«Μια συµφωνία ειρήνευσης ή µια εύθραυστη εκεχειρία;», είναι το ερώτηµα του ενός εκατοµµυρίου για αναλυτές, πολιτικούς και τον λαό και των δύο πλευρών, στο Ισραήλ και στη Γάζα. Ο dr Τζέικ Σωτηριάδης, πρώην αξιωµατικός Πληροφοριών της αµερικανικής Πολεµικής Αεροπορίας, απαντά αποκλειστικά στα «Παραπολιτικά» σε κρίσιµα ερωτήµατα για το µέλλον της Μέσης Ανατολής, για τον αναβαθµισµένο γεωπολιτικό ρόλο της Τουρκίας, καθώς και για την ανάγκη να ενισχύσει η Ελλάδα τις σχέσεις της µε το Ισραήλ.

Τι αλλαγές φέρνει στη Μέση Ανατολή η συµφωνία ειρήνης για τη Γάζα και πόσο εφαρµόσιµη µπορεί να είναι;

Η εποχή των αιώνιων πολέµων αντικαθίσταται από µια νέα εποχή στην αµερικανική στρατηγική σκέψη. Περισσότερες από δύο δεκαετίες πολέµου, θυσιών και αστάθειας στη Μέση Ανατολή δίνουν επιτέλους τη θέση τους στην προοπτική της ειρήνης, έστω και µε επιφύλαξη. Η εκεχειρία Ισραήλ - «Χαµάς» και η επιστροφή των οµήρων σηµατοδοτούν µια θεµελιώδη µεταστροφή για την εικόνα της Αµερικής στην περιοχή, γιατί ο πρόεδρος Τραµπ, χρησιµοποιώντας τώρα µε προσοχή τη στρατιωτική ισχύ των Ηνωµένων Πολιτειών και συνδυάζοντας αποτελεσµατικά τη σκληρή και την ήπια ισχύ µε τη δική του ανορθόδοξη διπλωµατική προσέγγιση, κατάφερε να βάλει ένα τέλος σε αυτό το πολύ µακρύ κεφάλαιο. Η Αµερική αυτήν τη στιγµή επιστρέφει στη Μέση Ανατολή, όχι πια ως µαχόµενη δύναµη, αλλά ως ειρηνοποιός. Το δίδαγµα, όµως, των τελευταίων δύο δεκαετιών είναι ότι από εδώ και στο εξής οι ΗΠΑ πρέπει να προφυλαχθούν από το να παρασυρθούν ξανά σε συγκρούσεις και περιοχές που αποµακρύνουν την Ουάσινγκτον από τα πραγµατικά ζωτικά στρατηγικά της συµφέροντα. Αυτό αναλύω και στο βιβλίο µου, µε τίτλο «Η εκδίκηση της ιδεολογίας», µια ιδεολογία η οποία µέχρι πρότινος πρότασσε τη σιδερά γροθιά απέναντι σε οποιονδήποτε µας απειλεί, κάτι το οποίο εφαρµόζει και το Ισραήλ. Όσον αφορά το µέλλον της συµφωνίας αυτής, ο διάβολος κρύβεται στις λεπτοµέρειες. Είναι πολύ δύσκολη εξίσωση, καθώς µέρος της συµφωνίας προβλέπει την παρουσία περίπου διακοσίων Αµερικανών στρατιωτών, χωρίς ωστόσο να γνωρίζουµε ποιος ακριβώς θα είναι ο ρόλος τους.

Εκτός από τους Αµερικανούς, εγγυήτρια δύναµη είναι και η Τουρκία. Θα δεχτεί το Ισραήλ η Άγκυρα να τοποθετήσει στρατιωτική δύναµη στο µαλακό υπογάστριό του;

Η Τουρκία έχει αποδείξει ότι είναι πλέον παγκόσµιος παίκτης. Πρόσφατα ο πρόεδρος Ερντογάν βρέθηκε στον Λευκό Οίκο, στην πρώτη του επίσκεψη έπειτα από έξι χρόνια, και είχε δίωρη συνάντηση µε τον πρόεδρο Τραµπ. Ο Ερντογάν έδειξε στον κόσµο ότι «εγώ τη "Χαµάς" την αποκαλώ απελευθερωτική οργάνωση, τη στηρίζω, παίζω µε τους Ρώσους, µε το ΝΑΤΟ, είµαι παντού παρών και θα κάνω αυτό που θέλω». Οι σύµµαχοι δεν έχουν άλλη επιλογή παρά να το σεβαστούν. Το θέµα των τουρκικών στρατιωτικών δυνάµεων στη Γάζα υποδηλώνει µε τον ίδιο τρόπο τον πλέον αναβαθµισµένο γεωπολιτικό ρόλο της Τουρκίας. Αυτό είναι τεράστιο γεωπολιτικό κατόρθωµα της Τουρκίας. Το ιδεολογικό πλέον µοντέλο που λειτουργεί στην Τουρκία -όπως αναφέ[1]ρω και στο βιβλίο µου- το ονοµάζω «νεοτουρκική» αυτονοµία. ∆εν είναι µόνο ο Ερντογάν το πρόβληµα. Είναι σύµπτωµα του ιδεολογικού µοντέλου. Η Τουρκία στα επόµενα δέκα χρόνια ίσως ηγηθεί ενός συνασπισµού τουρκικών κρατών, από την Ουγγαρία µέχρι τα δυτικά σύνορα της Κίνας. Αυτήν τη στιγµή η µεγαλύτερη απειλή για την Τουρκία στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής είναι το Ισραήλ. Στη Συρία είναι ορατό το ενδεχόµενο για µεγάλη σύγκρουση συµφερόντων µεταξύ των δύο για την κυριαρχία στη ∆αµασκό.

Πώς αξιολογείτε την παρουσία της Ελλάδας στη Μέση Ανατολή, µε το Ισραήλ να αποτελεί στρατηγικό εταίρο;

Αυτήν τη στιγµή η τριµερής συµµαχία Ελλάδας, Ισραήλ και Κύπρου βρίσκεται σε εξαιρετικό επίπεδο. Το χάσµα ανάµεσα σε Ισραήλ και Τουρκία µπορεί να ωφελήσει την Ελλάδα, η οποία θα πρέπει να ενισχύσει τις σχέσεις της µε το Ισραήλ και, κατ’ επέκταση, µε την Αµερική, γιατί ο σηµαντικότερος παράγοντας πλέον στην περιοχή θα είναι οι Ηνωµένες Πολιτείες. Ωστόσο, οι εικόνες είναι πολύ δυνατές, µε έναν Ερντογάν -αν και ταραχοποιός να θεωρείται από την Αµερική σηµαντικότατος εταίρος. Η Ελλάδα οφείλει να ακολουθήσει µια πολύ διαφορετική πολιτική στην προώθηση των ελληνικών θεµάτων. Όταν οι Ελληνες ξυπνάνε το πρωί, το πρώτο πράγµα που σκέφτονται είναι τι κάνουν οι Τούρκοι, ενώ εκείνοι δεν λογαριάζουν καν τι κάνουν οι Ελληνες. Το να προσπαθούµε να αποδείξουµε στους διαµορφωτές πολιτικής της Αµερικής ότι «δείτε τι κάνουν οι Τούρκοι» δεν είναι στρατηγική.

Περνάµε, πλέον, σε µια διπλωµατική επίλυση των διαφορών στη Μέση Ανατολή και όχι στη στρατιωτική αναµέτρηση;

 Ο Τραµπ θέλει να ολοκληρώσει το έργο το οποίο είχε ξεκινήσει κατά τη διάρκεια της πρώτης του θητείας. Παρά την ανορθόδοξη διπλωµατική προσέγγιση, ίσως να έχει πετύχει τη µεγαλύτερη διπλωµατική νίκη των ΗΠΑ τα τελευταία 20 χρόνια. Εκµεταλλευόµενος αυτό το µοµέντουµ, νοµίζω ότι θα θέλει να δράσει γρήγορα και αποτελεσµατικά για να εξασφαλίσει µια ολοκληρωµένη στρατηγική για τη Μέση Ανατολή, µε την οικονοµική ενίσχυση των χωρών στην περιοχή.

Η Ευρώπη πού βρίσκεται σε όλη αυτή την εξίσωση;

Η Ευρώπη παραµένει θεατής. Αν κάτι θετικό προκύπτει από την πολιτική Τραµπ, είναι ότι οι Ευρωπαίοι έχουν καταλάβει ότι θα πρέπει να επενδύσουν πλέον στην εγχώρια αµυντική βιοµηχανία τους.

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Παραπολιτικά»