Η ιρανική κυβέρνηση αποφάσισε να αναστείλει την προώθηση του αμφιλεγόμενου νομοσχεδίου που προέβλεπε δρακόντειες κυρώσεις για τις γυναίκες που αρνούνται να φορέσουν μαντίλα. Η απόφαση αυτή έρχεται σε μια κρίσιμη στιγμή για τη χώρα, καθώς ο μεταρρυθμιστής πρόεδρος Μασούντ Πεζεσκιάν επιδιώκει να βελτιώσει τις σχέσεις με τη Δύση.

Μαντίλα στο Ιράν: Η απόφαση για την αναστολή του νομοσχεδίου

Σύμφωνα με δηλώσεις του αντιπροέδρου Σαχράμ Νταμπίρι, υπεύθυνου για κοινοβουλευτικές υποθέσεις, το νομοσχέδιο που εγκρίθηκε από το κοινοβούλιο τον Σεπτέμβριο 2023 δεν θα παραπεμφθεί στην κυβέρνηση όπως είχε αρχικά προγραμματιστεί. Η απόφαση ελήφθη μετά από συζητήσεις μεταξύ ανώτατων εκτελεστικών, νομοθετικών και δικαστικών οργάνων.

«Αυτή τη στιγμή δεν είναι εφικτή η εφαρμογή του νομοσχεδίου», δήλωσε ο Νταμπίρι σε συνέντευξή του στη φιλομεταρρυθμιστική εφημερίδα Ham Mihan, χωρίς ωστόσο να παράσχει περαιτέρω λεπτομέρειες για τους λόγους της αναστολής.

Οι πολιτικές επιπτώσεις για τον πρόεδρο Πεζεσκιάν

Η αναστολή του νομοσχεδίου αποτελεί σημαντική πολιτική νίκη για τον πρόεδρο Πεζεσκιάν, ο οποίος είχε εκφράσει έντονες αντιρρήσεις για το περιεχόμενό του. Σε περίπτωση που το νομοσχέδιο είχε προωθηθεί στην κυβέρνηση, ο πρόεδρος θα βρισκόταν σε δύσκολη θέση, καθώς σύμφωνα με το ιρανικό σύνταγμα θα ήταν υποχρεωμένος να το εγκρίνει εντός πέντε ημερών.

Ο Πεζεσκιάν, που προσπαθεί να επανεκκινήσει τις διαπραγματεύσεις με τη Δύση σχετικά με το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, είχε χαρακτηρίσει το νομοσχέδιο ως προβληματικό, επισημαίνοντας τα «πολλά ζητήματα και ασάφειες» που περιείχε.

Το κληρονόμημα της Μάχσα Αμινί και οι κοινωνικές αλλαγές

Η συζήτηση για το νομοσχέδιο εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο των κοινωνικών εξελίξεων που ακολούθησαν τον θάνατο της 22χρονης Μάχσα Αμινί στις 16 Σεπτεμβρίου 2022. Η νεαρή γυναίκα πέθανε μετά τη σύλληψή της από την αστυνομία ηθών, επειδή φέρεται να μην φορούσε σωστά τη μαντίλα της.

Παρότι οι ιρανικές αρχές αρνούνται οποιαδήποτε ευθύνη, ερευνητές των Ηνωμένων Εθνών κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η Αμινί «υπέστη σωματική βία που οδήγησε στον θάνατό της». Οι διαδηλώσεις που ακολούθησαν στοίχισαν τη ζωή σε περισσότερους από 500 ανθρώπους, ενώ πάνω από 22.000 άτομα συνελήφθησαν.

Οι δρακόντειες διατάξεις του νομοσχεδίου

Το νομοσχέδιο των 74 άρθρων προέβλεπε εξαιρετικά αυστηρές κυρώσεις που θα επηρέαζαν όχι μόνο τις γυναίκες αλλά και ευρύτερους κύκλους της κοινωνίας. Οι προβλεπόμενες ποινές περιλάμβαναν:

• Πρόστιμα 800 δολαρίων για την πρώτη παράβαση και 1.500 δολαρίων για τη δεύτερη
• Ποινή φυλάκισης έως 15 ετών για τρίτη παράβαση
• Κατάσχεση 8% της καθαρής περιουσίας για διάσημα πρόσωπα
• Πρόστιμα ή λουκέτο για επιχειρήσεις που εξυπηρετούν γυναίκες χωρίς μαντίλα
• Απαγορεύσεις ταξιδιών για παραβάτες

Η αντίσταση των γυναικών και οι κοινωνικές αλλαγές

Μετά τον θάνατο της Αμινί, οι ιρανίδες γυναίκες έχουν αρχίσει να αγνοούν ολοένα και περισσότερο τους νόμους για τη μαντίλα, κυκλοφορώντας δημόσια με ακάλυπτα μαλλιά παρά τον κίνδυνο σύλληψης. Αυτή η σιωπηλή εξέγερση έχει δημιουργήσει νέα δεδομένα στην ιρανική κοινωνία και έχει επηρεάσει την πολιτική ατζέντα της χώρας.

Το αναβληθέν νομοσχέδιο θα επέτρεπε ακόμη και σε αλλοδαπούς υπηκόους, συμπεριλαμβανομένων των εκατομμυρίων Αφγανών που ζουν στο Ιράν, να λειτουργούν ως πληροφοριοδότες. Επιπλέον, θα παρείχε στην αστυνομία πρόσβαση σε ιδιωτικό υλικό από κάμερες ασφαλείας και σε πλάνα που έχουν καταγραφεί από τις δυνάμεις ασφαλείας.

Η αναστολή του νομοσχεδίου αντικατοπτρίζει τις εσωτερικές πολιτικές εντάσεις στο Ιράν και την προσπάθεια του μεταρρυθμιστικού κλάδου να επηρεάσει την κυβερνητική πολιτική σε ένα από τα πιο ευαίσθητα κοινωνικά ζητήματα της χώρας.