Ο Ντόναλντ Τραμπ -αν και δεν τον χαρακτηρίζει η λέξη «σταθερότητα» στις δημόσιες τοποθετήσεις του- δεν έχει κρύψει πως φιλοδοξεί να αλλάξει τον χάρτη της Μέσης Ανατολής, κάτι που, άλλωστε, φάνηκε και στις προεκτάσεις του σχεδίου που πρότεινε για τη Γάζα, έχοντας στο πλευρό του τον Ισραηλινό πρωθυπουργό, Μπενιαμίν Νετανιάχου. Βασικός πυλώνας, δε, είναι οι «Συμφωνίες του Αβραάμ», ο θεμέλιος λίθος της πολιτικής του στο Μεσανατολικό κατά την πρώτη θητεία του, που αποσυνέδεσε την προοπτική εξομάλυνσης των σχέσεων του Ισραήλ με τους γείτονές του από το πάγιο αίτημα του αραβικού κόσμου: τη συγκρότηση του παλαιστινιακού κράτους.

Διαβάστε: Χαμάς: Γιατί είπε "ναι με αστερίσκους" στο σχέδιο Τραμπ για τη Γάζα - "Πυρετός" διαβουλεύσεων για το "αύριο" του θύλακα


Τραμπ και Νετανιάχου: Η στρατηγική επέκτασης των συμφωνιών του Αβραάμ

Διακηρυγμένος στόχος Ουάσινγκτον και Τελ Αβίβ είναι η επέκταση του εν λόγω πλαισίου (όχι μόνο, μάλιστα, στον χώρο της Μέσης Ανατολής, ωστόσο εκεί σαφώς είναι το επίκεντρο), με τον Αμερικανό πρόεδρο να ρίχνει μια «βόμβα», που ίσως πέρασε σχετικά απαρατήρητη στις κοινές δηλώσεις με τον Νετανιάχου: το ότι το Ιράν θα μπορούσε να αποτελέσει τμήμα τους. «Στοιχηματίζω ότι κάποια στιγμή το Ιράν θα γίνει μέλος των Συμφωνιών (σ.σ.: του Αβραάμ). Και δεν είχα ιδέα ότι θα έπαιρνε αυτή την τροπή. Αυτή ήταν μια στροφή που επιτύχαμε με τα B-2. Αλλά νομίζω ότι μπορεί κάλλιστα να συμβεί», είπε ειδικότερα ο Αμερικανός πρόεδρος, αναφερόμενος στους βομβαρδισμούς των ιρανικών πυρηνικών εγκαταστάσεων τον Ιούνιο.

Αν κάτι τέτοιο επιβεβαιωνόταν, θα επρόκειτο για μια άνευ προηγουμένου ανατροπή, δεδομένου ότι μόλις 15 μήνες πίσω, τον Ιούλιο του 2024, ο Νετανιάχου, απευθυνόμενος στο Κογκρέσο, έκανε λόγο για μια «Συμμαχία του Αβραάμ» κατά του Ιράν, έχοντας ως θεμέλιο τον ρόλο που διαδραμάτισαν η Ιορδανία, η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα στη σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Ιράν τρεις μήνες νωρίτερα, τον Απρίλιο του προηγούμενου έτους.

Το μεγάλο διακύβευμα είναι η Σαουδική Αραβία να ενταχθεί στο πλαίσιο των Συμφωνιών, εξομαλύνοντας τις σχέσεις της με το Ισραήλ


Το μεγάλο διακύβευμα η Σαουδική Αραβία

Ασφαλώς, το μεγάλο διακύβευμα είναι η Σαουδική Αραβία να ενταχθεί στο πλαίσιο των Συμφωνιών, εξομαλύνοντας τις σχέσεις της με το Ισραήλ, γεγονός με ιδιαίτερη σημασία, υπό το φως του ρόλου του Ριάντ στον ισλαμικό κόσμο, αλλά και του οικονομικού του μεγέθους: Και μπορεί αυτή τη στιγμή να μη γίνεται ρητή αναφορά ως προς το ζήτημα, ωστόσο η προοπτική να γίνει αυτό πράξη ενδεχομένως ήταν πιο κοντά από τη διακηρυγμένη στάση της Σαουδικής Αραβίας περί της προαπαιτούμενης ύπαρξης παλαιστινιακού κράτους, προκειμένου να ακολουθήσει τον δρόμο του Μπαχρέιν και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων (μιλώντας αποκλειστικά για τις Χώρες του Κόλπου).

Δεν ήταν τυχαίο, άλλωστε, το δημοσίευμα της «Wall Street Journal» πως ένας από τους πιθανούς λόγους για την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου από πλευράς «Χαμάς» ήταν η πιθανή συμφωνία Σαουδικής Αραβίας και Ισραήλ, που μπορεί να απέβαινε καταδικαστική για τη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους. «Η Σαουδική Αραβία είναι έτοιμη να υπογράψει τις “Συμφωνίες του Αβραάμ”», αφού τελειώσει ο πόλεμος στη Γάζα, είπε χαρακτηριστικά στην «Jewish Cronicle» κατά την παρουσίαση του βιβλίου του την Κυριακή (28/9) ο πρώην αρχηγός της Μοσάντ από το 2016 έως το 2021, Yossi Cohen (σ.σ.: με ιδιαίτερο ρόλο για τη θέσπιση των Συμφωνιών), συνδέοντας την εν λόγω εξέλιξη με την ανάγκη παροχής αμερικανικής προστασίας, προκειμένου το Ριάντ να μην υποστεί αντίποινα από την Τεχεράνη. Εξέφρασε, δε, την πίστη πως αυτό ακριβώς θα κάνει ο Τραμπ, μολονότι βέβαια η Σαουδική Αραβία κάνει και δικές της, μείζονος σημασίας κινήσεις στη γεωπολιτική σκακιέρα (βλ. τη συμφωνία με το Πακιστάν, που συνήφθη προ εβδομάδων).


Η προοπτική της Συρίας

Εδώ και μήνες υπάρχει η συζήτηση για την επέκταση των «Συμφωνιών του Αβραάμ» και στη Συρία: άλλωστε, ο Αχμεντ αλ-Σάρα δείχνει πως έχει θέσει σε πρώτο πλάνο της εξωτερικής του πολιτικής τη στροφή στη Δύση, με επίκεντρο την άρση των κυρώσεων που είχαν επιβληθεί στο καθεστώς Ασαντ, ενώ οι δίαυλοι με το Ισραήλ παραμένουν προφανώς ανοιχτοί, παρά τα «πυρά» του de facto επικεφαλής της συριακής κυβέρνησης για τα πλήγματα του Τελ Αβίβ σε βάρος στόχων εντός της επικράτειας της Συρίας, αλλά και για τη στήριξη των Δρούζων. Ο ίδιος ο Αλ-Σάρα, άλλωστε, μιλώντας με τον πρώην διευθυντή της CIA, David Petraeus, σε εκδήλωση στο περιθώριο της Γ.Σ. του ΟΗΕ, είπε πως είναι σε εξέλιξη διαβουλεύσεις ασφαλείας, που όμως δεν φτάνουν σε συμφωνίες εξομάλυνσης σχέσεων τύπου «Αβραάμ». Οπως έχει επισημανθεί και παλαιότερα στα «Π» και είπε σε σαουδαραβικό Μέσο τον Αύγουστο ο ίδιος ο Αλ-Σάρα, η διαφορά της Συρίας με τις άλλες χώρες που συνήψαν τις εν λόγω συμφωνίες με το Ισραήλ είναι ότι υπάρχει το «αγκάθι» του κατεχόμενου εδάφους, κάνοντας αναφορά στα Υψίπεδα του Γκολάν. Η «ΒΕΝΤΑΛΙΑ» Οι «Συμφωνίες του Αβραάμ», όμως, δεν έχουν βάση μόνο στη Μέση Ανατολή, αλλά η «βεντάλια» μπορεί να ανοίξει και στον Καύκασο.

Ετσι, το Reuters ανέφερε προ διμήνου τον στόχο του Τραμπ να εντάξει στο περί ου ο λόγος πλαίσιο το Αζερμπαϊτζάν, αλλά και το Καζακστάν, το Ουζμπεκιστάν, το Τουρκμενιστάν, το Τατζικιστάν και το Κιργιστάν. Ασφαλώς, το επίκεντρο είναι το Μπακού, με το δεξί χέρι του Αμερικανού προέδρου, Στίβεν Γουίτκοφ, να φέρεται, σύμφωνα με την ίδια πηγή, πως είχε συνάντηση με τον Αζέρο πρόεδρο, Ιλχάμ Αλίγιεφ, τον Μάρτιο, ενώ τον Αύγουστο ο Αλίγιεφ υπέγραφε «ιστορική» συμφωνία ειρήνης με τον Αρμένιο πρωθυπουργό, Νικόλ Πασινιάν, στον Λευκό Οίκο.

Δημοσιεύθηκε στα Παραπολιτικά στις 4.10.2025