Για το θρίλερ που προηγήθηκε πριν από τη µεγάλη επίθεση της 22ας Ιουνίου 2025 µίλησε αποκλειστικά στα «Παραπολιτικά» ο δρ Όρεν Σέτερ, τέως επικεφαλής Στρατηγικού Σχεδιασµού των IDF και πρώην επικεφαλής της διαπραγµατευτικής οµάδας για τους οµήρους. Επίσης, αποκάλυψε το παρασκήνιο των συνοµιλιών που µεσολάβησαν και τις συµφωνίες µε τη «Χαµάς» που κατέρρευσαν για το τέλος του πολέµου και την απελευθέρωση των οµήρων, ενώ συνεχίζονται οι πολεµικές επιχειρήσεις στην πόλη της Γάζας.  

Διαβάστε: Παλαιστίνη: Πόση πρακτική αξία έχουν οι μαζικές αναγνωρίσεις; Το μήνυμα του Ισραήλ και ο κίνδυνος απομόνωσης (Βίντεο)

Αναλυτικά η συνέντευξή του στα Παραπολιτικά

Με βάση την εµπειρία σας, ποια εκτιµάτε ότι θα πρέπει να είναι η νέα προσέγγιση για την απελευθέρωση των οµήρων;

Επέστρεψα από τη συνταξιοδότηση στον ρόλο του επικεφαλής της στρατηγικής των διαπραγµατεύσεων, υπό την ηγεσία του διευθυντή της Μοσάντ, του διευθυντή της Σιν Μπετ και της οµάδας κρούσης των IDF. Το κύριο συµπέρασµα που έβγαλα από αυτή την εµπειρία ήταν ότι, αφενός, πρέπει να πιέσουµε πολύ σκληρά -και στο εσωτερικό της χώρας µας- και να είµαστε ευέλικτοι, προκειµένου να καταλήξουµε σε συµφωνία, ενώ ταυτόχρονα θα πρέπει να ασκήσουµε στρατιωτική πίεση, διότι, όταν δεν το κάναµε αυτό ή όταν υπήρχε κενό στις επιχειρήσεις, η «Χαµάς» ήταν αδιάλλακτη.

Πού βρισκόµαστε αυτήν τη στιγµή µε την κατάσταση των οµήρων;

Η κατάσταση παραµένει περίπλοκη. Ξυπνήσαµε το επόµενο πρωί της 7ης Οκτωβρίου 2023, αντιµέτωποι µε δύο κρίσιµα ζητήµατα. Το ένα ήταν ότι η «Χαµάς» πραγµατοποίησε µια τόσο καταστροφική επίθεση στο Ισραήλ και δεν µπορούσε πλέον να ελέγχει τη Γάζα, ακόµα και για τους Παλαιστινίους που κατοικούν στη Γάζα. Παράλληλα, είχαµε -και έχουµε- έναν µεγάλο αριθµό οµήρων εκεί, που πρέπει να απελευθερώσουµε µε διαπραγµατεύσεις και συµφωνία. Τις επόµενες εβδοµάδες, καθώς η επιχείρηση θα συνεχίζεται στην πόλη της Γάζας, οι διαπραγµατεύσεις θα επαναληφθούν µε µεγάλη ένταση, προκειµένου να προσπαθήσουν να καταλήξουν σε µια συνολική συµφωνία.

Πώς µπορεί να επιτευχθεί απελευθέρωση των οµήρων, ενώ βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη οι στρατιωτικές επιχειρήσεις του IDF σε µια πυκνοκατοικηµένη από Παλαιστινίους περιοχή;

Η µόνη φορά που η «Χαµάς» έδειξε ευελιξία στις διαπραγµατεύσεις ήταν όταν βρισκόταν υπό στρατιωτική πίεση, µε κίνδυνο για τη ζωή τόσο των οµήρων όσο και των Παλαιστινίων πολιτών. Το Ισραήλ προσπαθεί να διασφαλίσει ότι αυτές οι επιχειρήσεις γίνονται όσο το δυνατόν πιο προσεκτικά, µέσα σε ένα χαοτικό περιβάλλον. Υπάρχουν ακόµα 48 όµηροι εκεί και θέλουµε τον καθένα από αυτούς πίσω. Η στρατιωτική επιχείρηση στη Γάζα αποτελεί αµφιλεγόµενο ζήτηµα στο εσωτερικό της χώρας, καθώς η µία εκδοχή είναι να ασκήσουµε µεγαλύτερη πίεση, αλλά µε πολύ υψηλότερο κίνδυνο για τους οµήρους και τους Παλαιστινίους, και η άλλη είναι να εφαρµόσουµε µια πιο προσεκτική προσέγγιση µε αντίστοιχα λιγότερη πίεση στη «Χαµάς», αλλά µε τους οµήρους ζωντανούς, µε την προοπτική µιας µελλοντικής συµφωνίας. Οι Ηνωµένες Πολιτείες θα πρέπει να προσδιορίσουν την κατάλληλη στιγµή για µια συµφωνία και να ασκήσουν πιέσεις σε όλες τις πλευρές: στο Ισραήλ, στη «Χαµάς» και στους διαµεσολαβητές, Κατάρ και Αίγυπτο.

Άμεση προτεραιότητα είναι να επιτευχθεί κατάπαυση του πυρός, µε λογικούς όρους, να τερµατιστεί ο πόλεµος και να επιτραπεί στους λαούς να ανακάµψουν

Τι είδους πίεση πιστεύετε ότι είναι εφικτό να ασκηθεί, είτε από το Ισραήλ είτε από τις ΗΠΑ;

Οι επόµενες 4 έως 8 εβδοµάδες είναι κρίσιµες. Το Ισραήλ θα πρέπει να βεβαιωθεί ότι η «Χαµάς» δεν θα βρίσκεται πλέον στην εξουσία στη Γάζα. Το ζήτηµα, ωστόσο, της αποστρατιωτικοποίησης της Λωρίδας -αν αυτό θα πρέπει να συµβεί σε µία εβδοµάδα, έναν µήνα ή έναν χρόνο- είναι διαπραγµατεύσιµο.

Πιστεύετε ότι υπάρχει πιθανότητα και για τις δύο πλευρές να ζήσουν ειρηνικά;

∆εν νοµίζω ότι αυτό θα συµβεί µεταξύ Ισραήλ και Παλαιστινίων στο εγγύς µέλλον. Αµεση προτεραιότητα είναι να επιτευχθεί κατάπαυση του πυρός, µε λογικούς όρους, να τερµατιστεί ο πόλεµος και να επιτραπεί στους λαούς να ανακάµψουν. Πολλά χρήµατα προήλθαν από τη διεθνή κοινότητα για το παλαιστινιακό εκπαιδευτικό σύστηµα, το οποίο εκπαιδεύει τον λαό του να µισεί το Ισραήλ.

Ο πλανήτης έγινε µάρτυρας των βοµβαρδισµών στο Ιράν. Ως µέλος των IDF, φέρατε στο φως στοιχεία για το µυστικό πυρηνικό πρόγραµµα του Ιράν. Πώς ήρθαν στα χέρια σας αυτά τα στοιχεία;

Στις αρχές του 2018, η «Μοσάντ», µε µια πολύ τολµηρή επιχείρηση, µπήκε σε κτίριο στην Τεχεράνη και κατάφερε να βγάλει δεκάδες χιλιάδες σελίδες και χιλιάδες αρχεία σε CD, που ήταν κρυµµένα εκεί, και να τα φέρει πίσω στο Ισραήλ. Εµοιαζε σαν να ξεριζώνουµε την καρδιά του πυρηνικού προγράµµατος του Ιράν από την Τεχεράνη και να το φέρνουµε πίσω στο Ισραήλ. Το Ιράν εξακολουθεί να αρνείται ότι το Ισραήλ έκανε αυτή την επιχείρηση, επειδή εξακολουθεί να αρνείται ότι είχε ποτέ πυρηνικό πρόγραµµα. Ηµουν υπεύθυνος πολυπληθούς οµάδας αναλυτών για την ανάλυση όλων αυτών των εγγράφων. Είχαµε πλέον στα χέρια µας όλες τις οδηγίες για την κατασκευή ενός πυρηνικού όπλου και όλες τις εγκαταστάσεις που είχε το Ιράν - όλα όσα έκανε από τις αρχές του 2000. Είχαµε ολοκληρωµένες αποδείξεις πως το Ιράν διέθετε ένα πλήρες πρόγραµµα πυρηνικών όπλων στο παρελθόν. Ολες οι εγκαταστάσεις επλήγησαν. Πολλοί από τους κορυφαίους επιστήµονες του προγράµµατος εξουδετερώθηκαν. Τότε µοιραζόµασταν αυτές τις πληροφορίες και µε άλλες µυστικές υπηρεσίες: µε Αµερικανούς, Ευρωπαίους, ακόµα και µε Ρώσους και Κινέζους.

Η έρευνα της ∆ιεθνούς Υπηρεσίας Ατοµικής Ενέργειας (∆ΥΑΕ) κατέληξε τον Ιούνιο στο συµπέρασµα ότι το Ιράν δεν τηρεί τις υποχρεώσεις του, σύµφωνα µε τη Συνθήκη για τη Μη ∆ιάδοση των Πυρηνικών Οπλων (NPT). Το 2023, η εκτίµηση ήταν ότι το Ιράν θα µπορούσε να επανέλθει σε µια συµφωνία που θα το απέτρεπε µόνιµα από την ανάπτυξη πυρηνικού όπλου, ωστόσο, καθώς περνούσε ο καιρός, δεν υπήρχε τέτοια συµφωνία. Το 2025, ο πρόεδρος Τραµπ προσπάθησε και πάλι να πετύχει µια συµφωνία µε το Ιράν, αλλά η προσπάθεια απέτυχε. Σε αυτό το σηµείο, το Ισραήλ πήρε την απόφαση να χτυπήσει το πυρηνικό πρόγραµµα του Ιράν, όλες τις τοποθεσίες όπου γίνεται εµπλουτισµός στο 60%, καθώς και όλες τις µυστικές τοποθεσίες, αλλά το πυρηνικό πρόγραµµα του Ιράν δεν έχει τελειώσει.

Πόσο επιτυχηµένα πιστεύετε ότι ήταν αυτά τα πλήγµατα;

Γνωρίζουµε ότι το Ιράν ήδη διαθέτει 400 κιλά εµπλουτισµένου ουρανίου σε καθαρότητα 60%. Αυτό δεν χτυπήθηκε, αλλά είναι δύσκολο γι’ αυτούς να αποκτήσουν πρόσβαση σε αυτό. Τώρα, όµως, είναι καιρός να προχωρήσει η διπλωµατία σε µια συµφωνία που θα αποτρέψει µόνιµα το Ιράν από το να αποκτήσει πυρηνικό όπλο.

Δημοσιεύτηκε στα Παραπολιτικά