Το αεροπλανοφόρο Gerald R. Ford, το μεγαλύτερο και πιο προηγμένο των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων, εισήλθε την Τρίτη (11/11) στη ζώνη διοίκησης του μεικτού διοικητηρίου που είναι αρμόδιο για την περιοχή της Νότιας Αμερικής και της Κεντρικής Αμερικής, όπως ανακοίνωσε το Πεντάγωνο, σε μια σημαντική ενίσχυση της στρατιωτικής παρουσίας των ΗΠΑ για τις επιχειρήσεις κατά διακίνησης ναρκωτικών στην Καραϊβική και τον Ειρηνικό.

«Η ομάδα κρούσης του αεροπλανοφόρου Gerald R. Ford, με επικεφαλής το μεγαλύτερο αεροπλανοφόρο στον κόσμο, το USS Gerald R. Ford (CVN 78), εισήλθε στην περιοχή επιχειρήσεων του Southcom, της διοίκησης των ΗΠΑ για τη Λατινική Αμερική, στις 11 Νοεμβρίου», ανακοίνωσε η Southcom. Η ανάπτυξη αυτής της ομάδας κρούσης του αεροπλανοφόρου στοχεύει στην «υποστήριξη της εντολής του προέδρου για την εξάρθρωση διακρατικών εγκληματικών οργανώσεων και την καταπολέμηση της ναρκοτρομοκρατίας για την υπεράσπιση της πατρίδας», πρόσθεσε η Southcom. Το USS Gerald R. Ford μεταφέρει τέσσερις μοίρες μαχητικών αεροσκαφών F/A-18E Super Hornet και συνοδεύεται, μεταξύ άλλων μέσων, από τρία αντιτορπιλικά με κατευθυνόμενους πυραύλους, σύμφωνα με την ανακοίνωση. Το αεροπλανοφόρο απέπλευσε από τη βάση Ρότα της Ισπανίας με προορισμό την Καραϊβική, σε απόσταση μερικών εκατοντάδων χιλιομέτρων από τα παράλια της Βενεζουέλας.

Από τον Αύγουστο, η Ουάσινγκτον έχει αναπτύξει στην Καραϊβική ισχυρές δυνάμεις, μεταξύ των οποίων και έξι πολεμικά πλοία, επισήμως για να καταπολεμήσουν τη διακίνηση ναρκωτικών προς τις ΗΠΑ. Σε 20 αεροπορικά πλήγματα εναντίον πλεούμενων που, σύμφωνα με τις ΗΠΑ, μετέφεραν ναρκωτικά, έχουν σκοτωθεί τουλάχιστον 76 άνθρωποι. Λίγο πριν από την ανακοίνωση του Πενταγώνου για το αεροπλανοφόρο Gerald R. Ford, ο στρατός της Βενεζουέλας ανακοίνωσε τη «μαζική» ανάπτυξή του σε όλη τη χώρα, ως απάντηση στον «ιμπεριαλισμό» των ΗΠΑ. Το Καράκας θεωρεί αυτήν την επιχείρηση πρόσχημα, καθώς ο πραγματικός στόχος είναι η ανατροπή του Βενεζουελάνου προέδρου Νικολάς Μαδούρο και η αρπαγή των πετρελαϊκών αποθεμάτων της χώρας. Ο Μαδούρο, που έχει ζητήσει πολλές φορές την έναρξη διαλόγου, δηλώνει παράλληλα έτοιμος να αμυνθεί και οργανώνει συνεχώς στρατιωτικές ασκήσεις. Αυτές οι συχνές ανακοινώσεις της κυβέρνησης, που προβάλλονται ιδιαίτερα από τα μέσα ενημέρωση, δεν σημαίνουν απαραιτήτως ότι γίνονται γυμνάσια.

Η Βενεζουέλα σχεδιάζει τακτική ανταρτοπολέμου εάν δεχθεί εισβολή από τις ΗΠΑ

Στο μεταξύ, η Βενεζουέλα αναπτύσσει οπλικά συστήματα, μεταξύ των οποίων και ρωσικής κατασκευής, ηλικίας πολλών δεκαετιών, ενώ σχεδιάζει μια αντίσταση σε στυλ «ανταρτοπόλεμου» για να σπείρει το χάος σε περίπτωση αεροπορικής ή χερσαίας επίθεσης των ΗΠΑ στο έδαφός της, σύμφωνα με πηγές που έχουν γνώση των προετοιμασιών και με έγγραφα που περιήλθαν στην κατοχή του πρακτορείου Reuters. Η προσέγγιση αυτή είναι μια ρητή παραδοχή της χώρας ότι αντιμετωπίζει ελλείψεις σε προσωπικό και υλικό. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, άφησε εξάλλου ανοιχτό το ενδεχόμενο χερσαίων επιχειρήσεων στη Βενεζουέλα, λέγοντας ότι «το επόμενο (βήμα) θα είναι η ξηρά», μετά τα αλλεπάλληλα πλήγματα σε πλεούμενα στην Καραϊβική και τη συγκέντρωση ισχυρών στρατιωτικών δυνάμεων στην περιοχή. Αργότερα ωστόσο αρνήθηκε ότι εξέταζε την πιθανότητα πληγμάτων στο έδαφος της Βενεζουέλας. Ο Βενεζουελάνος πρόεδρος Νικολάς Μαδούρο, που κυβερνά τη χώρα από το 2013, λέει ότι ο Τραμπ θέλει να τον ανατρέψει και ότι οι πολίτες και ο στρατός θα αντισταθούν σε μια τέτοια απόπειρα.

Ο αμερικανικός στρατός υπερέχει σημαντικά εκείνου της Βενεζουέλας, ο οποίος εμφανίζεται αποδυναμωμένος λόγω της έλλειψης εκπαίδευσης, των χαμηλών μισθών και του πεπαλαιωμένου εξοπλισμού, είπαν έξι πηγές που γνωρίζουν τις δυνατότητες των ενόπλων δυνάμεων της χώρας. Ορισμένοι διοικητές μονάδων αναγκάστηκαν να διαπραγματευθούν με τοπικούς παραγωγούς τροφίμων για να σιτίσουν τους στρατιώτες τους, επειδή δεν επαρκούσε ο κυβερνητικός ανεφοδιασμός, είπαν στο πρακτορείο Reuters δύο πηγές που έχουν γνώση των δυνάμεων ασφαλείας. Η πραγματικότητα οδήγησε την κυβέρνηση του Μαδούρο να σχεδιάσει δύο πιθανές στρατηγικές: η μία, αυτή που δηλώνεται δημοσίως από υψηλόβαθμους αξιωματούχους, αλλά χωρίς λεπτομέρειες, είναι ο ανταρτοπόλεμος, ενώ η δεύτερη δεν έχει επιβεβαιωθεί από επίσημα χείλη.

Αναρχία στους δρόμους

Η άμυνα σε στυλ ανταρτοπόλεμου, που η κυβέρνηση αποκαλεί «παρατεταμένη αντίσταση» και συζητιέται σε εκπομπές της κρατικής τηλεόρασης, θα μπορούσε να περιλαμβάνει μικρές στρατιωτικές μονάδες, σε περισσότερες από 280 τοποθεσίες, που θα κάνουν σαμποτάζ και άλλες τακτικές ανταρτοπόλεμου, σύμφωνα με τις πηγές και με έγγραφα ηλικίας αρκετών ετών που είδε το πρακτορείο Reuters. Στη δεύτερη στρατηγική, την «αναρχοποίηση» οι υπηρεσίες πληροφοριών και ένοπλοι υποστηρικτές του κυβερνώντος κόμματος θα δημιουργούσαν χάος στους δρόμους της πρωτεύουσας Καράκας και θα έκαναν τη χώρα μη κυβερνήσιμη από τις ξένες δυνάμεις, είπε μια πηγή που έχει γνώση των αμυντικών τακτικών και μια άλλη πηγή από την αντιπολίτευση. Δεν είναι σαφές το πότε η κυβέρνηση θα ανέπτυσσε αυτές τις τακτικές, που οι πηγές είπαν ότι είναι συμπληρωματικές, στην περίπτωση μιας αμερικανικής επίθεσης. Οποιαδήποτε στρατηγική αντίστασης πάντως έχει ελάχιστες πιθανότητες επιτυχίας, παραδέχτηκαν.

«Δεν θα αντέχαμε ούτε για δύο ώρες σε έναν συμβατικό πόλεμο», είπε μια πηγή προσκείμενη στην κυβέρνηση. Μια άλλη πηγή, που γνωρίζει τα θέματα ασφαλείας και άμυνας της Βενεζουέλας, είπε ότι η χώρα δεν είναι προετοιμασμένη για μια σύρραξη, παρά τις κυβερνητικές διαβεβαιώσεις περί του αντιθέτου. «Δεν είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε έναν από τους ισχυρότερους και πιο καλά εκπαιδευμένους στρατούς του κόσμου», είπε. Το υπουργείο Επικοινωνίας, που χειρίζεται τα ερωτήματα των μέσων ενημέρωσης εκ μέρους της κυβέρνησης, δεν ανταποκρίθηκε στο αίτημα για κάποιο σχόλιο. Δημοσίως, κυβερνητικοί αξιωματούχοι απαξιώνουν την αμερικανική στρατιωτική απειλή, αν και ζητούν ειρήνη. «Νομίζουν ότι μ’ έναν βομβαρδισμό θα τελειώσουν όλα. Εδώ, σ’ αυτή τη χώρα;» είπε στην τηλεόραση ο υπουργός Εσωτερικών Ντιοσντάντο Καμπέγιο στις αρχές Νοεμβρίου.

Ο Μαδούρο επαινεί τακτικά τους «στρατιώτες της πατρίδας», ως διαδόχους του ήρωα της ανεξαρτησίας Σιμόν Μπολιβάρ. «Στην επιθετικότητα θα απαντήσουμε με εθνική ενότητα», είπε σήμερα ο υπουργός Άμυνας Βλαντίμιρ Παντρίνο. «Είμαστε έτοιμοι, δεν θέλουμε πόλεμο», τόνισε. Ο Μαδούρο εξασφάλισε τη στήριξη του στρατού ακολουθώντας τη στρατηγική του προκατόχου του, του Ούγο Τσάβες: διορίζει αξιωματικούς στην κυβέρνηση, ως υπουργούς ή επικεφαλής κρατικών εταιρειών ώστε να διασφαλίσει ότι θα του είναι πιστοί. Η στρατιωτική ηγεσία τον στήριξε μετά τις εκλογές του 2024 παρά τις αποδείξεις, τις οποίες επικαλούνται πολλοί διεθνείς παρατηρητές, ότι κέρδισε η αντιπολίτευση.

Ωστόσο, οι στρατιώτες θα πρέπει να αντιμετωπίσουν τις κακές συνθήκες εργασίας και, σε περίπτωση επίθεσης, κάποιοι θα μπορούσαν να λιποτακτήσουν, είπαν οι πηγές. Οι απλοί στρατιώτες βγάζουν περίπου 100 δολάρια τον μήνα, πολύ λιγότερα από τα περίπου 500 που στοιχίζει σε μηναία βάση το «καλάθι του νοικοκυριού», σύμφωνα με στοιχεία του περασμένου Απριλίου, του Κέντρου Καταγραφής και Κοινωνικής Ανάλυσης της Διδασκαλικής Ομοσπονδίας της Βενεζουέλας. Τα τελευταία χρόνια η κύρια εμπειρία που απέκτησαν ήταν η αντιπαράθεση με άοπλους πολίτες στις διαδηλώσεις, είπε μια πηγή προσκείμενη στην αντιπολίτευση. Ο Μαδούρο λέει ότι υπάρχουν 8 εκατομμύρια πολίτες, εκπαιδευμένοι ως πολιτοφύλακες, για να υπερασπιστούν τη Βενεζουέλα. Κάποιοι πολίτες είπαν στο πρακτορείο Reuters τους τελευταίους μήνες ότι είναι έτοιμοι να πρόθυμοι να πεθάνουν για να υπερασπιστούν την πατρίδα τους απέναντι σε μια ξένη δύναμη. Όμως μια πηγή που έχει γνώση θεμάτων άμυνας και ασφάλειας, υπολογίζει ότι στο σενάριο της «αναρχοποίησης» θα συμμετείχαν μόνο 5-7.000 άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένου και του προσωπικού των υπηρεσιών πληροφοριών, των ένοπλων υποστηρικτών του κυβερνώντος κόμματος και των πολιτοφυλάκων. Υπάρχουν περίπου 60.000 μέλη του Στρατού και της Εθνοφρουράς που η κυβέρνηση θα μπορούσε να αναπτύξει για τον ανταρτοπόλεμό της, είπε.

Ρωσικής κατασκευής και «ξεπερασμένος» εξοπλισμός

Οι πηγές είπαν επίσης ότι μεγάλο μέρος του στρατιωτικού υλικού είναι ρωσικής κατασκευής και ηλικίας πολλών δεκαετιών. Στις αρχές του αιώνα η Βενεζουέλα αγόρασε περίπου 20 μαχητικά Sukhoi από τη Ρωσία αλλά «συγκρινόμενα με τα αμερικανικά B-2, δεν είναι τίποτα» είπε μια πηγή, προσθέτοντας ότι τα ρωσικής κατασκευής ελικόπτερα, τα άρματα και οι πύραυλοι εδάφους-αέρος για την κατάρριψη αεροσκαφών είναι επίσης πεπαλαιωμένοι. Το υπουργείο Εξωτερικών της Ρωσίας ανέφερε την περασμένη εβδομάδα ότι είναι έτοιμοι να ανταποκριθεί στα αιτήματα της Βενεζουέλας για βοήθεια, ενώ ταυτόχρονα ζήτησε να μην κλιμακωθεί η ένταση. Ο Μαδούρο έχει ζητήσει από τη Μόσχα να επισκευάσει τα Sukhoi, να αναβαθμίσει τα συστήματα ραντάρ και να του παραδώσει πυραυλικά συστήματα.

Οι 5.000 ρωσικής κατασκευής φορητοί πύραυλοι Igla έχουν ήδη αναπτυχθεί στη χώρα, είπε μια από τις πηγές. Οι εντολές που έλαβε ο στρατός είναι «μετά το πρώτο πλήγμα των γκρίνγκος όλες οι μονάδες να διασκορπιστούν ή να αναδιπλωθούν με τα όπλα τους ή να κρυφθούν σε διάφορες τοποθεσίες». «Όλες οι στρατιωτικές δυνάμεις του κόσμου γνωρίζουν την ισχύ των Igla-S και η Βενεζουέλα έχει τουλάχιστον 5.000 από αυτούς», είπε σε πρόσφατο τηλεοπτικό διάγγελμά του ο Μαδούρο. Οι φορητοί πύραυλοι και οι χειριστές τους έχουν αναπτυχθεί «μέχρι και στο τελευταίο βουνό, την τελευταία πόλη και κωμόπολη» της χώρας, πρόσθεσε.

Τουλάχιστον δώδεκα έγγραφα στρατιωτικής εκπαίδευσης και σχεδιασμού που χρονολογούνται μεταξύ 2012-22 επικεντρώνονται στον αγώνα εναντίον των «ιμπεριαλιστικών επιθέσεων». Ένα από αυτά, από τον Σεπτέμβριο του 2019, αναφέρει με ποιον τρόπο οι διμοιρίες θα πρέπει να τοποθετήσουν τα πολυβόλα, τους εκτοξευτές οβίδων και άλλον εξοπλισμό. Εξηγεί τα χαρακτηριστικά ενός τυφεκιού AK-103 και πώς ένας μαχητής μπορεί να χρησιμοποιήσει μια πυξίδα, τον ήλιο ή και τα αστέρια για να προσανατολιστεί, εάν είναι εν κινήσει. Η βενεζουελάνικη αντιπολίτευση, μη κυβερνητικές οργανώσεις, η Ουάσινγκτον και ορισμένες κυβερνήσεις της Λατινικής Αμερικής κατηγορούν τον Μαδούρο και τον στρατό για δεσμούς με καρτέλ των ναρκωτικών, ιδίως στις δυτικές επαρχίες, όπου δρουν κολομβιανοί αντάρτες, όπως εκείνοι του Εθνικού Απελευθερωτικού Στρατού (NLA) και καλλιεργείται κόκα. Η κυβέρνηση αρνείται σταθερά τις κατηγορίες και λέει ότι μάχεται κατά των Κολομβιανών διακινητών.

Όμως ο Μαδούρο ενδέχεται να προσπαθεί να στείλει ένα μήνυμα για τον κίνδυνο εισβολής, μέσω των εμφανίσεών του στην κρατική τηλεόραση, όπου συχνά επιδεικνύει στρατιωτικό εξοπλισμό. «Το υπόγειο μήνυμα δεν είναι στην πραγματικότητα αυτό των δυνατοτήτων του στρατού αλλά της αποτροπής μέσω του χάους: η απειλή ότι ο εξοπλισμός αυτός μπορεί να καταλήξει στα χέρια ένοπλων οργανώσεων, ανταρτών, παραστρατιωτικών ή πρώην στρατιωτικών, επιδεινώνοντας τη βία και την αστάθεια κατά τη μεταβατική περίοδο», είπε ο Αντρέι Σέρμπιν Ποντ, ένας αναλυτής σε θέματα άμυνας και ασφάλειας.