Η αναγνώριση του παλαιστινιακού κράτους φαίνεται να πυροδοτεί μία νέα φάση έντασης στην παγκόσμια διπλωματική σκακιέρα. Οι πρόσφατες κινήσεις της Βρετανίας, της Αυστραλίας και του Καναδά για την επίσημη αναγνώριση του κράτους της Παλαιστίνης προκαλούν σεισμό στην πολιτική σκηνή της Μέσης Ανατολής, ενώ η Γαλλία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες προετοιμάζονται να ακολουθήσουν τις επόμενες ημέρες. Η απόφαση αυτή έρχεται σε μια συγκυρία όπου οι διεθνείς πιέσεις προς υπέρβαση της μακροχρόνιας διένεξης με το Ισραήλ εντείνονται, ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες παραμένουν η μοναδική ισχυρή φωνή αντίθεσης, επιβεβαιώνοντας τη διπλωματική πόλωση που επικρατεί. 

Διαβάστε: Λονδίνο: Η σημαία της Παλαιστίνης κυματίζει για πρώτη φορά μετά την αναγνώρισή της από την Βρετανία (Βίντεο)

Οργή Νετανιάχου για την αναγνώριση του παλαιστινιακού κράτους

Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός, Μπενιαμίν Νετανιάχου, προειδοποιεί ότι η αναγνώριση θα αποτελέσει «επιβράβευση της τρομοκρατίας της Χαμάς», ενώ η διεθνής κοινότητα καλείται να διαχειριστεί τις συνέπειες μιας κίνησης που μοιάζει περισσότερο συμβολική παρά πραγματική. Παρά τις ανακοινώσεις, παραμένει άγνωστο πώς η αναγνώριση θα μεταφραστεί σε πρακτικά πολιτικά και γεωγραφικά αποτελέσματα για την Παλαιστίνη και τους κατοίκους της.


Η Παλαιστίνη σήμερα: Ένα κράτος χωρίς πλήρη υπόσταση

Η Παλαιστίνη διαθέτει διεθνή αναγνώριση και διατηρεί διπλωματικές αποστολές σε πολλές χώρες, ενώ συμμετέχει ακόμη και σε αθλητικές διοργανώσεις, όπως οι Ολυμπιακοί Αγώνες. Ωστόσο, δεν διαθέτει πλήρη εδαφική κυριαρχία, ούτε στρατό ή πρωτεύουσα με διεθνή αναγνώριση. Η μακροχρόνια σύγκρουση με το Ισραήλ έχει αφήσει τη Δυτική Όχθη υπό ισραηλινή στρατιωτική κατοχή, ενώ η Γάζα βιώνει έναν καταστροφικό πόλεμο με δεκάδες χιλιάδες θύματα. Η Παλαιστίνης Αρχή, που δημιουργήθηκε μετά τις ειρηνευτικές συμφωνίες της δεκαετίας του 1990, δεν ασκεί πλήρη έλεγχο στο έδαφος ή στον πληθυσμό της, γεγονός που καθιστά την αναγνώριση κυρίως συμβολική, χωρίς ουσιαστική επίδραση στην καθημερινή πραγματικότητα των πολιτών.

Η πολιτική σημασία της αναγνώρισης είναι ωστόσο ισχυρή. Όπως είχε τονίσει ο πρώην υπουργός Εξωτερικών της Βρετανίας, Ντέιβιντ Λάμι, η Βρετανία φέρει ιδιαίτερο βάρος για τη στήριξη της λύσης των δύο κρατών. Η ιστορική αναφορά στη Διακήρυξη Μπάλφουρ του 1917 υπενθυμίζει το πολύπλοκο παρελθόν της περιοχής, όπου η βρετανική υποστήριξη για ένα εβραϊκό κράτος συνδυάστηκε με δεσμεύσεις για την προστασία των μη εβραϊκών κοινοτήτων, αφήνοντας μια «ανολοκλήρωτη διεθνή υπόθεση» που συνεχίζει να επηρεάζει τις πολιτικές εξελίξεις.

Διεθνής στήριξη και αντιδράσεις

Η Παλαιστίνη αναγνωρίζεται από περίπου το 75% των 193 κρατών-μελών του ΟΗΕ, ενώ στο πλαίσιο του Οργανισμού έχει το καθεστώς μόνιμου παρατηρητή, επιτρέποντας συμμετοχή αλλά χωρίς δικαίωμα ψήφου. Η πρόσφατη βρετανική και η γαλλική αναγνώριση ενισχύει τη στήριξη από τέσσερα από τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας, ενώ η Κίνα και η Ρωσία την αναγνώρισαν ήδη από το 1988. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, οι Ηνωμένες Πολιτείες παραμένουν η μοναδική φωνή αντίθεσης, ενώ η αμερικανική πολιτική έχει σταδιακά σκληρύνει, με τον νυν πρέσβη στο Ισραήλ και τον Υπουργό Εξωτερικών να δηλώνουν ότι η αναγνώριση ενδέχεται να αποθρασύνει περαιτέρω τη Χαμάς και να δυσχεράνει την επίτευξη εκεχειρίας στη Γάζα.


Οι πρόσφατες εικόνες από την πολιορκημένη Γάζα και η αυξανόμενη διεθνής οργή για την ισραηλινή στρατιωτική εκστρατεία έχουν ωθήσει πολλές χώρες να προχωρήσουν στην αναγνώριση. Ο συμβολισμός είναι ισχυρός και αποσκοπεί στην ενίσχυση της διεθνούς πίεσης για τερματισμό των εχθροπραξιών και για την επανέναρξη διαπραγματεύσεων με στόχο την επίλυση της μακρόχρονης σύγκρουσης.

Η λύση των δύο κρατών και τα εμπόδια

Η έννοια της λύσης δύο κρατών αναφέρεται στη δημιουργία ενός παλαιστινιακού κράτους στη Δυτική Όχθη και τη Γάζα, περίπου στα όρια πριν από τον αραβοϊσραηλινό πόλεμο του 1967, με την Ανατολική Ιερουσαλήμ ως πιθανή πρωτεύουσα. Ωστόσο, οι προσπάθειες υλοποίησης έχουν αποτύχει, ενώ η παράνομη επέκταση εποικισμών από το Ισραήλ καθιστά τη λύση περισσότερο σύνθημα παρά πραγματική στρατηγική. Παράλληλα, η αμερικανική αντίθεση προσθέτει περαιτέρω εμπόδια, υπογραμμίζοντας τη δυσκολία συντονισμού μιας ειρηνευτικής διαδικασίας στην περιοχή.

Η διεθνής αναγνώριση της Παλαιστίνης συνεχίζει να προκαλεί ένταση, αποκαλύπτοντας τον εύθραυστο ισορροπητικό μηχανισμό της Μέσης Ανατολής και το πόσο εύκολα μπορούν να ανατραπούν οι πολιτικές ισορροπίες όταν τα διεθνή συμφέροντα και οι ιστορικές αδικίες τέμνονται. Το μέλλον της περιοχής παραμένει αβέβαιο, με τη διεθνή κοινότητα να παρακολουθεί κάθε κίνηση και κάθε δήλωση, αναμένοντας πώς θα εξελιχθεί η σύγκρουση και αν η αναγνώριση της Παλαιστίνης θα μεταφραστεί τελικά σε πρακτικές λύσεις ή θα μείνει μόνο μια ισχυρή συμβολική πράξη.