboard, λέει ο Cooper.