Στην πρώτη του επίσκεψη στον Λευκό Οίκο μετά τη δολοφονία του Σαουδάραβα δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι, η οποία προκάλεσε παγκόσμια κατακραυγή, ο πρίγκιπας διάδοχος της Σαουδικής Αραβίας, Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, στοχεύει να ανακτήσει τον ρόλο του στη διεθνή σκηνή και να αποδείξει στον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ ότι η στήριξη της ισχυρής ηγεσίας του ήταν δικαιολογημένη. Η συνάντηση της Τρίτης μεταξύ Τραμπ και του de facto ηγέτη της Σαουδικής Αραβίας, γνωστού ως MBS, αναδεικνύει μια σχέση που στηρίζεται σε στρατηγικά συμφέροντα, σύμφωνα με το πρακτορείο Reuters.

Διαβάστε: Στις ΗΠΑ ο πρίγκιπας διάδοχος της Σαουδικής Αραβίας: Άμυνα, ΑΙ και πυρηνικά στην ατζέντα

Επτά χρόνια μετά, ο Μπιν Σαλμάν εμφανίζεται πλέον ως διαμεσολαβητής της ειρήνης, αποκαθιστώντας σχέσεις με το Ιράν, πιέζοντας για κατάπαυση πυρός στη Γάζα και επαναφέροντας τη Συρία στην αραβική κοινότητα, σε μια εντυπωσιακή στροφή για τον πρίγκιπα που στο παρελθόν είχε χαρακτηριστεί απερίσκεπτος λόγω της εμπλοκής του στον πόλεμο της Υεμένης.

Ταυτόχρονα μεταρρυθμιστής και αυταρχικός, ο Μπιν Σαλμάν έχει πλέον καταστεί ο πιο σημαντικός και τολμηρός ηγέτης στη σύγχρονη ιστορία της Σαουδικής Αραβίας.

Στην πατρίδα του, σε λιγότερο από μια δεκαετία, ο 40χρονος έχει ξεκινήσει μια κοινωνική επανάσταση που δεν έχει υπάρξει ξανά από τότε που ο παππούς του, ο βασιλιάς Αμπντουλαζίζ, δημιούργησε το βασίλειο από τις φυλές της ερήμου και σφράγισε τη μοιραία συμμαχία του με την Ουάσινγκτον.

Ο πρίγκιπας έχει εξουδετερώσει την κάποτε τρομερή θρησκευτική αστυνομία, έχει παραγκωνίσει τους κληρικούς και έχει καταργήσει δεκαετίες αυστηρών κοινωνικών κανόνων. Οι γυναίκες τώρα οδηγούν, εργάζονται και συναναστρέφονται ελεύθερα με τους άνδρες - ελευθερίες που κάποτε τιμωρούνταν με μαστίγωμα. Σε ένα βασίλειο που κάποτε επέβαλε στις γυναίκες την υποχρεωτική χρήση μαύρων abaya και χιτζάμπ, οι ποπ σταρ και οι επιδείξεις μόδας φωτίζουν πλέον το Ριάντ, αναδιαμορφώνοντας την εικόνα της Σαουδικής Αραβίας από μια κλειστή θεοκρατία σε μια χώρα που οδεύει με γοργά βήματα προς τη νεωτερικότητα.

Σε σκηνές που ήταν αδιανόητες πριν από λίγα χρόνια, η Τζένιφερ Λόπεζ και η Καμίλα Καμπέγιο ενθουσίασαν πρόσφατα το κοινό στη σκηνή του Ριάντ -η Λόπεζ με ένα λαμπερό κορμάκι και η Καμπέγιο με ένα διαφανές φόρεμα- καθώς τα μοντέλα του Elie Saab κατέκλυσαν την πασαρέλα μπροστά σε ένα κοινό που περιλάμβανε τις σταρ του Hollywood Χάλι Μπέρι και Μόνικα Μπελούτσι.

Αλλά το ίδιο χέρι που άνοιξε την κοινωνία της Σαουδικής Αραβίας έχει σφίξει και τη λαβή του στην εξουσία. Η όποια διαφωνία καταστέλλεται, οι επικριτές φιμώνονται και τα αντίπαλα κέντρα εξουσίας φυλακίζονται και διαλύονται.


Τι σηματοδοτεί για τη διεθνή σκηνή η άφιξη του Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν στον Λευκό Οίκο

Σε παγκόσμιο επίπεδο, ο ηγέτης της κορυφαίας εξαγωγικής χώρας πετρελαίου βγήκε αλώβητος από τη δολοφονία του Κασόγκι από Σαουδάραβες πράκτορες – μια δολοφονία που οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες συνέδεσαν με τον ίδιο. Αρνήθηκε ότι έδωσε την εντολή, αλλά παραδέχτηκε την ευθύνη του ως de facto ηγέτης. Ο τότε υποψήφιος για την προεδρία Τζο Μπάιντεν δήλωσε ότι η Σαουδική Αραβία θα πρέπει να καταστεί παρίας λόγω της δολοφονίας του Κασόγκι. Ωστόσο, η Ουάσιγκτον τελικά προχώρησε καθοδηγούμενη από την ενέργεια, την άμυνα και την τεχνολογία.

Η επιστροφή του Τραμπ στον Λευκό Οίκο το 2025 αναζωπύρωσε τις οικονομικές ορέξεις: 600 δισ. δολάρια σε επενδυτικές δεσμεύσεις από τη Σαουδική Αραβία και κοινό ενδιαφέρον για ένα αμυντικό σύμφωνο. «Ο Κασόγκι δεν έχει ξεχαστεί εντελώς. Αλλά πρέπει η σχέση μεταξύ δύο σημαντικών κρατών να βασίζεται αποκλειστικά σε ένα περιστατικό, ή πρέπει να ληφθεί υπόψη το ευρύτερο συμφέρον των ΗΠΑ ή της Σαουδικής Αραβίας για το μέλλον;», δήλωσε ο Ντάγκλας Α. Σίλιμαν, πρόεδρος του Ινστιτούτου Αραβικών Κρατών του Κόλπου στην Ουάσινγκτον.

Όταν ο Μπιν Σαλμάν προσγειωθεί στην Ουάσινγκτον, θα τον υποδεχθούν με την πολυτέλεια που συνήθως επιφυλάσσεται για έναν μελλοντικό μονάρχη. «Θα είναι μια στιγμή προ-στέψης», δήλωσε ο Steve Clemons, αναλυτής από την Ουάσινγκτον, υποδηλώνοντας ότι το μέλλον του βασιλείου ανήκει πλέον στον νεαρό πρίγκιπα.

Ο Paul Salem του Middle East Institute σημείωσε ότι παρά τις κρίσεις του παρελθόντος - συμπεριλαμβανομένων των επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου 2001, όταν 15 αεροπειρατές ήταν Σαουδάραβες - οι ΗΠΑ και η Σαουδική Αραβία παραμένουν δεμένες από τον ίδιο ψυχρό υπολογισμό που έχει καθορίσει τις σχέσεις τους: κοινά συμφέροντα στον τομέα της ενέργειας, της άμυνας και τώρα της τεχνητής νοημοσύνης.

«Η τεχνητή νοημοσύνη είναι το πετρέλαιο του 21ου αιώνα και η Αμερική χρειάζεται την ενέργεια και το κεφάλαιο του Κόλπου», δήλωσε ο Salem, προσθέτοντας ότι η άμυνα αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της σχέσης, με τις ΗΠΑ να παρέχουν εγγυήσεις ασφάλειας.


Το πρόσωπο του Μπιν Σαλμάν παντού - Τι σηματοδοτεί η άνοδος

Η άνοδος του Μπιν Σαλμάν σηματοδοτεί μια γενεαλογική αλλαγή. Θα είναι ο πρώτος μονάρχης που κατάγεται από έναν εγγονό του ιδρυτή του βασιλείου, του βασιλιά Αμπντουλαζίζ, σπάζοντας μια παράδοση δεκαετιών.

Από την αρχή, διατύπωσε την αποστολή του με τολμηρούς όρους: «Το 70% των Σαουδαράβων είναι κάτω των 30 ετών. Δεν θα σπαταλήσουμε τα επόμενα 30 χρόνια αντιμετωπίζοντας εξτρεμιστικές ιδέες. Θα τις καταστρέψουμε σήμερα», δήλωσε το 2017 μετά την ανάδειξή του σε πρίγκιπα, υποσχόμενος να αποκαταστήσει ένα «μετριοπαθές, ισορροπημένο Ισλάμ» ανοιχτό στον κόσμο.

Η άνοδος του Μπιν Σαλμάν ξεκίνησε όταν ο πατέρας του, ο βασιλιάς Σαλμάν, ανέβηκε στο θρόνο το 2015 και του ανέθεσε σημαντικά χαρτοφυλάκια, μεταξύ των οποίων και αυτό της άμυνας. Το 2017, ανέτρεψε τον μεγαλύτερο ξάδελφό του Μοχάμεντ μπιν Νάιεφ ως διάδοχο. Η σαουδική τηλεόραση έδειξε τον Μπιν Σαλμάν να φιλάει το χέρι του Νάιεφ, σε μια χορογραφημένη χειρονομία ενότητας που έκρυβε την κατάληψη της εξουσίας.

Η παρουσία του κυριαρχεί στη δημόσια ζωή: Οι φωτογραφίες του βρίσκονται σε εμπορικά κέντρα, διαφημιστικές πινακίδες και τοπικά μέσα ενημέρωσης, ενώ κάθε πρωτοβουλία του θεωρείται αριστούργημα. Ωστόσο, οι μέθοδοί του παραμένουν αδιαφανείς. Οι σκληρές κατασταλτικές ενέργειες έχουν φιμώσει τη συζήτηση σχετικά με το αν οι οικονομικές του φιλοδοξίες μπορούν να υλοποιηθούν.

Υπό την ηγεσία του Μπιν Σαλμάν, η Σαουδική Αραβία έχει κατακτήσει την παγκόσμια αθλητική σκηνή, προσελκύοντας ποδοσφαιρικές προσωπικότητες όπως ο Κριστιάνο Ρονάλντο και εξασφαλίζοντας τα δικαιώματα διοργάνωσης των Χειμερινών Ασιατικών Αγώνων του 2029 και του Παγκοσμίου Κυπέλλου της FIFA του 2034.