Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επιχειρεί μια από τις σημαντικότερες αναθεωρήσεις της λειτουργίας του των τελευταίων ετών. Με στόχο να γίνει πιο αποτελεσματικό, σύγχρονο και ελκυστικό τόσο για τους ευρωβουλευτές όσο και για τους πολίτες. Για το λόγο αυτό εγκαινιάζει μια σειρά θεσμικών αλλαγών που αποσκοπούν στη βελτίωση των διαδικασιών, στην ενίσχυση της λογοδοσίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και στη μεγαλύτερη συμμετοχή στη δημόσια συζήτηση. Η πρωτοβουλία, που παρουσιάστηκε με τον τίτλο «Parliament 2024 – A more modern and efficient Parliament», εγκρίθηκε από τη Διάσκεψη των Προέδρων (Conference of Presidents) και έχει τεθεί σε ισχύ από το καλοκαίρι του 2024.

Περισσότερη ουσία και λιγότερη γραφειοκρατία

Οι αλλαγές στοχεύουν στο να καταστήσουν τη νομοθετική εργασία πιο ουσιαστική και λιγότερο τυπική. Το Κοινοβούλιο σκοπεύει να περιορίσει τον αριθμό των περιττών ή επαναλαμβανόμενων συζητήσεων, επικεντρώνοντας τη δράση του σε ζητήματα με άμεσο πολιτικό και κοινωνικό αντίκτυπο. Οι νέες πρακτικές περιλαμβάνου την απλούστευση των διαδικασιών λειτουργείας των επιτροπών, καθώς και τον καλύτερο συντονισμό με την Επιτροπή και το Συμβούλιο. Προβλέπεται επίσης εξορθολογισμό των συζητήσεων στην Ολομέλεια, ώστε να υπάρχει καλύτερη σύνδεση ανάμεσα στη συζήτηση και την ψηφοφορία και τέλος περιορισμός των καθυστερήσεων και των διοικητικών εμποδίων που παραδοσιακά επιβραδύνουν την νομοθετική διαδικασία.

Ενίσχυση του κοινοβουλευτικού ελέγχου

Ένα από τα βασικά αιτήματα των πολιτικών ομάδων ήταν και παραμένει να αποκτήσει το Κοινοβούλιο πιο ενεργό ρόλο στον έλεγχο των επιτρόπων και στη λογοδοσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Σύμφωνα με τα νέα μέτρα, θα θεσπιστούν πιο τακτικές και στενευμένες συνεδριάσεις του με υποβολή ερωτήσεων προς τους επιτρόπους, ώστε οι ευρωβουλευτές να μπορούν να ζητούν εξηγήσεις για συγκεκριμένες πολιτικές και αποφάσεις. Οι προφορικές παρεμβάσεις θα αποκτήσουν μεγαλύτερη βαρύτητα έναντι των γραπτών δηλώσεων, δίνοντας έμφαση στον άμεσο διάλογο και όχι στις προκαθορισμένες τοποθετήσεις. Προβλέπεται επίσης ενίσχυση του ρόλου των επιτροπών ελέγχου, όπως η Επιτροπή Ελέγχου του Προϋπολογισμού και η Επιτροπή Νομικών Θεμάτων.

Πιο ζωντανές και ανοιχτές συζητήσεις

Η πρόθεση είναι να γίνει το Κοινοβούλιο πιο ζωντανό, πιο ενδιαφέρον και πιο προσιτό στο ευρωπαϊκό κοινό. Οι συζητήσεις θα προσαρμοστούν έτσι ώστε να ευνοούν την πραγματική αντιπαράθεση θέσεων και όχι απλώς τη διαδοχή δηλώσεων και τοποθετήσεων. Οι πολιτικές ομάδες ζητούν να δοθεί προτεραιότητα σε μεγάλα και αμφιλεγόμενα ζητήματα, όπως η Πράσινη Συμφωνία, η μετανάστευση και η ευρωπαϊκή άμυνα. Παράλληλα, εξετάζεται η ενίσχυση της χρήσης μιας σειράς εργαλείων διαδραστικής συμμετοχής, όπως η επέκταση της «μπλε κάρτας», που επιτρέπει σε ευρωβουλευτές να παρεμβαίνουν ζωντανά στις ομιλίες συναδέλφων τους, καθώς και η αύξηση των ευκαιριών για ερωτήσεις σε πραγματικό χρόνο.

Σε ότι αφορά την επικοινωνία με τους πολίτες η νέα στρατηγική επικοινωνίας του προβλέπει περισσότερη διάδραση με τα κοινωνικά μέσα, οργάνωση debates με θεματικό περιεχόμενο και ενίσχυση της διαφάνειας στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων.

Σύμφωνα με την πρόεδρος Ρομπέρτα Μετσόλα, «Ένα ισχυρότερο, πιο σύγχρονο Κοινοβούλιο σημαίνει μια πιο δυνατή ευρωπαϊκή δημοκρατία. Οφείλουμε να δείξουμε στους πολίτες ότι η Ευρώπη μπορεί να λειτουργεί με ενέργεια, λογοδοσία και πάθος».

Προς ένα πιο “ανθρώπινο” Ευρωκοινοβούλιο

Οι αλλαγές του 2024-2025 δεν περιορίζονται σε τεχνικές προσαρμογές, αλλά κυρίως σε μια νέα κουλτούρα πολιτικής παρουσίας στις Βρυξέλλες και το Στρασβούργο. Η συμμετοχή, η ζωντανή συζήτηση και η άμεση επικοινωνία επιστρέφουν στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής δημοκρατίας.
Το αν τελικά το Κοινοβούλιο θα καταφέρει να γίνει όχι πιο αποδοτικό αλλά και πιο ελκυστικό στα μάτια των πολιτών, μένει να αποδειχθεί στην πράξη.