Νέες προτάσεις μομφής μέσα σε τρεις μήνες αντιμετωπίζει η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, με την επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να δοκιμάζεται εκ νέου σε μια περίοδο αναζήτησης ισορροπιών και με μεγάλες προκλήσεις ενόψει. Ωστόσο, μοιάζει πρακτικά αδύνατο να χάσει αυτή τη «μάχη», καθώς στο σύνολο των 719 ευρωβουλευτών, απαιτείται η υπερψήφιση της πρότασης δυσπιστίας από τα 2/3 (σ.σ. 480 ψήφοι) προκειμένου αυτή να «περάσει».

Στις 9 Οκτωβρίου (από σήμερα, Δευτέρα, έως την Πέμπτη θα διεξαχθεί σύνοδος της Ολομέλειας στο Στρασβούργο) θα διεξαχθούν δύο ξεχωριστές ψηφοφορίες για πρόταση μομφής: η μία από την ακροδεξιά ομάδα Patriots for Europe (Πατριώτες για την Ευρώπη) και η άλλη από την ομάδα The Left. Το γεγονός ότι οι διαδικασίες τέθηκαν σε κίνηση από τα πολιτικά «άκρα» σαφώς απομειώνει τη δυναμική τους, με τις κεντρώες πολιτικές ευρωομάδες να μη μοιάζουν διατεθειμένες να υποστηρίξουν μια ριζική αλλαγή. Άλλωστε, στη συνεδρίαση της περασμένης Δευτέρας (29/9), σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Politico, επιβεβαιώθηκε πως η φιλελεύθερη Renew for Europe (με 5 μέλη της Κομισιόν από τις τάξεις της), αλλά και οι Σοσιαλδημοκράτες (με 4 μέλη της Επιτροπής) δεν θα στηρίξουν την πρόταση μομφής. Άλλωστε, σύμφωνα με δήλωση της εκπροσώπου των Σοσιαλδημοκρατών, Iratxe Garcia, στο Politico, είναι σε εξέλιξη «διαπραγματεύσεις-κλειδί» για το πρόγραμμα της Κομισιόν για το 2026, με τις τρεις ευρωομάδες (εφόσον συμπεριλαμβάνεται και το κυρίαρχο Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα) να προχωρούν συχνά σε συνεννοήσεις προκειμένου να συνδιαμορφώσουν το νομοθετικό έργο.

Νέες προτάσεις μομφής εντός τριμήνου για την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν

Ωστόσο, οι «σειρήνες» για την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ηχούν εδώ και καιρό: πέραν του γεγονότος ότι –σε αντίθεση με τα ειωθότα στα εθνικά κοινοβούλια, οι αποκλίσεις από την «κομματική γραμμή» δεν αποκλείονται– το γεγονός και μόνο ότι κατατέθηκε σε βάρος της δεύτερη πρόταση μομφής εντός τριμήνου, όταν η προηγούμενη είχε κατατεθεί το 2014, καταδεικνύει το αυξανόμενο επίπεδο δυσαρέσκειας. Παράλληλα, μολονότι οι διαδικασίες εκκινούν και πάλι από τα κοινοβουλευτικά άκρα του… «Ημικυκλίου» (της Ευρωβουλής), πρέπει να σημειωθεί πως η συμμετοχή σε αυτές φαίνεται πως έχει αυξητικές τάσεις: Η προηγούμενη πρόταση μομφής (που είχε κατατεθεί πριν από το καλοκαίρι) υποβλήθηκε από τις πολωνικές και ρουμανικές αντιπροσωπείες των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών (ECR, η 4η τη τάξει κοινοβουλευτική ομάδα), ενώ αυτή τη φορά υποβλήθηκε από τους Πατριώτες για την Ευρώπη και την Αριστερά (την 3η και την 7η τη τάξει κοινοβουλευτική ομάδα, που αριθμούν μαζί 125 έδρες).

Οι δύο ομάδες που υπέβαλαν τις προτάσεις μομφής στο Στρασβούργο κατηγορούν την πρόεδρο της Επιτροπής για αποδυνάμωση της ΕΕ, έλλειψη διαφάνειας, κακή κρίση σε εμπορικές συμφωνίες με τις ΗΠΑ και τη Λατινική Αμερική, τη στάση της απέναντι στη Γάζα, εγκατάλειψη των αγροτών και αποδυνάμωση των κλιματικών κανόνων.

Ευρωκοινοβούλιο: Μετά τις προτάσεις μομφής, ο προϋπολογισμός - Οι αντιδράσεις για την αγροτική πολιτική 

Ορισμένα, δε, από αυτά τα ζητήματα προκαλούν «τριγμούς» και στις πολιτικές ομάδες που στηρίζουν την πρόεδρο της Κομισιόν, με αντιδράσεις να καταγράφονται ακόμα και στο εσωτερικό του ΕΛΚ μεταξύ άλλων (και σύμφωνα με το Politico) σε σχέση με την επιβολή κυρώσεων στο Ισραήλ, που ανακοινώθηκαν από το βήμα του Ευρωκοινοβουλίου στην ομιλία της Φον ντερ Λάιεν για την κατάσταση της Ένωσης, χωρίς να υπάρξει διαβούλευση εκ των προτέρων. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, άλλωστε, έχει αντιπαρατεθεί και στο παρελθόν με την Κομισιόν για μια σειρά από ζητήματα, που αισθάνεται πως παρακάμπτεται, με τον πρώτο λόγο να δίνεται στα κράτη-μέλη, κόντρα στη συνήθη διαδικασία νομοθέτησης (όπως π.χ. η Άμυνα, γεγονός που οδήγησε το Ευρωκοινοβούλιο να προσφύγει στις 20 Αυγούστου στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο κατά της Κομισιόν και του Συμβουλίου για το πρόγραμμα SAFE, θεωρώντας πως η Επιτροπή ενεργοποίησε μια διαδικασία έκτακτης ανάγκης για να παρακάμψει το Κοινοβούλιο).

Την ίδια ώρα, πάντως, μολονότι η επικεφαλής της Επιτροπής φαίνεται έτοιμη να υπερβεί τον σκόπελο (ακόμη και αν παρατηρηθούν κινήσεις που φαινομενικά προκαλούν έκπληξη, όπως π.χ. η στήριξη της πρότασης μομφής της Αριστεράς από τον «προστατευόμενο» της Λεπέν, Ζορντάν Μπαρντελά), έρχεται ένας νέος «πονοκέφαλος» και αυτός σχετίζεται με τον προϋπολογισμό του 1,8 τρισ. και προκαλείται από το ΕΛΚ και τους Σοσιαλιστές. Σύμφωνα με σχετικά δημοσιεύματα, και οι δύο πολιτικές ομάδες επιδιώκουν την απόσυρση ενός σχεδίου για τη συγκέντρωση των γεωργικών κονδυλίων και των περιφερειακών πληρωμών -που αποτελούν περισσότερο από το 50% του προϋπολογισμού- σε ένα ενιαίο ταμείο που θα διαχειρίζονται οι κυβερνήσεις των κρατών-μελών. «Η ομάδα S&D (σ.σ. Σοσιαλιστές) είναι έτοιμη να ζητήσει από την Επιτροπή να αποσύρει την πρότασή της για εθνικά σχέδια για το επόμενο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο», δήλωσε εκπρόσωπος της ευρωομάδας στο Euractiv την Παρασκευή (3/10).

Εν τω μεταξύ, το ΕΛΚ είναι «ενοχλημένο» από τον τρόπο με τον οποίο η Επιτροπή «σχεδιάζει να υπονομεύσει την αγροτική πολιτική», δήλωσε εκπρόσωπος του ΕΛΚ σε συνέντευξη Τύπου την Παρασκευή, με την όχληση να αφορά και το ζήτημα να αποκτήσουν οι εθνικές κυβερνήσεις πρωτεύοντα ρόλο, αλλά και τον περιορισμό των κονδυλίων. Σύμφωνα με το Euractiv, το ΕΛΚ συνεδρίασε στην Πολωνία την Πέμπτη για να συζητήσει αν θα απορρίψει πλήρως τα εθνικά σχέδια ή αν θα προσπαθήσει να τροποποιήσει την πρόταση με τρόπο που να μην «επανεθνικοποιεί» την αγροτική πολιτική της ΕΕ, δημιουργώντας αντιπαλότητες μεταξύ των χωρών της Ένωσης. «Να μη στέλνουμε ανάμεικτα μηνύματα», ήταν άλλωστε το μήνυμα του ΕΛΚ στην Κομισιόν κατά τη συνεδρίαση της Επιτροπής Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου του Ευρωκοινοβουλίου (AGRI), όπου έδωσε το «πράσινο φως» σε ένα πακέτο μέτρων που απλοποιεί την Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ). «Οι αγρότες χρειάζονται στήριξη, ευελιξία και ασφάλεια δικαίου – καλούμε την Επιτροπή να σταματήσει να στέλνει αντιφατικά μηνύματα. Από τη μία πλευρά υπόσχεται να μειώσει τη γραφειοκρατία και από την άλλη υπονομεύει τη ΓΑΠ στον μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ. Οι καλές προθέσεις δεν θα οδηγήσουν πουθενά αν η ΚΑΠ εξαφανιστεί», είπε χαρακτηριστικά ο ευρωβουλευτής Dan-Ştefan Motreanu, επικεφαλής διαπραγματευτής της Ομάδας του ΕΛΚ για το θέμα αυτό.

Εφόσον Σοσιαλιστές (που αντιδρούν και για τα μειωμένα, όπως θεωρούν, κονδύλια του προϋπολογισμού για κοινωνικά έργα) και ΕΛΚ προχωρήσουν στις εν λόγω κινήσεις, δεν φαντάζει απίθανο να αποτελέσουν τροχοπέδη στις διαπραγματεύσεις για το σύνολο του προϋπολογισμού 2028-2034. Σε αναζήτηση ισορροπιών, λοιπόν, βρίσκεται η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν σε ένα κατακερματισμένο σκηνικό.