Την ημέρα λήξης της διεθνούς συμφωνίας την οποία σύναψε η Τεχεράνη πριν από δέκα χρόνια, το Ιράν ανακοίνωσε ότι δεν δεσμεύεται πλέον από «περιορισμούς» στο πυρηνικό του πρόγραμμα. Ωστόσο, επανέλαβε «τη δέσμευσή του» υπέρ της διπλωματίας. Να σημειωθεί ότι, η διεθνής συμφωνία -γνωστή ως κοινό ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης (ΚΟΣΔ)- είχε στόχο να δημιουργήσει ένα πλαίσιο για τις πυρηνικές δραστηριότητες της Ισλαμικής Δημοκρατίας με αντάλλαγμα την άρση των κυρώσεων του ΟΗΕ εις βάρος της. Η σχετική συμφωνία είχε συναφθεί το 2015 και υπέγραψαν το Ιράν, η Γαλλία, η Βρετανία, η Γερμανία, οι ΗΠΑ, η Ρωσία και η Κίνα. Σύμφωνα με την απόφαση 2231, η ημερομηνία που θα έληγε η σχετική συμφωνία είχε οριστεί για τις 18 Οκτωβρίου 2025, δέκα χρόνια μετά την επικύρωση της από τον ΟΗΕ.

Διαβάστε: Ιράν: Ανακαλεί για διαβουλεύσεις τους πρεσβευτές του σε Γερμανία, Γαλλία και Ηνωμένο Βασίλειο

Ιράν: Έληξαν οι περιορισμοί για το πυρηνικό πρόγραμμα

Επισημαίνεται ότι, οι δυτικές χώρες και το Ισραήλ εξακολουθούν να κατηγορούν το Ιράν για κρυφή έρευνα και ανάπτυξη πυρηνικών όπλων, παρά τις διαψεύσεις από τη πλευρά της Τεχεράνης. Σύμφωνα με ανακοίνωση του ιρανικού υπουργείου Εξωτερικών, πλέον «όλες οι διατάξεις (της συμφωνίας), περιλαμβανομένων των περιορισμών που προβλέπονται για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα και τους σχετικούς μηχανισμούς, θεωρούνται λήξασες», ανέφερε το ιρανικό υπουργείο Εξωτερικών σε ανακοίνωσή του. Τονίζεται ότι, η συμφωνία όριζε ότι το Ιράν επιτρέπεται να εμπλουτίζει ουράνιο σε ποσοστό έως 3,67% και προέβλεπε την αυστηρή εποπτεία των πυρηνικών του δραστηριοτήτων από τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ- ΙΑΕΑ).

"Άκυρες" οι κυρώσεις στο Ιράν - Η επιστολή στον ΟΗΕ

Υπενθυμίζεται ότι, το 2018 οι ΗΠΑ, κατά την πρώτη θητεία στην προεδρία του Ντόναλντ Τραμπ, αποσύρθηκαν μονομερώς από τη συμφωνία και επέβαλαν εκ νέου κυρώσεις εις βάρος του Ιράν. Σε αντίποινα, το Ιράν σταδιακά έπαψε να τηρεί ορισμένες από τις δεσμεύσεις του βάσει της συμφωνίας. Σύμφωνα με την Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ), το Ιράν είναι η μοναδική χώρα που δεν διαθέτει πυρηνικό όπλο και εμπλουτίζει ουράνιο σε υψηλό ποσοστό (60%), κοντά στο όριο του 90% που απαιτείται για την κατασκευή ατομικής βόμβας.

Παράλληλα, η Τεχεράνη ανέστειλε κάθε συνεργασία με την ΙΑΕΑ τον Ιούλιο, έπειτα από έναν 12ήμερο πόλεμο που ξέσπασε μετά τον πρωτοφανή βομβαρδισμό -από το Ισραήλ- στόχων στην ιρανική επικράτεια, κυρίως πυρηνικών εγκαταστάσεων. Στη διάρκεια αυτού του πολέμου διεξήγαγαν πλήγματα εναντίον εγκαταστάσεων στο Ιράν και οι ΗΠΑ. Σε αντίποινα η Τεχεράνη εκτόξευσε drones και πυραύλους εναντίον του Ισραήλ. Η σύγκρουση αυτή έβαλε τέλος σε μια σειρά έμμεσων συνομιλιών που διεξήχθησαν από τον Απρίλιο μεταξύ των ΗΠΑ και του Ιράν αναφορικά με το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα.

Εξάλλου, με πρωτοβουλία της Γαλλίας, της Βρετανίας και της Γερμανίας, ο ΟΗΕ επανέφερε στα τέλη Σεπτεμβρίου τις κυρώσεις εις βάρος του Ιράν, οι οποίες είχαν αρθεί πριν από δέκα χρόνια. Ωστόσο, σύμφωνα με εκτίμηση του Ιρανού υπουργού Εξωτερικών Αμπάς Αραγτσί σε επιστολή του προς τον ΟΗΕ σήμερα, η λήξη της πυρηνικής συμφωνίας καθιστά τις κυρώσεις «άκυρες», εκτίμησε ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών Αμπάς Αραγτσί.

"Το Ιράν εκφράζει απερίφραστα τη δέσμευσή του στη διπλωματία"

Οι τρεις ευρωπαϊκές χώρες κατηγορούν κυρίως το Ιράν ότι δεν συνεργάζεται με την ΙΑΕΑ και ζητούν να επαναληφθούν οι διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ. «Οι προσπάθειες του Ιράν να επανεκκινήσει τις συναλλαγές (με την ΙΑΕΑ) που οδήγησαν στη συμφωνία του Καΐρου έχουν επίσης υπονομευθεί από τις ανεύθυνες ενέργειες των τριών ευρωπαϊκών χωρών», σχολίασε το ιρανικό υπουργείο Εξωτερικών. Αναφερόταν στη συμφωνία στην οποία κατέληξαν τον Σεπτέμβριο Ιράν και ΙΑΕΑ για την επανάληψη της συνεργασίας τους. «Το Ιράν εκφράζει απερίφραστα τη δέσμευσή του στη διπλωματία», υπογράμμισε. Σύμφωνα με τον Αλί Βαέζ, ανώτερο αναλυτή για το Ιράν στο International Crisis Group, «το γεγονός ότι η συμφωνία είναι νεκρή είναι καλό. Οι δύο πλευρές μπορούν επιτέλους να περάσουν σε άλλα πράγματα και να προτείνουν νέες ιδέες».