Το αποτέλεσμα της συνάντησης Τράμπ με Σί στη Νότια Κορέα: Ποιος κερδίζει στον εμπορικό πόλεμο μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας

Όταν ο Ντόναλντ Τραμπ άνοιξε τον εμπορικό πόλεμο με την Κίνα τον περασμένο Απρίλιο, απειλώντας με δασμούς που θα έφταναν το 145%, το Πεκίνο απάντησε με σθένος: δεν θα υποκύψουμε σε εκβιασμούς, θα πολεμήσουμε «μέχρι τέλους». Σήμερα, μετά τη συνάντηση του Τραμπ με τον Σι Τζινπίνγκ στο Μπουσάν της Νότιας Κορέας, το ερώτημα είναι αν η μάχη αυτή όντως έλαβε τέλος — και, αν ναι, σε ποιανού τους όρους. Ο Τραμπ, πιστός στο ύφος του, χαρακτήρισε τη συνάντηση «δώδεκα στα δέκα».

Και οι δύο πλευρές φαίνεται να αποσύρουν τις πιο βαριές απειλές τους, ωστόσο η συμφωνία που προέκυψε θυμίζει περισσότερο ανακωχή παρά ειρήνη με διάρκεια και σαφώς καθορισμένα όρια. Παρ’ όλα αυτά, η σκιά μιας ευρύτερης, πιο σταθερής διπλωματικής σχέσης αρχίζει να διαφαίνεται — με προγραμματισμένες αμοιβαίες επισκέψεις των δύο ηγετών εντός του έτους. Πρόκειται για εξέλιξη που απέχει πολύ από τις προσδοκίες των «γερακιών» του Κογκρέσου, τα οποία ονειρεύονταν μια μετωπική σύγκρουση με το Πεκίνο.

Από τον εμπορικό πόλεμο στη γεωπολιτική μονομαχία

Μέρος της ασάφειας γύρω από τον εμπορικό πόλεμο ήταν ότι οι στόχοι του Τραμπ δεν είχαν ποτέ εξηγηθεί καθαρά. Επρόκειτο για προστασία της αμερικανικής βιομηχανίας; Για ανάσχεση της κινεζικής τεχνολογικής προόδου; Για τιμωρία των αθέμιτων κινεζικών πρακτικών ή απλώς για επίδειξη ισχύος; Καθώς περνούσαν οι μήνες, η σύγκρουση μετατράπηκε —τουλάχιστον στο μυαλό κάποιων στην Ουάσινγκτον— από μια εμπορική διαμάχη σε μια ανοιχτή γεωπολιτική αναμέτρηση μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων. Μια αναμέτρηση από την οποία ολόκληρος ο κόσμος περίμενε να δει ποιος θα λυγίσει πρώτος. Έξι μήνες έντασης ακολούθησαν: δασμοί που ανεβοκατέβαιναν, περιορισμοί στις εξαγωγές, απειλές και αντεπιθέσεις, αναβολές και πέντε γύροι συνομιλιών σε πέντε πόλεις — από τη Μαδρίτη ως την Κουάλα Λουμπούρ. Όλα κατέληξαν σε δύο ώρες τετ-α-τετ μεταξύ Τραμπ και Σι, την πρώτη τους συνάντηση από το 2019. Οι αμερικανικοί δασμοί έφτασαν κατά μέσο όρο στο 55% — πολύ κάτω από το εμπάργκο του 145% που είχε απειλήσει ο Τραμπ, αλλά αρκετά υψηλοί ώστε να δοκιμάσουν σκληρά την ανθεκτικότητα της κινεζικής οικονομίας. Μια δοκιμασία που, μέχρι στιγμής, εκείνη φαίνεται να πέρασε.

Η συμφωνία της Πέμπτης – ή απλώς μια εύθραυστη ανάπαυλα

Το αποτέλεσμα της συνάντησης στο Μπουσάν είναι περισσότερο ένα «πλαίσιο» παρά μια πλήρης συμφωνία. Τέτοιες διευθετήσεις, όπως γνωρίζει ήδη ο Καναδάς, μπορούν να καταρρεύσουν από τη μια μέρα στην άλλη. Κι αν λένε πως «ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες», στις συμφωνίες του Τραμπ ο διάβολος συνήθως κρύβεται στην απουσία τους.
Στην ουσία, πρόκειται για επιστροφή σε ένα γνώριμο καθεστώς. Η Κίνα θα αναβάλει για τουλάχιστον έναν χρόνο τους περιορισμούς στις εξαγωγές σπάνιων γαιών, θα ξαναρχίσει τις αγορές αμερικανικής σόγιας και θα εντείνει τον έλεγχο στα χημικά που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή φαιντανύλης, του οπιοειδούς που έχει βυθίσει τη Βόρεια Αμερική σε κρίση. Σε αντάλλαγμα, ο Τραμπ συμφώνησε να μειώσει στο μισό τον δασμό του 20%, ρίχνοντας τον μέσο όρο των αμερικανικών δασμών στο 45%. Παραμένει υψηλότερος από της Ινδίας, αλλά είναι μια συμβολική υποχώρηση. Στο ταξίδι επιστροφής από τη Νότια Κορέα, ο Τραμπ απέφυγε να απαντήσει αν οι ΗΠΑ θα χαλαρώσουν τους περιορισμούς για την εξαγωγή των τεχνητής νοημοσύνης τσιπ της Nvidia στην Κίνα, δηλώνοντας πως το ζήτημα «δεν συζητήθηκε καν». Οι αμερικανικές υπηρεσίες εθνικής ασφάλειας κρατούν σημειώσεις.

Μαθήματα ισχύος και αντοχής

Και οι δύο πλευρές βγήκαν σοφότερες από αυτή την κρίση. Οι ΗΠΑ είδαν με ανησυχία πόσο γρήγορα η Κίνα μπόρεσε να αναπροσανατολίσει τις εξαγωγές της προς άλλες ασιατικές αγορές. Όσοι προέβλεπαν κατάρρευση της κινεζικής οικονομίας διαψεύστηκαν: το χρηματιστήριο της Σαγκάης ανέβηκε 34% σε δολάρια, διπλάσιο ποσοστό από τον δείκτη S&P 500. Το κινεζικό εμπορικό πλεόνασμα προβλέπεται μεγαλύτερο από πέρυσι, ενώ στις ΗΠΑ ο πληθωρισμός —που τροφοδοτείται από τους ίδιους τους δασμούς— ανέβηκε σε επικίνδυνο 3%. Οι κινεζικοί περιορισμοί στην αγορά αμερικανικής σόγιας, αξίας 12 δισ. δολαρίων, χτύπησαν καίρια τη γεωργική ενδοχώρα των ΗΠΑ, οδηγώντας πολλούς αγρότες στα όρια της χρεοκοπίας, ενώ η Βραζιλία έσπευσε να καλύψει το κενό.

Το αποκορύφωμα ήρθε τον Σεπτέμβριο, όταν το αμερικανικό υπουργείο Εμπορίου πρόσθεσε περίπου 10.000 κινεζικές εταιρείες στη λίστα των κυρώσεων. Το Πεκίνο αντέδρασε με πρωτοφανή σκληρότητα, διευρύνοντας μαζικά τους περιορισμούς στις εξαγωγές σπάνιων γαιών — πρώτων υλών κρίσιμων για την παγκόσμια βιομηχανία υψηλής τεχνολογίας, από μπαταρίες μέχρι στρατιωτικό εξοπλισμό. Αν οι έλεγχοι αυτοί εφαρμοστούν πλήρως, η Κίνα θα αποκτήσει τη δύναμη να επιβραδύνει ή να σταματήσει την παραγωγή προϊόντων σε ολόκληρο τον κόσμο που εξαρτώνται από αυτές τις πρώτες ύλες. Οι περιορισμοί αυτοί, που επρόκειτο να τεθούν σε ισχύ τον Νοέμβριο, ανέδειξαν την αμερικανική αδυναμία να απεξαρτηθεί από την κινεζική κυριαρχία στις εφοδιαστικές αλυσίδες. Όταν οι ΗΠΑ κατηγόρησαν το Πεκίνο για «παγκόσμια αρπαγή εξουσίας στις εφοδιαστικές αλυσίδες», η ειρωνεία δεν πέρασε απαρατήρητη: οι «νταήδες» του παγκόσμιου εμπορίου διαπίστωσαν πως και οι ίδιοι μπορούν να εκφοβιστούν.

Ένα διάλειμμα, όχι ειρήνη

Σύμφωνα με πληροφορίες, ο υπουργός Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ ήταν εκείνος που, βλέποντας το αδιέξοδο να πλησιάζει, έπεισε τον Τραμπ ότι το κόστος της αντιπαράθεσης είχε γίνει δυσβάστακτο — ανοίγοντας τον δρόμο για την ανακωχή. Η συμφωνία έχει διάρκεια ενός έτους· ίσως, όμως, αυτό να λειτουργεί υπέρ της Κίνας. Ο Σι κερδίζει χρόνο για να ενισχύσει το τεχνολογικό του προβάδισμα —ιδίως στην πράσινη βιομηχανία και τη μεταποίηση, τους πυλώνες του νέου πενταετούς σχεδίου. Ταυτόχρονα, το Πεκίνο επιδιώκει να προβληθεί διεθνώς ως η ψύχραιμη, υπεύθυνη δύναμη που δεν αναζητά σύγκρουση, αλλά είναι αρκετά ισχυρή ώστε να αντέχει τις αμερικανικές πιέσεις. Σε τελική ανάλυση, η σύγκρουση Τραμπ – Σι είναι και μια σύγκρουση κουλτούρας ηγεσίας: ο Σι εκπροσωπεί τον «πόλεμο θέσεων», όπου η υπομονή και η στρατηγική κυριαρχούν· ο Τραμπ τον «πόλεμο ελιγμών», όπου το ένστικτο υπερισχύει της συνέπειας. Προς το παρόν, ο στρατηγός των θέσεων δείχνει να υπερέχει — ή τουλάχιστον να μην χάνει.

Ο Αμερικανός υπουργός Οικονομικών δήλωσε ότι η Κίνα ενέκρινε τη συμφωνία μεταβίβασης του TikTok

Στο μεταξύ η Κίνα ενέκρινε την συμφωνία μεταβίβασης για την εφαρμογή βίντεο μικρής διάρκειας Tik Tok, δήλωσε σήμερα ο Αμερικανός υπουργός Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ , προσθέτοντας ότι αναμένει ότι θα προχωρήσει τις ερχόμενες εβδομάδες και μήνες χωρίς να υπεισέλθει σε περισσότερες λεπτομέρειες. «Στην Κουάλα Λουμπούρ, ολοκληρώσαμε τη συμφωνία για το Tik Tok με όρους που ενέκρινε η Κίνα, και αναμένω ότι θα προχωρήσει τις ερχόμενες εβδομάδες και μήνες και θα δούμε επιτέλους μια λύση σε αυτό» δήλωσε στην εκπομπή Fox Business Network μετά τη συνάντηση του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ με τον Κινέζο ηγέτη Σι Τζινπίνγκ. Το υπουργείο Εμπορίου της Κίνας αναφέρει σε ανακοίνωση του νωρίτερα σήμερα ότι η Κίνα θα χειρισθεί κατάλληλα τα ζητήματα που σχετίζονται με το TikTok με τις Ηνωμένες Πολιτείες.