Το πρώτο στάδιο της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός ανάμεσα σε Ισραήλ και Χαμάς πέρασε, το ζήτημα είναι όμως πώς θα εφαρμοστεί το δεύτερο ή εάν θα «σκοντάψει» κάπου. Η συμφωνία εκεχειρίας μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς αντιμετωπίζει, σύμφωνα με το πρακτορείο Reuters, σημαντικά εμπόδια που θα μπορούσαν να υπονομεύσουν τη διπλωματική επιτυχία του Ντόναλντ Τραμπ. Σύμφωνα με διεθνείς αναλυτές, η επιτυχία της ειρηνευτικής πρωτοβουλίας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη δυνατότητα του Αμερικανού προέδρου να διατηρήσει την υποστήριξη του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου.

Συμφωνίας Ισραήλ & Χαμάς: Εσωτερικές πιέσεις και πολιτικές προκλήσεις για τον Νετανιάχου

Οι διαφωνίες και τα σκόπιμα ασαφή σημεία της συμφωνίας δημιουργούν σοβαρές δυσκολίες στην εφαρμογή της. Ο Νετανιάχου αναμένεται να δεχθεί έντονες εσωτερικές πιέσεις, ιδιαίτερα από τα ακροδεξιά κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού, γεγονός που ενδέχεται να δυσκολέψει την τήρηση των όρων της εκεχειρίας.

Με τις εκλογές να πλησιάζουν, η στάση του Ισραηλινού πρωθυπουργού μπορεί να μεταβληθεί καθώς θα επιδιώξει να διατηρήσει ενωμένη τη δεξιά συμμαχία του. Οι ισχυροί εταίροι του, Μπεν Γκβιρ και Μπεζαλέλ Σμοτριτς, έχουν ήδη εκφράσει έντονη κριτική για τη συμφωνία με τη Χαμάς, με τον υπουργό Εθνικής Ασφάλειας να απειλεί με αποχώρηση από την κυβέρνηση.

Οι διπλωματικές προκλήσεις

Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός θεωρείται, όπως γράφει τo Reuters, ιδιαίτερα ισχυρογνώμων και δύσκολος διαπραγματευτής, χαρακτηριστικά που έχουν αναγνωρίσει όλοι οι Αμερικανοί πρόεδροι από τον Μπιλ Κλίντον έως τον Τζο Μπάιντεν. Ακόμη και στελέχη της κυβέρνησης Τραμπ είχαν εκφράσει δυσαρέσκεια για ισραηλινές επιχειρήσεις που αντέκρουαν την αμερικανική στρατηγική.

Παρά τις δυσκολίες, ο Τραμπ κατάφερε να πείσει τον Νετανιάχου να αποδεχθεί το πλαίσιο για μια ευρύτερα ειρηνευτική συμφωνία. Επιπλέον, εξασφάλισε τη συνεργασία άλλων χωρών της Μέσης Ανατολής για να πιέσουν τη Χαμάς να επιστρέψει όλους τους Ισραηλινούς ομήρους, που αποτελούσε το κύριο διαπραγματευτικό της όπλο.

Διαφορές και ασάφειες στο σχέδιο ειρήνης

Το Ισραήλ και η Χαμάς παραμένουν βαθιά διχασμένα σε πολλά ζητήματα του σχεδίου 20 σημείων. Η προσέγγιση του Νετανιάχου ενδέχεται να τροποποιηθεί καθώς προετοιμάζεται για τις εκλογές του επόμενου έτους, προσπαθώντας να διατηρήσει την ενότητα της δεξιάς συμμαχίας του.

Ο Νιμρόντ Γκόρεν, πρόεδρος του ισραηλινού ινστιτούτου Mitvim για την εξωτερική πολιτική, επισημαίνει ότι το 2025 είναι έτος όπου όλα συνδέονται με τις εκλογικές εκστρατείες και οι υπολογισμοί του Νετανιάχου μπορούν να αλλάξουν προς όφελος της πολιτικής του επιβίωσης.

Διπλωμάτες και αναλυτές εκτιμούν ότι η δύναμη του ειρηνευτικού σχεδίου αποτελεί ταυτόχρονα και την αδυναμία του. Η συμφωνία περιλαμβάνει πολλά ασαφή σημεία, καθώς καμία πλευρά δεν έχει συμφωνήσει στις λεπτομέρειες κάθε όρου. Αυτή η ασάφεια ήταν κρίσιμη για την υπογραφή από αμφότερες τις πλευρές, αλλά το πιο δύσκολο διπλωματικό έργο μόλις αρχίζει.

Κρίσιμα σημεία τριβής και μελλοντικές προκλήσεις

Ένα από τα βασικά σημεία διαφωνίας αφορά την απαίτηση αφοπλισμού της Χαμάς και τον αποκλεισμό της από κάθε ρόλο στη μελλοντική διακυβέρνηση της Γάζας. Παρότι η οργάνωση αποδέχθηκε γενικά το σχέδιο, η επίσημη απάντησή της δεν αναφέρει ρητά αυτούς τους όρους, ενώ οι ηγέτες της έχουν υπονοήσει ότι αναμένουν ρόλο στο μέλλον.

Ο Τζον Άλτερμαν, ειδικός για τη Μέση Ανατολή στο Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Μελετών στην Ουάσιγκτον και πρώην αξιωματούχος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, εκτιμά ότι υπάρχουν πολλοί τρόποι εκτροχιασμού της συμφωνίας. «Δύσκολα θυμάται κανείς διεθνή συμφωνία που να αφήνει τόσα πολλά για αργότερα», προσθέτει.

Η επιρροή του Τραμπ και οι διπλωματικές μοχλεύσεις

Ανώτερος αξιωματούχος των ΗΠΑ υποστηρίζει ότι ο Τραμπ διαθέτει σημαντική επιρροή έναντι του Νετανιάχου, εν μέρει χάρη στη σταθερή υποστήριξή του προς το Ισραήλ σε κρίσιμα ζητήματα. Στην πρώτη του θητεία είχε αναγνωρίσει επίσημα την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του Ισραήλ και τα Υψίπεδα του Γκολάν ως ισραηλινό έδαφος.

«Ο Τραμπ δεν προσπαθεί να κρατήσει ίσες αποστάσεις. Έχει σταθεί κυριολεκτικά δίπλα στο Ισραήλ στο 100%. Και γι' αυτό έχει τη δυνατότητα να το καθοδηγήσει προς τη σωστή κατεύθυνση», δηλώνει ο αξιωματούχος.

Σύμφωνα με τον Ισραηλινό δημοσκόπο Μίτσελ Μπαράκ, που έχει εργαστεί για τον Νετανιάχου τη δεκαετία του 1990, ο πρωθυπουργός δεν έχει άλλη επιλογή από το να συμμορφωθεί με τις Ηνωμένες Πολιτείες όσο ο Τραμπ βρίσκεται στον Λευκό Οίκο.

Αλλαγή στάσης και αυστηρότερη προσέγγιση

Ο Αμερικανός πρόεδρος έχει μικτό ιστορικό όσον αφορά στην άσκηση πίεσης στον Νετανιάχου. Στο παρελθόν παρείχε πολιτική κάλυψη, παρά τις αυξανόμενες ανθρωπιστικές ανησυχίες για την κατάσταση στη Γάζα.

Ωστόσο, τις τελευταίες εβδομάδες εμφανίστηκε πιο αυστηρός. Ανάγκασε τον Νετανιάχου να τηλεφωνήσει στον εμίρη του Κατάρ για να ζητήσει συγγνώμη για τον βομβαρδισμό του Σεπτεμβρίου, που είχε στόχο διαπραγματευτές της Χαμάς. Με πιέσεις, τον έπεισε να υπογράψει το σχέδιο 20 σημείων, παρότι ο Ισραηλινός πρωθυπουργός είχε ενδοιασμούς.