Η εβδομάδα που πέρασε βρίσκει τον πλανήτη βαθιά διχασμένο, με πολλές από τις χώρες-μέλη του ΟΗΕ να έχουν αναγνωρίσει την ύπαρξη παλαιστινιακού κράτους και το Ισραήλ να βρίσκεται απομονωμένο, με μοναδικό σύμμαχο στο πλευρό του τις ΗΠΑ. Ο Μάικλ Ορεν (MichaeI Oren), πρώην πρέσβης του Ισραήλ στις ΗΠΑ και τ. υπουργός παρά τω πρωθυπουργώ του Ισραήλ, χαρακτηρίζει την απόφαση των Δυτικών για αναγνώριση παλαιστινιακού κράτους ως ένα «μέγιστο λάθος», με μοναδικό ωφελούμενο τη «Χαμάς», η οποία χρησιμοποιεί την κερκόπορτα της Ευρώπης για να διεισδύσει σε αυτήν. Από την εξίσωση όμως δεν λείπει και η Τουρκία, η οποία -όπως επισημαίνει ο έμπειρος διπλωμάτης- δεν αποκλείεται να αποτελέσει στόχο του Ισραήλ, κατά ηγετικών στελεχών της «Χαμάς» που βρίσκουν καταφύγιο στα εδάφη της, σε ένα παρόμοιο χτύπημα όπως στην Ντόχα του Κατάρ.

Είναι η 722η ημέρα του πολέμου, καθώς ο ισραηλινός Στρατός συνεχίζει την επίγεια επίθεσή του στην πόλη της Γάζας, και ενώ τα μέλη των οικογενειών των ομήρων συνεχίζουν να κοιμούνται σε έναν καταυλισμό έξω από την κατοικία του πρωθυπουργού, Μπενιαμίν Νετανιάχου, στην Ιερουσαλήμ, ο υπουργός Στρατηγικών Υποθέσεων, Ρον Ντέρμερ, επρόκειτο να συναντηθεί με τον Αμερικανό απεσταλμένο, Στιβ Γουίτκοφ, στο Λονδίνο το βράδυ της Τετάρτης 17 Σεπτεμβρίου. Σε μια ύστατη προσπάθεια να αναβιώσει η διαπραγμάτευση για την κατάπαυση του πυρός και τις συνομιλίες για τους ομήρους, φέρεται να υπάρχει μια πρόταση του Τόνι Μπλερ -που υποστηρίζεται από τις ΗΠΑ- για τον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα και την αντικατάσταση της «Χαμάς». Τι γνωρίζουμε λοιπόν γι' αυτό τώρα;

Η τελευταία πρόταση που υπέβαλε ο Γουίτκοφ προέβλεπε το τέλος του πολέμου, την απελευθέρωση ενός συγκεκριμένου αριθμού Παλαιστίνιων κρατουμένων από τις φυλακές μας, συνομιλίες για την επομένη μέρα -αποστρατιωτικοποίηση- και την απελευθέρωση όλων των ομήρων από τη «Χαμάς», την πρώτη ημέρα της κατάπαυσης του πυρός. Αυτή η συμφωνία μπορεί να λειτουργήσει μόνο αν πιστεύετε ότι η «Χαμάς» θα απελευθερώσει όλους τους ομήρους, κάτι το οποίο δεν πρόκειται να συμβεί, γιατί γνωρίζει η ηγεσία της ότι την ίδια στιγμή που θα απελευθερώσει τον τελευταίο όμηρο, οι IDF θα μπορούν να μπουν στη Γάζα και να την καταστρέψουν. Διαβάζοντας την πρόταση Γουίτκοφ, αναρωτήθηκα αν είχε σχεδιαστεί με σκοπό να επιδιώξει την απόρριψή της από τη «Χαμάς», γιατί δεν βλέπω πόσο συμφωνεί, είτε με την πρόταση Γουίτκοφ είτε με τις προτάσεις του Τόνι Μπλερ.

Ποιοι είναι οι κύριοι λόγοι πίσω από το πρόσφατο χτύπημα στο Κατάρ και ποιες είναι οι άμεσες και μακροπρόθεσμες επιπτώσεις του για το Ισραήλ;

Αν το πλήγμα στην Ντόχα είχε οδηγήσει στην εξόντωση των σημαντικότερων πολιτικών αρχηγών της «Χαμάς», θα είχε ένα αποτέλεσμα. Με δεδομένο ότι η επίθεση απέτυχε -εν μέρει- στον σκοπό της, το αποτέλεσμα είναι διαφορετικό. Το Ισραήλ θέλει να καθιερώσει την αρχή ότι οι τρομοκράτες που αφαιρούν ζωές Ισραηλινών δεν θα έχουν ασυλία - όπου και αν βρίσκονται. Ηταν η ίδια πολιτική που ακολούθησε ο Μπαράκ Ομπάμα για την εξόντωση του Οσάμα Μπιν Λάντεν, ο οποίος εξοντώθηκε στο Πακιστάν. Αν μια χώρα φιλοξενεί τον δολοφόνο των συμπατριωτών σας, τότε η χώρα σας δεν είναι υποχρεωμένη να σεβαστεί αυτή την κυριαρχία.

Το Κατάρ, ωστόσο, είναι ένας από τους πιο στενούς συμμάχους των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή, με την κεντρική αμερικανική διοίκηση να εδρεύει στη χώρα. Συν τοις άλλοις, εκεί διεξάγονταν οι συνομιλίες.

Το ίδιο συνέβη με το Πακιστάν, το οποίο ήταν στενός σύμμαχος των Ηνωμένων Πολιτειών και δεν ήταν καθόλου ευχαριστημένο με το γεγονός αυτό, ωστόσο ο Ομπάμα θεώρησε το πλήγμα επιτυχημένο. Επικρατεί η άποψη ότι ο Νετανιάχου είχε καταλήξει στο συμπέρασμα πως το Κατάρ δεν ασκούσε πίεση στη «Χαμάς», δεν ήταν αποτελεσματικός διαπραγματευτής και ότι απλώς της παρείχε κάλυψη. Επιπλέον, οι ηγέτες της «Χαμάς», μόλις μία μέρα πριν από το χτύπημα, είχαν αναλάβει την ευθύνη για τη δολοφονία έξι Ισραηλινών πολιτών από επίθεσή της στην Ιερουσαλήμ.

Συνεπώς, η επίθεση στο Κατάρ έγινε σε αντίποινα των δολοφονιών;

Νομίζω ότι είναι ένα γενικό αντίποινο. Η «Χαμάς» έχει σκοτώσει πολλές εκατοντάδες Ισραηλινούς κατά τη διάρκεια των τελευταίων 40 ετών. Κατά τη διάρκεια της δεύτερης Ιντιφάντα, 1.000 Ισραηλινοί σκοτώθηκαν από βόμβες της «Χαμάς».

Σύμφωνα με δημοσιεύματα, ο υπουργός Οικονομικών του Ισραήλ φέρεται να δήλωσε ότι «εξετάζουμε ήδη κάποια σχέδια για την ανάπτυξη της Γάζας, τώρα που έχει κατεδαφιστεί».

Ο πρωθυπουργός στέλνει τον στενότερο σύμβουλό του για να μιλήσει με τον Γουίτκοφ όχι για τη διαίρεση της Γάζας, αλλά για την παράταση της κατάπαυσης του πυρός. Είναι ένα διαφορετικό μήνυμα που βγαίνει από αυτά τα δύο γραφεία, κάτι το οποίο είναι συνηθισμένο στην ισραηλινή πολιτική - δηλαδή να έχουμε διαφορετικά μηνύματα από διαφορετικούς υπουργούς. Ο πρόεδρος Τραμπ φαίνεται να αποστασιοποιείται από την αρχική του ιδέα για τη Ριβιέρα. Δεν την έχει επαναλάβει εδώ και πολύ καιρό. Ο Τραμπ θέλει να τερματίσει τον πόλεμο, να είναι ειρηνοποιός, να υπάρξουν διαπραγματεύσεις μεταξύ Ισραήλ, Σαουδικής Αραβίας και άλλων χωρών και να επεκτείνει τις «Συμφωνίες του Αβραάμ». Αυτό δεν είναι εφικτό όσο ο πόλεμος στη Γάζα συνεχίζεται. Ο ισραηλινός Στρατός λέει ότι χρειάζονται μήνες, δεν νομίζω όμως ότι ο Τραμπ είναι διατεθειμένος να περιμένει πολύ.

Πώς πιστεύετε ότι αυτή η επίθεση τόσο στο Κατάρ όσο και στη Γάζα και οι στρατιωτικές επιχειρήσεις θα επηρεάσουν τις συμφωνίες που βρίσκονται σε εξέλιξη και εκείνες που έχουν ήδη συναφθεί;

Οι χώρες με τις οποίες υπογράψαμε τις «Συμφωνίες του Αβραάμ» είναι εκείνες που αντιτίθενται στη Μουσουλμανική Αδελφότητα, η οποία είναι η μητρική οργάνωση της «Χαμάς». Η απόφασή μας να καταστρέψουμε τη «Χαμάς» βρίσκει σύμφωνες αυτές τις χώρες. Εναντιώνονται στις παράπλευρες απώλειες των Παλαιστίνιων αμάχων και στον εκτοπισμό τους. Δεν είναι καθολικά δημοκρατικές χώρες, αλλά έχουν «κοινή γνώμη» και θα ήθελαν να ολοκληρώσουμε τον πόλεμο το συντομότερο δυνατό - κατά προτίμηση με διπλωματικά μέσα. 1.300 Ισραηλινοί νεκροί, περισσότεροι από 65.000 Παλαιστίνιοι σκοτώθηκαν στη Γάζα, σύμφωνα με τη «Χαμάς». Η «Χαμάς» δεν κάνει διάκριση μεταξύ μαχητών και αμάχων, δεν ξεχωρίζει εκείνους που σκοτώθηκαν από ισραηλινά πυρά και αμάχους που σκοτώθηκαν από παλαιστινιακά πυρά. Συμπεριλαμβάνει στον συνολικό αριθμό όλους τους ανθρώπους στη Γάζα που πέθαναν και από φυσικά αίτια.

Με ποιο κόστος πιστεύετε ότι το Ισραήλ πρέπει να τερματίσει αυτόν τον πόλεμο για να διασφαλίσει τα σύνορα και την ύπαρξή του;

Αντιμετωπίζουμε δύο πιθανούς στρατηγικούς κινδύνους: από τη μια, η «Χαμάς», για να κερδίσει τον πόλεμο, αρκεί μόνο να μη χάσει. Πρέπει απλώς να βγει από τις σήραγγες και να κάνει ένα σήμα ειρήνης στα χαλάσματα, να επανακτήσει τον έλεγχό της και να σχεδιάσει την επόμενη 7η Οκτωβρίου. Ωστόσο, οι Ισραηλινοί δεν μπορούν να επιστρέψουν στη συνοριακή περιοχή. Οι αραβικές χώρες δεν θα συνάψουν ειρήνη με ένα Ισραήλ που χάνει έναν πόλεμο από μια τρομοκρατική οργάνωση. Παραμένουν σε ειρηνική κατάσταση μαζί μας επειδή είμαστε δυνατοί. Από την άλλη πλευρά, εάν το Ισραήλ συνεχίσει τον πόλεμο, αντιμετωπίζει το ενδεχόμενο κυρώσεων από τις ευρωπαϊκές χώρες, τη διεθνή απομόνωση, καταδίκες που αποτελούν επίσης στρατηγική απειλή. Συνεπώς, η στρατιωτική επιλογή θα πρέπει να εκτελεστεί γρήγορα, γιατί όσο περισσότερο περιμένουμε, τόσο μεγαλύτερη ζημιά θα προκληθεί. Δεν υπάρχει μεγάλο χρονικό περιθώριο.

Υπάρχει περίπτωση το Ισραήλ να χτυπήσει την ηγεσία της «Χαμάς» και εντός της Τουρκίας;

Δεν θα το απέκλεια. Η «Χαμάς» βρίσκεται στην Τουρκία και είναι σύμμαχός της, συνεπώς μια νίκη της «Χαμάς» στη Γάζα είναι μια νίκη για την Τουρκία σε ολόκληρη την περιοχή της Μεσογείου. Υπάρχει ένα περιφερειακό και παγκόσμιο πλαίσιο σε αυτόν τον πόλεμο.

Παράλληλα η Τουρκία φαίνεται να προσπαθεί να έρθει πιο κοντά στο Ισραήλ χρησιμοποιώντας έναν δορυφόρο της – τη Συρία.

Νομίζω ότι οι Σύροι αυτό που συζητούν μαζί μας είναι ένας συνοριακός διακανονισμός στον Νότο και θέλουν να λυθεί το ζήτημα των Δρούζων. Δεν έχω την αίσθηση ότι η Τουρκία ενθαρρύνει με οποιονδήποτε τρόπο αυτό το ενδεχόμενο.

Η κατάσταση είναι εύθραυστη. Μπορεί να ξεφύγει από τον έλεγχο;

Θα μπορούσε να αναζωπυρωθεί, αλλά εκτιμώ ότι η ισραηλινή νίκη επί της «Χαμάς» με ένα τρομερό κόστος εξακολουθεί να ενισχύει την αντίληψη ότι οι χώρες μπορούν να αντισταθούν στην τρομοκρατία και θα λάβουν όλα τα απαραίτητα μέτρα για να αντισταθούν σε αυτή. Στον βαθμό που αντιμετωπίζουμε έναν τζιχαντιστή εχθρό που επιδιώκει να κυριαρχήσει όχι μόνο στη Μεσόγειο, αλλά και στην Ευρώπη και πέρα από αυτήν, η νίκη αυτή είναι σημαντική. Είναι ενοχλητικό για τους Ισραηλινούς το γεγονός ότι η Δύση δεν το καταλαβαίνει αυτό, παρατηρώντας τον τζιχαντισμό να σαρώνει την Ευρώπη και να θέτει μια απειλή που όμοιά της δεν έχει υπάρξει εδώ και πάνω από χίλια χρόνια. Ταυτόχρονα, πολλές χώρες στην Ευρώπη όχι μόνο δεν στέκονται στο πλευρό μας, αλλά μας εναντιώνονται.

Πώς αξιολογείτε την απόφαση πολλών δυτικών χωρών να αναγνωρίσουν παλαιστινιακό κράτος;

Ενα μεγάλο λάθος, ένα τεράστιο λάθος, που πλήττει τους Παλαιστινίους. Ενισχύει τη «Χαμάς», η οποία βγήκε πανηγυρικά δημοσίως και επαίνεσε αυτή την απόφαση. Στη συνέχεια, εγκατέλειψε το τραπέζι των διαπραγματεύσεων επειδή οι Ευρωπαίοι απλώς έκαναν ένα δώρο στη «Χαμάς» χωρίς να λάβουν καμία παραχώρηση σε αντάλλαγμα. Καταλαβαίνω ότι οι συγκεκριμένοι ηγέτες είχαν εσωτερικά πολιτικά συμφέροντα γι' αυτή τους την απόφαση, αλλά δεν μπορούν να ισχυρίζονται ότι το κάνουν αυτό για τους Παλαιστινίους, γιατί δεν τους βοηθούν καθόλου, αντίθετα, τους βλάπτουν. Ο πρόεδρος Τραμπ αποφάσισε να μην αφήσει καν τους ανθρώπους της PLO να επιστρέψουν στις Ηνωμένες Πολιτείες για τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ επειδή παραβίασαν τις συμφωνίες του Οσλο. Η βίαιη μονομερής διακήρυξη κράτους αποτελεί παραβίαση της συμφωνίας που έχουν συνάψει οι Παλαιστίνιοι με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Υπάρχουν μέχρι στιγμής 134 χώρες στον κόσμο που αναγνωρίζουν την Παλαιστίνη. Υπάρχει παλαιστινιακό κράτος; Τα πάντα είναι σε επίπεδο ρητορικής, η οποία όμως ωφελεί και ενισχύει τη «Χαμάς».

Η αναγνώριση του παλαιστινιακού κράτους είναι ένα τεράστιο λάθος. Οι Ευρωπαίοι απλώς έκαναν ένα δώρο στη «Χαμάς», χωρίς να λάβουν καμία παραχώρηση σε αντάλλαγμα


Ποιο είναι λοιπόν το πραγματικό κίνητρο αυτών των χωρών να αναγνωρίσουν το κράτος της Παλαιστίνης;

Αποκλειστικά για εσωτερική κατανάλωση. Εχουν μεγάλους μουσουλμανικούς, φιλοπαλαιστινιακούς πληθυσμούς. Δεν πρόκειται να βοηθήσει τον Μακρόν, τον Στάρμερ. Οι κυβερνήσεις τους θα πέσουν, αλλά όχι εξαιτίας αυτού.

Μετά το χτύπημα στο Κατάρ, ποια είναι η κατάσταση των σχέσεων μεταξύ Ισραήλ και ΗΠΑ;

Αν και γίνεται πολύς λόγος στον αμερικανικό Τύπο ότι ο Τραμπ έχει απαυδήσει από τον Νετανιάχου, βλέπουμε ότι ο Μάριο Ρούμπιο ήρθε στο Ισραήλ σε μια πολύ θερμή επίσκεψη. Το Ισραήλ πρέπει να κινηθεί γρήγορα, γιατί ο Τραμπ θέλει ειρήνη και επιζητά το βραβείο Νόμπελ.

Πιστεύετε, λοιπόν, ότι, αν τελειώσει αυτός ο πόλεμος, το Ισραήλ θα είναι ασφαλές και η ύπαρξή του θα είναι εξασφαλισμένη;

Θα είμαστε πιο ασφαλείς. Ο πόλεμος δεν είναι μόνο εναντίον της «Χαμάς». Ηταν εναντίον της «Χεζμπολάχ», κατά του Ιράν και κατά των σιιτικών πολιτοφυλακών. Το Ισραήλ έχει πετύχει ιστορικές νίκες σε όλα αυτά τα μέτωπα. Υπάρχει όμως ένα τίμημα που πρέπει να πληρωθεί και ο πόλεμος δεν έχει τιμή.

Δημοσιεύτηκε στα Παραπολιτικά