Ο Φινλανδός πρόεδρος Αλεξάντερ Στουμπ υπογραμμίζει την ανάγκη για ουσιαστικές εγγυήσεις ασφάλειας προς την Ουκρανία, οι οποίες θα υποχρεώνουν τις ευρωπαϊκές δυνάμεις σε στρατιωτική αντίδραση εάν η Ρωσία επαναλάβει επιθετικές ενέργειες. Η «συμμαχία των προθύμων» εξετάζει σχέδια που θα μετατρέψουν τις διπλωματικές διαβεβαιώσεις σε συγκεκριμένες δεσμεύσεις άμυνας.

Αλεξάντερ Στουμπ: Πρέπει να διαθέτει πειστικότητα και ισχύ

Ο Αλεξάντερ Στουμπ τόνισε στη βρετανική εφημερίδα Guardian ότι οι εγγυήσεις ασφάλειας αποτελούν κατά βάση αποτρεπτικό μηχανισμό. Για να επιτύχει αυτός ο μηχανισμός, πρέπει να διαθέτει πειστικότητα και ισχύ που θα αποθαρρύνει μελλοντικές ρωσικές επιχειρήσεις.

Η συνέντευξη πραγματοποιήθηκε στο Ελσίνκι πριν από το ταξίδι του Φινλανδού προέδρου στη Νέα Υόρκη για τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών. Σύμφωνα με τον Στουμπ, οι εγγυήσεις θα ενεργοποιηθούν μετά από μελλοντική συμφωνία Ουκρανίας και Ρωσίας, χωρίς όμως η Μόσχα να έχει δικαίωμα αρνησικυρίας.

Ευρωπαϊκές δεσμεύσεις και στρατηγική αυτονομία

Η Ρωσία στερείται οποιασδήποτε εξουσίας επί των κυριαρχικών αποφάσεων ανεξάρτητων κρατών, όπως υπογράμμισε ο Φινλανδός πρόεδρος. Η ρωσική συγκατάθεση δεν αποτελεί προϋπόθεση για τη διαμόρφωση των εγγυήσεων ασφάλειας προς την Ουκρανία.

Μετά τη συνάντηση του Παρισιού τον προηγούμενο μήνα, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν ανακοίνωσε ότι 26 χώρες δεσμεύτηκαν να συμμετάσχουν ως δυνάμεις ασφάλειας. Ορισμένες από αυτές αναλαμβάνουν υποχρεώσεις παρουσίας σε χερσαίο, ναυτικό ή εναέριο επίπεδο.

Πολιτική βούληση και πρακτικές δυσκολίες

Παρά τις δηλώσεις, δεν υπάρχει σαφήνεια σχετικά με την πολιτική βούληση για τέτοιες δεσμεύσεις στις περισσότερες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Οι υποσχέσεις προς τη μεταπολεμική Ουκρανία συνήθως διατυπώνονται ως «διαβεβαιώσεις» αντί για σταθερές δεσμεύσεις.

Η υφιστάμενη πολιτική των δυτικών χωρών επικεντρώνεται στην υποστήριξη της Ουκρανίας ελαχιστοποιώντας παράλληλα τον κίνδυνο άμεσης αντιπαράθεσης με τη Ρωσία. Ωστόσο, ο Αλεξάντερ Στουμπ υποστηρίζει ότι εγγυήσεις χωρίς πραγματική δύναμη θα ήταν αναποτελεσματικές.

Διπλωματικός ρόλος της Φινλανδίας

Ο Φινλανδός πρόεδρος έχει αναδειχθεί σε κεντρικό παράγοντα των ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων, αναπτύσσοντας στενές σχέσεις με τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ. Αυτή η προσωπική σχέση επιτρέπει στη Φινλανδία, με πληθυσμό μόλις 5,6 εκατομμυρίων, να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στις επικοινωνίες μεταξύ Τραμπ και ευρωπαίων ηγετών.

Ο Στουμπ και ο Τραμπ διατηρούν τακτική επικοινωνία μέσω τηλεφώνου και άλλων καναλιών, ενώ αναμένεται διμερής συνάντηση αυτή την εβδομάδα. Παρά τις αρχικές σκληρές δηλώσεις του Τραμπ κατά του Πούτιν, αυτές δεν έχουν μεταφραστεί σε συγκεκριμένες πράξεις.

Προκλήσεις στις διαπραγματεύσεις

Ο Φινλανδός πρόεδρος παραδέχεται ότι η πρόοδος υπάρχει αλλά δεν είναι εντυπωσιακή, αποτελώντας μάλλον σταδιακή διαδικασία. Σχετικά με την αξιοπιστία των ΗΠΑ ως συμμάχου στις διαπραγματεύσεις για την Ουκρανία, ο Στουμπ υποστηρίζει ότι η Φινλανδία πρέπει να διατηρήσει φιλικές σχέσεις με την κυβέρνηση Τραμπ.

Η εξωτερική πολιτική βασίζεται σε τρεις πυλώνες: αξίες, συμφέροντα και δύναμη. Τα μικρά κράτη διαθέτουν κυρίως αξίες και συμφέροντα, μπορώντας όμως να ασκήσουν επιρροή αντί για δύναμη. Η εμπλοκή υπερτερεί της απομόνωσης σε κάθε περίπτωση.

Αξιολόγηση της ουκρανικής αντοχής

Κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στο Κίεβο, ο Αλεξάντερ Στουμπ συναντήθηκε με τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Ο Φινλανδός πρόεδρος εξήλθε πεπεισμένος ότι η Ουκρανία διαθέτει τη δυνατότητα να συνεχίσει έναν παρατεταμένο πόλεμο εάν απαιτηθεί, απορρίπτοντας τις αντίθετες απόψεις ως παραπληροφόρηση.

Στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, μεγάλο μέρος της προσοχής αναμένεται να επικεντρωθεί στο παλαιστινιακό ζήτημα. Παρόλα αυτά, ο Στουμπ ελπίζει σε πολλαπλές συναντήσεις με τον Ζελένσκι και άλλους εμπλεκόμενους στο ουκρανικό ζήτημα.

Μελλοντικές προοπτικές και εμπόδια

Οι εγγυήσεις ασφάλειας απαιτούν αμερικανική υποστήριξη, όπως παραδέχεται ο Φινλανδός πρόεδρος. Δεν υπάρχει ακόμη πλήρης εικόνα για τις δεσμεύσεις που είναι διατεθειμένη να αναλάβει η κυβέρνηση Τραμπ.

Η συζήτηση για τις εγγυήσεις ενδέχεται να παραμείνει υποθετική χωρίς πρόοδο στις διαπραγματεύσεις τερματισμού του πολέμου. Ο Ζελένσκι έχει εκφράσει προθυμία συνάντησης με τον Πούτιν, όπως ζήτησε ο Τραμπ. Ωστόσο, ο Πούτιν θέτει προϋποθέσεις για τέτοια συνάντηση.

Ο Στουμπ παραδέχεται την απαισιοδοξία του σχετικά με την προθυμία του Πούτιν για διαπραγματεύσεις. Ο πόλεμος θεωρείται εξαιρετικά σημαντικός για τον Ρώσο πρόεδρο, ο οποίος έχει διαπράξει ίσως το μεγαλύτερο στρατηγικό λάθος της πρόσφατης ιστορίας, αποτυγχάνοντας σε όλους τους στρατηγικούς του στόχους.