Καιρός: Επιστρέφει στην Ευρώπη η Λα Νίνια - Πώς θα επηρεάσει τον φετινό χειμώνα

Το φαινόμενο Λα Νίνια είναι εδώ, όπως αναμενόταν από την επιστημονική κοινότητα, η οποία πλέον το επιβεβαιώνει. Μετά το 2024, που σφραγίστηκε από την έντονη παρουσία του Ελ Νίνιο και καταγράφηκε ως η θερμότερη χρονιά όλων των εποχών, ο πλανήτης μπαίνει σε μια νέα φάση κλιματικής αστάθειας. Συγκεκριμένα, οι επόμενοι μήνες αναμένονται δυναμικοί και γεμάτοι ανατροπές: από τροπικές καταιγίδες στην Ασία μέχρι πιο σκληρούς χειμώνες στη Βόρεια Αμερική και αλυσιδωτές επιπτώσεις στην Ευρώπη. Το φαινόμενο Λα Νίνια εκδηλώνεται στον Ειρηνικό Ωκεανό και χαρακτηρίζεται από απότομη και ανώμαλη πτώση της θερμοκρασίας στην επιφάνεια των υδάτων, ακριβώς στον ισημερινό. Ουσιαστικά αποτελεί το «αντίθετο» του Ελ Νίνιο, ο οποίος προκαλεί θέρμανση. Και τα δύο ανήκουν στο ευρύτερο κλιματικό σύστημα ENSO (El Niño–Southern Oscillation), το οποίο προκύπτει από την αλληλεπίδραση ωκεανού και ατμόσφαιρας. Η ανισορροπία αυτή δεν μένει περιορισμένη στον Ειρηνικό. Οι θερμοκρασιακές αποκλίσεις μεταβάλλουν την παγκόσμια κυκλοφορία της ατμόσφαιρας, επηρεάζοντας τα μοτίβα βροχοπτώσεων, ανέμων και ρευμάτων σε πλανητική κλίμακα.

Η επιβεβαίωση από τη NOAA

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της NOAA, της αμερικανικής υπηρεσίας που παρακολουθεί τις ωκεάνιες και ατμοσφαιρικές συνθήκες, οι επιφανειακές θερμοκρασίες στον τροπικό Ειρηνικό ψύχονται με ταχύ ρυθμό. Η Λα Νίνια έχει πλέον επισήμως ξεκινήσει και θα επικρατήσει το φθινόπωρο και τον χειμώνα που έρχονται. Οι χάρτες δείχνουν ξεκάθαρα την «ψυχρή ανωμαλία» στη μέση του Ειρηνικού, το χαρακτηριστικό αποτύπωμα του φαινομένου.

Οι παγκόσμιες επιπτώσεις

Στατιστικά, η Λα Νίνια προκαλεί αυξημένες βροχοπτώσεις στη νοτιοανατολική Ασία, όπου τα καταστροφικά μουσώνα φέρνουν συχνά πλημμύρες. Ανάλογες συνθήκες εμφανίζονται σε τμήματα της Αφρικής, στη Βραζιλία και στην Αυστραλία. Την ίδια στιγμή, ξηρασίες πλήττουν τη δυτική πλευρά της αμερικανικής ηπείρου, τον Κόλπο του Μεξικού αλλά και τμήματα της βορειοανατολικής Αφρικής.

Στη Βόρεια Αμερική οι συνέπειες είναι πιο αισθητές: οι βόρειες πολιτείες των ΗΠΑ, από το Μέσο Δυτικό έως τα βορειοανατολικά, βιώνουν συνήθως πιο ψυχρούς και υγρούς χειμώνες, με περισσότερες χιονοπτώσεις και κύματα ψύχους. Αντίθετα, ο Νότος –από το Τέξας ως τη Φλόριντα– τείνει να περνά πιο ήπιο και ξηρό χειμώνα. Παράλληλα, η δραστηριότητα των τυφώνων στον Ατλαντικό ενδέχεται να αυξηθεί, καθώς η Λα Νίνια μειώνει τα ανώτερα ρεύματα αέρα που συνήθως περιορίζουν τον σχηματισμό τροπικών καταιγίδων.

Πώς επηρεάζονται Ευρώπη και Μεσόγειος 

Αν και η Ευρώπη βρίσκεται μακριά από το κέντρο του φαινομένου, οι αναταράξεις δεν αφήνουν ανεπηρέαστο τον παλιό ήπειρο. Η τροποποίηση της πορείας του πολικού αεροχειμάρρου μπορεί να οδηγήσει σε πιο σκληρούς και ασταθείς χειμώνες, ιδιαίτερα στη βόρεια και κεντρική Ευρώπη, αλλά και στη Μεσόγειο. Έρευνες δείχνουν ότι αυξάνεται η πιθανότητα για ψυχρές εισβολές, καθώς το πολικό ρεύμα κατεβαίνει νοτιότερα.

Για την Ιταλία και συνολικά τον μεσογειακό χώρο, η προοπτική φέρνει μαζί της κινδύνους. Τα μοντέλα προβλέπουν υπερβάλλουσες βροχοπτώσεις το φθινόπωρο και τον χειμώνα, με συχνά κύματα κακοκαιρίας. Αυτό σημαίνει αυξημένη πιθανότητα για έντονες καταιγίδες, πλημμυρικά επεισόδια και –στις πιο ακραίες περιπτώσεις– ταχύτατες «flash floods».

Τι μας περιμένει τους επόμενους μήνες

Οι προγνώσεις του Ευρωπαϊκού Κέντρου Μεσοπρόθεσμων Προβλέψεων (ECMWF) επιβεβαιώνουν το σενάριο: περισσότερες βροχές από το συνηθισμένο σε ολόκληρη τη Μεσόγειο, άρα και συχνότερες κακοκαιρίες. Η εικόνα του καιρού, επομένως, δείχνει να οδηγείται σε μια περίοδο με έντονες ανατροπές και αυξημένους κινδύνους για ακραία φαινόμενα.

Το μόνο βέβαιο είναι πως η Λα Νίνια θα μας απασχολήσει για αρκετούς μήνες. Και ενώ δεν αποτελεί τον μοναδικό παράγοντα που διαμορφώνει το ευρωπαϊκό κλίμα, η παρουσία της θα ενισχύσει την αβεβαιότητα, καθιστώντας τον χειμώνα του 2025-26 απρόβλεπτο και ενδεχομένως σκληρότερο.

Το ενδιαφέρον πλέον στρέφεται στα νέα δεδομένα που θα δώσει η επιστημονική κοινότητα, καθώς οι καιρικές ισορροπίες του πλανήτη μπαίνουν ξανά σε περίοδο δοκιμασίας.