EnΤο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σε τροχιά σύγκρουσης με την Επιτροπή στο Στρασβούργο
Η «μάχη του προϋπολογισμού»
Μετά τη συνεδρίαση του Στρασβούργου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο θα μπουν στη φάση των εντατικών διαπραγματεύσεων
Ελενη Γεννητσεφτση
Από τις 20 έως τις 23 Οκτωβρίου, το Στρασβούργο αναμένεται να φιλοξενήσει μια από τις πιο κρίσιμες πολιτικές αντιπαραθέσεις της χρονιάς: το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ετοιμάζεται να εγκρίνει τη θέση του για τον προϋπολογισμό της ΕΕ για το 2026, ανοίγοντας μέτωπο με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τις κυβερνήσεις των κρατών-μελών.Πέρα από τη διαχείριση αριθμών, η σύγκρουση αφορά το μέλλον του ευρωπαϊκού εγχειρήματος — αν η Ευρώπη θα συνεχίσει να πορεύεται με τη λογική της δημοσιονομικής πειθαρχίας ή αν θα επενδύσει σε ανάπτυξη, άμυνα και κοινωνική συνοχή.
Οι ευρωβουλευτές κατηγορούν τις κυβερνήσεις των κρατών-μελών ότι προχώρησαν σε «τυφλές» περικοπές που πλήττουν βασικά ευρωπαϊκά προγράμματα, αγνοώντας τις πραγματικές ανάγκες των πολιτών και των επιχειρήσεων.
Η πρόταση του Κοινοβουλίου ζητά ενίσχυση κονδυλίων για το Horizon Europe (έρευνα και καινοτομία), για τα διευρωπαϊκά δίκτυα ενέργειας και μεταφορών, την εκπαίδευση και την υγεία, αλλά και για τη στήριξη των νέων αγροτών, την πολιτική προστασία και την ανθρωπιστική βοήθεια στις γειτονικές χώρες.
Από τη μία πλευρά, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και αρκετές κυβερνήσεις του βόρειου μπλοκ (όπως η Γερμανία, η Ολλανδία και η Σουηδία) ζητούν έναν «ρεαλιστικό» προϋπολογισμό, περιορισμένο σε δαπάνες που μπορούν να στηριχθούν από τα δημόσια οικονομικά.
Από την άλλη, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με τη στήριξη κυρίως των σοσιαλιστών, των φιλελευθέρων και των Πρασίνων, θεωρεί πως η ΕΕ χρειάζεται μια πιο φιλόδοξη οικονομική πολιτική που θα χρηματοδοτήσει την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, την ευρωπαϊκή άμυνα, αλλά και την κοινωνική συνοχή σε μια εποχή κρίσεων.
Η επικεφαλής των Σοσιαλιστών, Iratxe García Pérez, σημείωσε ότι «η Ευρώπη δεν μπορεί να κάνει περισσότερα με λιγότερα», τονίζοντας πως «η κοινωνία χρειάζεται επενδύσεις, όχι περικοπές».
Από την πλευρά των Συντηρητικών, ο Γερμανός ευρωβουλευτής Michael Gahler προειδοποίησε ότι «η δημοσιονομική πειθαρχία είναι αναγκαία για να διατηρηθεί η εμπιστοσύνη των πολιτών και των αγορών».
Η Ολομέλεια του Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο (20–23 Οκτωβρίου) θα καθορίσει τη διαπραγματευτική γραμμή της Ευρώπης.
Αν εγκριθεί η θέση των ευρωβουλευτών, θα ξεκινήσει ο «γύρος συνδιαλλαγής» με το Συμβούλιο, όπου τα κράτη-μέλη θα πρέπει να συμφωνήσουν σε κοινό κείμενο μέσα στις επόμενες εβδομάδες.
Σε διαφορετική περίπτωση, η διαδικασία θα παραταθεί, με τον κίνδυνο η ΕΕ να εισέλθει στο νέο οικονομικό έτος χωρίς εγκεκριμένο προϋπολογισμό, κάτι που θα καθυστερούσε σημαντικά ευρωπαϊκά προγράμματα και επενδύσεις.
Πίσω από τους αριθμούς, κρύβεται μια βαθύτερη ιδεολογική αντιπαράθεση:
Θα παραμείνει η ΕΕ προσηλωμένη στη δημοσιονομική αυστηρότητα, ή θα τολμήσει μια πολιτική ενίσχυσης της κοινής οικονομικής ισχύος;
Η ενεργειακή κρίση, η στήριξη προς την Ουκρανία, η ανάγκη επενδύσεων στην άμυνα και η πράσινη μετάβαση έχουν αλλάξει τα δεδομένα. Το Κοινοβούλιο υποστηρίζει ότι η ΕΕ χρειάζεται περισσότερους πόρους για να ανταποκριθεί στις προκλήσεις, ενώ οι κυβερνήσεις φοβούνται το πολιτικό κόστος στο εσωτερικό τους.
«Αν θέλουμε μια Ευρώπη ισχυρή, πρέπει να τη χρηματοδοτήσουμε αναλόγως», σχολίασε μέλος της Επιτροπής Προϋπολογισμών, υπονοώντας ότι η λιτότητα μπορεί να αποδειχθεί πιο επικίνδυνη από τα ελλείμματα.
Μετά τη συνεδρίαση του Στρασβούργου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο θα μπουν στη φάση των εντατικών διαπραγματεύσεων.
Στόχος είναι να υπάρξει συμφωνία πριν από το τέλος Νοεμβρίου, ώστε να εγκριθεί εγκαίρως ο προϋπολογισμός και να αποφευχθεί η προσωρινή χρηματοδότηση μέσω του συστήματος «δωδεκατημορίων».
Η επικείμενη αντιπαράθεση στο Στρασβούργο δεν αφορά μόνο το ύψος του προϋπολογισμού, αλλά το ποια Ευρώπη θέλουμε για το μέλλον:
Μια Ευρώπη περιορισμένης φιλοδοξίας, εγκλωβισμένης στη λογική των περικοπών, ή μια Ευρώπη που θα τολμήσει να επενδύσει στην ενότητά της και στη στρατηγική της αυτονομία;
Η απάντηση που θα δοθεί στην Ολομέλεια μπορεί να καθορίσει την κατεύθυνση της ευρωπαϊκής πολιτικής για τα επόμενα χρόνια — και ίσως να σηματοδοτήσει το τέλος μιας μακράς εποχής δημοσιονομικής συστολής στις Βρυξέλλες.
Η αφετηρία της σύγκρουσης
Η Επιτροπή Προϋπολογισμών του Ευρωκοινοβουλίου ενέκρινε την περασμένη εβδομάδα πρόταση για αποκατάσταση 1,3 δισ. ευρώ που είχαν περικοπεί από το Συμβούλιο στο αρχικό σχέδιο της Κομισιόν.Οι ευρωβουλευτές κατηγορούν τις κυβερνήσεις των κρατών-μελών ότι προχώρησαν σε «τυφλές» περικοπές που πλήττουν βασικά ευρωπαϊκά προγράμματα, αγνοώντας τις πραγματικές ανάγκες των πολιτών και των επιχειρήσεων.
Η πρόταση του Κοινοβουλίου ζητά ενίσχυση κονδυλίων για το Horizon Europe (έρευνα και καινοτομία), για τα διευρωπαϊκά δίκτυα ενέργειας και μεταφορών, την εκπαίδευση και την υγεία, αλλά και για τη στήριξη των νέων αγροτών, την πολιτική προστασία και την ανθρωπιστική βοήθεια στις γειτονικές χώρες.
Η πολιτική διάσταση
Η αντιπαράθεση για τον προϋπολογισμό έχει εξελιχθεί σε πολιτική διαμάχη ανάμεσα σε δύο οράματα.Από τη μία πλευρά, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και αρκετές κυβερνήσεις του βόρειου μπλοκ (όπως η Γερμανία, η Ολλανδία και η Σουηδία) ζητούν έναν «ρεαλιστικό» προϋπολογισμό, περιορισμένο σε δαπάνες που μπορούν να στηριχθούν από τα δημόσια οικονομικά.
Από την άλλη, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με τη στήριξη κυρίως των σοσιαλιστών, των φιλελευθέρων και των Πρασίνων, θεωρεί πως η ΕΕ χρειάζεται μια πιο φιλόδοξη οικονομική πολιτική που θα χρηματοδοτήσει την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, την ευρωπαϊκή άμυνα, αλλά και την κοινωνική συνοχή σε μια εποχή κρίσεων.
Η επικεφαλής των Σοσιαλιστών, Iratxe García Pérez, σημείωσε ότι «η Ευρώπη δεν μπορεί να κάνει περισσότερα με λιγότερα», τονίζοντας πως «η κοινωνία χρειάζεται επενδύσεις, όχι περικοπές».
Από την πλευρά των Συντηρητικών, ο Γερμανός ευρωβουλευτής Michael Gahler προειδοποίησε ότι «η δημοσιονομική πειθαρχία είναι αναγκαία για να διατηρηθεί η εμπιστοσύνη των πολιτών και των αγορών».
Το διακύβευμα στο Στρασβούργο
Η Ολομέλεια του Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο (20–23 Οκτωβρίου) θα καθορίσει τη διαπραγματευτική γραμμή της Ευρώπης.Αν εγκριθεί η θέση των ευρωβουλευτών, θα ξεκινήσει ο «γύρος συνδιαλλαγής» με το Συμβούλιο, όπου τα κράτη-μέλη θα πρέπει να συμφωνήσουν σε κοινό κείμενο μέσα στις επόμενες εβδομάδες.
Σε διαφορετική περίπτωση, η διαδικασία θα παραταθεί, με τον κίνδυνο η ΕΕ να εισέλθει στο νέο οικονομικό έτος χωρίς εγκεκριμένο προϋπολογισμό, κάτι που θα καθυστερούσε σημαντικά ευρωπαϊκά προγράμματα και επενδύσεις.
Μια Ευρώπη σε σταυροδρόμι
Πίσω από τους αριθμούς, κρύβεται μια βαθύτερη ιδεολογική αντιπαράθεση:Θα παραμείνει η ΕΕ προσηλωμένη στη δημοσιονομική αυστηρότητα, ή θα τολμήσει μια πολιτική ενίσχυσης της κοινής οικονομικής ισχύος;
Η ενεργειακή κρίση, η στήριξη προς την Ουκρανία, η ανάγκη επενδύσεων στην άμυνα και η πράσινη μετάβαση έχουν αλλάξει τα δεδομένα. Το Κοινοβούλιο υποστηρίζει ότι η ΕΕ χρειάζεται περισσότερους πόρους για να ανταποκριθεί στις προκλήσεις, ενώ οι κυβερνήσεις φοβούνται το πολιτικό κόστος στο εσωτερικό τους.
«Αν θέλουμε μια Ευρώπη ισχυρή, πρέπει να τη χρηματοδοτήσουμε αναλόγως», σχολίασε μέλος της Επιτροπής Προϋπολογισμών, υπονοώντας ότι η λιτότητα μπορεί να αποδειχθεί πιο επικίνδυνη από τα ελλείμματα.
Το επόμενο βήμα
Μετά τη συνεδρίαση του Στρασβούργου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο θα μπουν στη φάση των εντατικών διαπραγματεύσεων.Στόχος είναι να υπάρξει συμφωνία πριν από το τέλος Νοεμβρίου, ώστε να εγκριθεί εγκαίρως ο προϋπολογισμός και να αποφευχθεί η προσωρινή χρηματοδότηση μέσω του συστήματος «δωδεκατημορίων».
Ποια Ευρώπη θέλουμε;
Η επικείμενη αντιπαράθεση στο Στρασβούργο δεν αφορά μόνο το ύψος του προϋπολογισμού, αλλά το ποια Ευρώπη θέλουμε για το μέλλον:Μια Ευρώπη περιορισμένης φιλοδοξίας, εγκλωβισμένης στη λογική των περικοπών, ή μια Ευρώπη που θα τολμήσει να επενδύσει στην ενότητά της και στη στρατηγική της αυτονομία;
Η απάντηση που θα δοθεί στην Ολομέλεια μπορεί να καθορίσει την κατεύθυνση της ευρωπαϊκής πολιτικής για τα επόμενα χρόνια — και ίσως να σηματοδοτήσει το τέλος μιας μακράς εποχής δημοσιονομικής συστολής στις Βρυξέλλες.
