Επτά συλλήψεις, μία για κάθε λεπτό που χρειάστηκαν, έχουν γίνει για την κλοπή στο μουσείο του Λούβρου την Κυριακή 19 Οκτωβρίου. Παρ' όλα αυτά, η κριτική για την ταχύτητα που βρέθηκαν οι ύποπτοι δεν έχει λείψει. Οι δράστες χρειάστηκαν 120 δευτερόλεπτα για να μπουν και να βγουν από το κτίριο έχοντας κλέψει βασιλικά κοσμήματα αξίας 878 εκατομμυρίων ευρώ. Τα οκτώ κοσμήματα από την εποχή του Ναπολέοντα λογίζονται ως μείζων απώλεια για το μουσείο, ενώ η διευθύντρια του Λούβρου, Λόρενς ντε Καρς, παραδέχθηκε την ήττα. Είπε ότι "απέτυχε να προστατέψει τα κοσμήματα του στέμματος".
Επιπλέον, με βάση το ρεπορτάζ της ΕΡΤ, παραδέχθηκε την απογοήτευσή της για την ασφάλεια, διατελούσα, εξάλλου, και διευθύντρια του μουσείου Ορσέ, αλλά και όλα τα λάθη: η μόνη κάμερα που κάλυπτε το μπαλκόνι που χρησιμοποίησαν οι κλέφτες ήταν στραμμένη προς τη λάθος κατεύθυνση. Ήδη είχε αποκαλύψει προκαταρκτική έκθεση πως στην πτέρυγα Denon, που διενήργησαν οι κλέφτες, δεν υπάρχουν κάμερες ασφαλείας. Επιπλέον, τόνισε ότι έχουν γίνει περικοπές τόσο στους επιτηρητές όσο και στους φύλακες. Η ίδια, μάλιστα, τόνισε πως είχε προειδοποιήσει για την ασφάλεια του Λούβρου. Μάλιστα, η κλοπή έγινε χωρίς να υπάρξει ηλεκτρονικό λάθος, αφού οι συναγερμοί χτύπησαν κατά το δέον. Αυτονοήτως, το ζήτημα με την ασφάλεια των μουσείων στη Γαλλία ανασύρθηκε.
Κλοπή στο μουσείο του Λούβρου: Κριτική από την υπουργό Πολιτισμού
Μάλιστα, η Λόρενς ντε Καρς υπέβαλε την παραίτησή της στην υπουργό Πολιτισμού της Γαλλίας, Ρασίντα Ντατί, η οποία, όμως, δεν την έκανε αποδεκτή. Πάντως, η ίδια η υπουργός έκανε με τη σειρά της κριτική. Το Λούβρο εκτέθηκε από "μία χρόνια, διαρθρωτική υποτίμηση του κινδύνου διάρρηξης και κλοπή", που κρατά 20 χρόνια, σχολίασε την Παρασκευή 31 Οκτωβρίου.
Μίλησε επίσης για "κενά στην ασφάλεια", που "επέτρεψαν τη θεαματική ληστεία που συνέβη στο Λούβρο την 19η Οκτωβρίου". Επιπλέον τόνισε στο τηλεοπτικό δίκτυο TF1: "Σε προκαταρκτική έκθεση για τη ληστεία διαπιστώθηκε ανεπαρκής εξοπλισμός ασφαλείας, κακή οργάνωση και απαρχαιωμένα πρωτόκολλα του μουσείου. Οι συσκευές όπως είχαν εγκατασταθεί, ο συναγερμός και οι μηχανισμοί ασφαλείας όπως ήταν εγκαταστημένοι την ημέρα της κλοπής στο Μουσείο του Λούβρου, λειτούργησαν σωστά, αλλά αυτό δεν ήταν αρκετό για να αποτραπεί η ληστεία, καθώς η ασφάλεια δεν ήταν προτεραιότητα", είπε η υπουργός Πολιτισμού.
Επίσης, μίλησε για τα επόμενα βήματα: "Το μουσείο θα εισάγει πρόσθετα μέτρα ασφαλείας μέχρι το τέλος του έτους, μεταξύ των οποίων συστήματα αντιδιαρρηκτικής προστασίας και προστατευτικά κιγκλιδώματα που δεν επιτρέπουν στα οχήματα να πλησιάσουν κοντά στους παρακείμενους δημόσιους δρόμους".
Το "πρόβλημα του μουσείου": Ένα ερώτημα μισού αιώνα
Η ΕΡΤ, ωστόσο, και το BBC πρωτογενώς προσπαθούν να δώσουν απάντηση στο τι πρέπει να γίνει για να προστατευτούν τα μουσεία στη Γαλλία. Κυρίως διότι το πρόβλημα με τη φύλαξή τους δεν είναι τωρινό. Είναι ένα ερώτημα με τίτλο "το πρόβλημα του μουσείου" ή "το πρόβλημα της γκαλερί τέχνης", που υπάρχει εδώ και 50 χρόνια. Στο κρατικό δίκτυο της Βρετανίας, μάλιστα, ο καθηγητής μαθηματικών και συγγραφέας Κιτ Γέιτς δίνει τα φώτα του.
Συγκεκριμένα, το ρεπορτάζ της ΕΡΤ αναφέρει: "Το εν λόγω πρόβλημα, ρωτάει, ποιος είναι ο ελάχιστος αριθμός φρουρών – ή ισοδύναμα κάμερες CCTV 360 μοιρών – που απαιτούνται για να διατηρείται ένα ολόκληρο μουσείο υπό παρακολούθηση; Είναι γνωστό ως το πρόβλημα του μουσείου ή το πρόβλημα της γκαλερί τέχνης. Η λύση είναι εκλεπτυσμένη.
Αν υποθέσουμε ότι όλοι οι τοίχοι ενός φανταστικού μουσείου είναι ευθείες γραμμές, έτσι ώστε η κάτοψη να είναι αυτό που οι μαθηματικοί ονομάζουν πολύγωνο, ένα σχήμα με σκληρές άκρες και γωνίες. Οι κάμερες πρέπει να βρίσκονται σε σταθερές θέσεις, αλλά μπορούν να βλέπουν προς όλες τις κατευθύνσεις. Για να διασφαλίσουμε ότι καλύπτεται ολόκληρο το μουσείο, θα πρέπει να μπορούμε να σχεδιάσουμε μια ευθεία γραμμή από οποιοδήποτε σημείο της κάτοψης προς τουλάχιστον μία από τις κάμερες.
Στην άνωθεν φωτογραφία, ας ληφθεί ως παράδειγμα η εξάγωνη γκαλερί (αριστερά).
Ανεξάρτητα από το πού τοποθετείτε την κάμερα, θα μπορείτε να βλέπετε το δάπεδο και τους τοίχους ολόκληρου του χώρου. Όταν κάθε θέση μπορεί να είναι ορατή από κάθε άλλη με αυτόν τον τρόπο, ονομάζουμε το σχήμα της γκαλερί κυρτό πολύγωνο. Η γκαλερί σε σχήμα L στη μέση δεν είναι κυρτή, πράγμα που σημαίνει ότι έχετε περιορισμούς στην τοποθέτηση της κάμεράς σας, αλλά μπορούμε ακόμα να βρούμε σημεία από όπου μια μόνο κάμερα μπορεί να δει όλη τη γκαλερί. Μια γκαλερί σε σχήμα Ζ χρειάζεται δύο κάμερες για να την καλύψει – υπάρχουν πάντα σημεία που μία μόνο κάμερα θα χάσει.
Είναι δυνατό να βρεθούν θέσεις καμερών που καλύπτουν κάθε σημείο στις δύο αριστερές γκαλερί, αλλά καμία μεμονωμένη κάμερα δεν μπορεί να καλύψει ολόκληρη τη δεξιά.
Για πιο ενδιαφέρουσες κατόψεις (δείτε την ασυνήθιστη κάτοψη 15 πλευρών παρακάτω) είναι πολύ πιο δύσκολο να γνωρίζουμε πόσες κάμερες θα χρειαστούν ή πού πρέπει να τοποθετηθούν. Ευτυχώς για τους διευθυντές μουσείων που έχουν οικονομικές δυσκολίες, ο θεωρητικός γραφημάτων Václav Chvátal έλυσε το πρόβλημα του μουσείου σε γενικές γραμμές αμέσως μετά την τοποθέτησή του το 1973.
Η απάντηση, όπως αποδεικνύεται, εξαρτάται από τον αριθμό των γωνιών (ή, όπως τις αποκαλούν οι μαθηματικοί, “κορυφών”), καθώς θα υπάρχουν τόσοι τοίχοι όσες και οι γωνίες σε ένα δωμάτιο. Μια απλή διαίρεση μας βοηθά να υπολογίσουμε πόσες κάμερες χρειάζονται.
Διαιρώντας τον αριθμό των γωνιών σε ένα δωμάτιο με το τρία, θα μας πει πόσες κάμερες χρειάζονται για να το καλύψουν, υποθέτοντας ότι έχουν ένα πλήρες οπτικό πεδίο 360 μοιρών. Αυτό λειτουργεί ακόμη και για σύνθετα σχήματα όπως η παράξενη γκαλερί 15 πλευρών παρακάτω. Σε αυτήν την περίπτωση υπάρχουν 15 γωνίες, επομένως το 15 δια το τρία ισούται με πέντε.
Αυτό λειτουργεί ακόμη και αν ο αριθμός των γωνιών δεν διαιρείται με το τρία. Για μια γκαλερί 20 πλευρών, για παράδειγμα, η απάντηση είναι έξι και δύο τρίτα. Σε αυτές τις περιπτώσεις μπορείτε να πάρετε τον ακέραιο αριθμό – επομένως δεν θα χρειαζόμασταν ποτέ περισσότερες από έξι κάμερες σε ένα δωμάτιο 20 πλευρών.
Το 1978, ο Steve Fisk, καθηγητής μαθηματικών στο κολέγιο Bowdoin στο Μέιν των ΗΠΑ, κατέληξε σε μια απόδειξη -που θεωρείται μία από τις πιο εκλεπτυσμένες σε όλα τα μαθηματικά- αυτού του κατώτερου ορίου στον αριθμό των καμερών που χρειάζονται.
Η στρατηγική του ήταν να χωρίσει τη γκαλερί σε τρίγωνα (δείτε την αριστερή εικόνα του παρακάτω σχήματος). Στη συνέχεια, απέδειξε ότι μπορείτε να επιλέξετε μόνο τρία χρώματα – ας πούμε κόκκινο, κίτρινο και μπλε – και να αντιστοιχίσετε ένα διαφορετικό χρώμα στις γωνίες κάθε τριγώνου. Αυτό θα σήμαινε ότι κάθε τρίγωνο στη γκαλερί σας έχει ένα διαφορετικό χρώμα στις τρεις γωνίες του (δείτε τη δεξιά εικόνα του παρακάτω σχήματος για ένα παράδειγμα). Αυτό είναι γνωστό ως «βάφοντας με τρία χρώματα» τις γωνίες.
Διαιρώντας ένα σύνθετο σχήμα γκαλερί σε τρίγωνα και αντιστοιχίζοντας ένα από τα τρία χρώματα σε κάθε γωνία του τριγώνου, μπορείτε να δείτε πού να τοποθετήσετε.
Τα τρίγωνα είναι ένα από αυτά τα “κυρτά” πολύγωνα που αναφέρθηκαν νωρίτερα, επομένως μια κάμερα τοποθετημένη σε οποιαδήποτε γωνία (ή και οπουδήποτε στο τρίγωνο) μπορεί να δει κάθε σημείο σε αυτό το σχήμα. Κάθε τρίγωνο έχει γωνίες με καθένα από τα τρία χρώματα. Αυτό σημαίνει ότι μπορείτε να επιλέξετε μόνο ένα από τα χρώματα και να τοποθετήσετε κάμερες σε αυτές τις θέσεις. Αυτές οι κάμερες θα μπορούν να δουν κάθε μέρος κάθε τριγώνου, και επομένως κάθε μέρος της γκαλερί. Αλλά εδώ είναι το καλύτερο μέρος.
Η ομορφιά της απόδειξης του Fisk είναι ότι μπορείτε απλώς να επιλέξετε το χρώμα με τις λιγότερες κουκκίδες, και θα καλύψετε ακόμα ολόκληρη τη γκαλερί. Στο σχήμα 15 πλευρών παραπάνω, επιλέγοντας τις κόκκινες κουκκίδες, μπορούμε να τη γλιτώσουμε με μόνο τέσσερις κάμερες.
Στην πραγματικότητα, η κόκκινη κουκκίδα επάνω αριστερά δεν είναι απαραίτητη, επειδή η επόμενη κόκκινη κάμερα μπορεί να καλύψει ολόκληρο τον χώρο επιτήρησής της. Έτσι, θα μπορούσαμε ακόμη και να τη γλιτώσουμε με τρεις κάμερες για αυτήν τη γκαλερί. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα αν προσαρμόζαμε σύγχρονες πανκατευθυντικές κάμερες, αντί για τις παλιές, ευρυγώνιες ροές CCTV που θα έπρεπε να σαρώνουν μια περιοχή για να παρέχουν πλήρη κάλυψη, δημιουργώντας προσωρινά τυφλά σημεία.
Αξίζει όμως να θυμόμαστε ότι πολλά παραδοσιακά μουσεία όπως το Λούβρο έχουν ως επί το πλείστον ορθογώνιες αίθουσες. Ευτυχώς, μια παραλλαγή του προβλήματος της γκαλερί τέχνης δείχνει ότι όταν οι τοίχοι συναντώνται σε ορθή γωνία, χρειαζόμαστε μόνο μία κάμερα για να καλύψουμε ολόκληρο το δωμάτιο.
Στην κατάθεσή της, η Des Cars αναγνώρισε επίσης ότι οι περιμετρικές κάμερες του Λούβρου δεν καλύπτουν όλους τους εξωτερικούς τοίχους. «Δεν εντοπίσαμε την άφιξη των κλεφτών αρκετά νωρίς… η αδυναμία της περιμετρικής μας προστασίας είναι γνωστή», είπε.
Ευτυχώς, υπάρχουν εκδοχές του προβλήματος, γνωστές ως «το πρόβλημα του φρουρίου» ή «το πρόβλημα της φυλακής», που λύνουν και το πρόβλημα κάλυψης της κάμερας για το εξωτερικό ενός κτηρίου.
Αυτό που αποκαλύπτουν και οι δύο παραλλαγές, ωστόσο, είναι ότι η εύρεση των κατάλληλων σημείων θέασης είναι απαραίτητη. Αλλά είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι οι κλέφτες που εισέρχονται μέσω δημόσιων στοών δεν αποτελούν τη μόνη απειλή που αντιμετωπίζουν τα μουσεία. Παράλληλα με την κλοπή, τα μουσεία πρέπει επίσης να προστατεύουν τις συλλογές τους από βανδαλισμούς, πυρκαγιές και άλλες μορφές καταστροφής.