Στις 25 Σεπτεμβρίου, η γαλλική Δικαιοσύνη έγραψε ιστορία: ο Νικολά Σαρκοζί, 23ος πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας και πρώην ηγέτης που οραματιζόταν να αναγεννήσει τη χώρα ως «νέος Ναπολέων», καταδικάστηκε σε πέντε χρόνια κάθειρξη χωρίς αναστολή για συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση. Στη συνέχεια, του επιβλήθηκε χρηματικό πρόστιμο ύψους 100.000 ευρώ και στέρηση των πολιτικών του δικαιωμάτων.


Σαρκοζί στη φυλακή: Η ιστορική πτώση που συγκλονίζει την Ευρώπη

Η απόφαση συγκλόνισε τόσο τη γαλλική όσο και τη διεθνή κοινή γνώμη, καθώς πρόκειται για την πρώτη φορά που πρώην πρόεδρος της Γαλλίας οδηγείται στη φυλακή. Η ετυμηγορία ήρθε μετά από δώδεκα χρόνια διερεύνησης, εκατοντάδες ώρες ακροαματικών διαδικασιών και αμέτρητα δημοσιεύματα στον γαλλικό και διεθνή Τύπο.

Οι κατηγορίες που οδήγησαν τον Σαρκοζί στο εδώλιο σχετίζονται με την περίφημη υπόθεση «Λιβύη», θέτοντας το κεφάλαιο αυτό στο επίκεντρο της σύγχρονης πολιτικής και νομικής ιστορίας της Γαλλίας.

Ολα ξεκίνησαν το 2011, όταν ο Μουαμάρ Καντάφι έπεφτε από την εξουσία και τα μυστικά του καθεστώτος άρχισαν να διαρρέουν. Δύο χρόνια αργότερα, το 2013, ο γιος του, Σαΐφ Αλ Ισλάμ, κατήγγειλε δημόσια ότι ο Σαρκοζί είχε λάβει «τεράστια ποσά» από την Τρίπολη για τη χρηματοδότηση της προεκλογικής του εκστρατεία το 2007. Το 2014, ο Λιβανέζος επιχειρηματίας Ζι άντ Τακεντίν, μεσάζων στις σχέσεις Γαλλίας - Μέσης Ανατολής, έδωσε νέα διάσταση στην υπόθεση, ισχυριζόμενος ότι παρέδωσε τρεις βαλίτσες με 5 εκατομμύρια ευρώ σε μετρητά στον ίδιο τον Σαρκοζί και στον στενό του συνεργάτη, Κλοντ Γκεάν.

Αν και οι κατηγορίες για χρήση αυτών των χρημάτων στην προεκλογική εκστρατεία του Σαρκοζί δεν συνοδεύθηκαν από αδιάσειστα αποδεικτικά στοιχεία, η Δικαιοσύνη έκρινε ότι ο πρώην πρόεδρος συμμετείχε ενεργά σε δίκτυο παράνομης διακίνησης κεφαλαίων από τη Λιβύη προς τη Γαλλία.
Ο Φιγιόν στα μαλακά, ο Σιράκ εκτός λόγω ηλικίας και ο Πετέν κατ’ οίκον περιορισμό: οι ηγέτες που γλίτωσαν τον εγκλεισμό


Η δίκη Σαρκοζί και οι δραματικές στιγμές

Στη δίκη, που ξεκίνησε στις αρχές του 2025, ο Σαρκοζί εμφανίστηκε αποφασισμένος να αποδείξει την αθωότητά του. Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, ο ίδιος και η ομάδα των δικηγόρων του υποστήριξαν ότι οι κατηγορίες ήταν προϊόν πολιτικής σκευωρίας και διεθνούς συνωμοσίας. Ομως τα στοιχεία εναντίον του ήταν πολλά. Τραπεζικές μεταφορές από λιβυκές εταιρείες-βιτρίνες, μαρτυρίες πρώην πρακτόρων, ακόμη και μια επιστολή του τότε πρωθυπουργού της Λιβύης, που έκανε λόγο για «υποστήριξη στον φίλο μας Σαρκοζί».

Η ανακοίνωση της ετυμηγορίας υπήρξε συγκλονιστική. Οπως μετέδωσε το France24, «η σιωπή που απλώθηκε στην αίθουσα ήταν πιο εκκωφαντική από οποιαδήποτε κραυγή». Η Κάρλα Μπρούνι, εμφανώς συντετριμμένη, έσφιξε το χέρι του συζύγου της, ενώ λίγη ώρα αργότερα έγραψε στον προσωπικό της λογαριασμό στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης: «Η αγάπη είναι η απάντηση. Το μίσος δεν θα περάσει». «Η Δημοκρατία ήρθε αντιμέτωπη με τις σκιές της», έγραψε ο «Monde». Ο «Guardian» έκανε λόγο για «πτώση που θυμίζει αρχαία τραγωδία», ενώ το Reuters μίλησε για «τη μεγαλύτερη δοκιμασία εμπιστοσύνης στο γαλλικό πολιτικό σύστημα μετά τον πόλεμο». Στην πρώτη δήλωση, αμέσως μετά την καταδίκη του, ο πρώην πρόεδρος παρουσίασε τον εαυτό του ως θύμα. «Αν θέλουν να με δουν στη φυλακή, θα το κάνουν. Αλλά θα με βρουν με το κεφάλι ψηλά», είπε στους δημοσιογράφους. Συνεχίζοντας, έκανε λόγο για «δίψα του κοινού για αίμα» και για μια κοινωνία που χρειαζόταν ένα εξιλαστήριο θύμα. Αν και η υπεράσπιση προανήγγειλε έφεση, το δικαστήριο ξεκαθάρισε ότι ο Σαρκοζί θα πρέπει να εκτίσει μέρος της ποινής του.


Αντιδράσεις και στο εξωτερικό

Η γαλλική κοινωνία παρακολουθεί τις εξελίξεις διχασμένη. Αλλοι μιλούν για μια σπάνια στιγμή της γαλλικής Δικαιοσύνης απέναντι στους «ανέγγιχτους» της εξουσίας και άλλοι θεωρούν ότι ο Σαρκοζί γίνεται εξιλαστήριο θύμα σε μια χώρα βυθισμένη στη δίνη οικονομικών, κοινωνικών και πολιτικών κρίσεων. Σε διεθνές επίπεδο, οι «New York Times» έκαναν λόγο για «την πιο ηχηρή καταδίκη Ευρωπαίου ηγέτη στη σύγχρονη εποχή», ενώ το «Spiegel» τόνισε ότι «η Γαλλία δίνει μάθημα πολιτικής λογοδοσίας στην Ευρώπη». Το βέβαιο είναι ότι η καταδίκη του Σαρκοζί σηματοδοτεί το τέλος ενός πολιτικού κύκλου στη Γαλλία, θέτοντας το αμείλικτο ερώτημα, εάν το πολιτικό σύστημα μπορεί να ξανακερδίσει την εμπιστοσύνη των πολιτών.


Ιστορικό προηγούμενο

Δεν είναι η πρώτη φορά που η Γαλλία βλέπει ηγέτες της να οδηγούνται ενώπιον της Δικαιοσύνης, κανείς τους όμως δεν πέρασε το κατώφλι της φυλακής. Το 2020 ο πρωθυπουργός Φρανσουά Φιγιόν κρίθηκε ένοχος για την υπόθεση «εικονικών θέσεων εργασίας» της συζύγου του. Του επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης, την οποία τελικά δεν εξέτισε σε κελί, καθώς ασκήθηκε έφεση και υπήρξαν ευνοϊκές ρυθμίσεις. Το 2011 ο Ζακ Σιράκ καταδικάστηκε για υπεξαίρεση και κατάχρηση δημόσιου χρήματος κατά τη διάρκεια της θητείας του ως δημάρχου Παρισιού. Η ποινή του όμως ήταν με αναστολή, και λόγω ηλικίας δεν φυλακίστηκε. Τέλος, το 1945 ο Φιλίπ Πετέν, στρατάρχης της κυβέρνησης του Βισί, καταδικάστηκε για προδοσία. Δεν οδηγήθηκε στη φυλακή, καθώς η ποινή μετατράπηκε σε ισόβιο κατ’ οίκον περιορισμό, λόγω προχωρημένης ηλικίας.

Δημοσιεύθηκε στην Κυριακάτικη Απογευματινή