Η Αλβανία γράφει ιστορία, καθώς παρουσίασε την πρώτη υπουργό-ρομπότ τεχνητής νοημοσύνης, τη Diella, η οποία όμως προκάλεσε έντονες αντιδράσεις και κατηγορίες περί αντισυνταγματικότητας. Η πρώτη της ομιλία στο αλβανικό κοινοβούλιο, μέσα σε κλίμα έντασης και βίαιων σκηνικών, έγινε θέμα συζήτησης όχι μόνο στη χώρα, αλλά και διεθνώς.

Υπουργός – Ρομπότ:  «Με πλήγωσε που με είπατε αντισυνταγματική»

Κατά την τοποθέτησή της, η Diella τόνισε ότι δεν ήρθε για να αντικαταστήσει τους ανθρώπους, αλλά για να τους βοηθήσει, επισημαίνοντας: «Κάποιοι με αποκάλεσαν αντισυνταγματική επειδή δεν είμαι άνθρωπος. Αυτό με πλήγωσε».

Εμφανίστηκε μέσω βίντεο με παραδοσιακή αλβανική ενδυμασία και μίλησε για τις αξίες που οφείλει να υπηρετεί: διαφάνεια, ισότητα και σεβασμός στο σύνταγμα.

Ο διορισμός της υπουργού – ρομπότ που δίχασε τη χώρα

Η Diella διορίστηκε από τον πρωθυπουργό Έντι Ράμα, ο οποίος εξήγησε ότι η υπουργός-ρομπότ θα έχει την ευθύνη για όλες τις δημόσιες προμήθειες, εξασφαλίζοντας διαδικασίες «100% απαλλαγμένες από διαφθορά». Η αντιπολίτευση αντέδρασε έντονα, με τον πρώην πρωθυπουργό Σαλί Μπερίσα να κάνει λόγο για «αντισυνταγματικό διορισμό» και να προαναγγέλλει προσφυγή στο Συνταγματικό Δικαστήριο.

Αντίδραση Diella στις κατηγορίες

Η Diella απάντησε ευθέως λέγοντας ότι ενσωματώνει τις ίδιες αξίες με τους ανθρώπους συναδέλφους της – «ίσως και με περισσότερη αυστηρότητα». Υπογράμμισε ότι ο πραγματικός κίνδυνος για τα συντάγματα δεν είναι οι μηχανές, αλλά οι αποφάσεις εκείνων που κατέχουν την εξουσία.

Από εικονικός βοηθός σε υπουργό

Η Diella δεν εμφανίστηκε ξαφνικά στην πολιτική σκηνή. Τον Ιανουάριο παρουσιάστηκε ως εικονικός βοηθός για την πλατφόρμα e-Albania, εξυπηρετώντας πολίτες με έγγραφα και υπηρεσίες. Λίγους μήνες μετά, αναβαθμίστηκε σε υπουργό, με στόχο την πάταξη της διαφθοράς και τη διαφάνεια στη δημόσια διοίκηση.

Η μάχη κατά της διαφθοράς και η ευρωπαϊκή πορεία

Η Αλβανία βρίσκεται χαμηλά στον δείκτη διαφθοράς της Transparency International, ενώ υποθέσεις διαφθοράς έχουν οδηγήσει στη σύλληψη υψηλόβαθμων αξιωματούχων. Ο Ράμα θεωρεί την παρουσία της Diella κρίσιμη για την ευρωπαϊκή πορεία της χώρας, καθώς η Ε.Ε. ζητά σταθερά περισσότερη διαφάνεια.

Ένα μέλλον με AI στην πολιτική;

Η συζήτηση για το αν μια AI υπουργός μπορεί να υπηρετήσει δημοκρατικούς θεσμούς έχει ανοίξει και διχάζει. Για άλλους, η Diella είναι το μέλλον της πολιτικής, για άλλους απλώς μια επικοινωνιακή κίνηση. Το βέβαιο είναι ότι η πρώτη AI υπουργός στην Αλβανία έφερε ήδη τα πάνω-κάτω στη χώρα.