Σε έναν μαραθώνιο διπλωματικών διεργασιών και εντεινόμενων ζυμώσεων άνοιξαν νέα κανάλια διαπραγμάτευσης και επιβεβαιώθηκαν εκ νέου οι προσπάθειες προς την κατεύθυνση μίας αμοιβαία επωφελούς λύσης για το ουκρανικό μέτωπο. Οι αρχικές αντιρρήσεις και η αμφυθυμία που επικρατούσε επί του σχεδίου ειρήνης των 28 σημείων του Ντόναλντ Τραμπ κάμφθηκαν από τη στιγμή που συμφωνήθηκε οι εργασίες να εστιάσουν σε μία νέα πρόταση που θα φέρει και την ευρωπαϊκή σφραγίδα. Ειδικότερα μετά το πέρας των κατ'ιδίαν επαφών στη Γενεύη, ανάμεσα σε Αμερικανούς, Ευρωπαίους και Ουκρανούς αξιωματούχους, εστάλησαν μηνύματα αισιοδοξίας από κάθε κατεύθυνση με το συμπέρασμα να είναι ένα, ότι δηλαδή για πρώτη φορά οι συνομιλίες ήταν τόσο εποικοδομητικές κάτι που ανάδειξε εν γένει τις εργασίες σε παραγωγικές. 

Διαβάστε: Ρούμπιο για Ουκρανία: "Η πιο παραγωγική συνάντηση, νιώθω ότι μπορεί να επιτευχθεί συμφωνία - Έχουμε σημειώσει τεράστια πρόοδο"

Τι αλλάζει απ'εδώ και πέρα στις ειρηνευτικές διεργασίες για την Ουκρανία και γιατί δεν χαρακτηρίζονται αυτήν τη φορά φιάσκο; Φιάσκο θα ήταν έαν και πάλι επαναλαμβάνονταν καταστάσεις, μοτίβα προηγούμενων μηνών με την παράταση μίας αβέβαιης συνθήκης. Αυτήν τη φορά όμως η αμερικανική αποστολή φάνηκε ανοιχτή στην επαναδιατύπωση, με τις ενστάσεις των Ευρωπαίων για τις λέγόμενες γκρίζες του πλάνου να εισακούγονται. Συγκεκριμένα, η δήλωση του Τραμπ ότι η πρόταση δεν είναι η τελική φάνηκε να είναι ενδεικτική των προθέσεων της αντιπροσωπείας του αφού πράγματι η πρόταση που διέρρευσε από το Reuters και την οποία παρουσίασε η Ευρώπη είχε τη δική της συμβολή στην αναδιαμόρφωση όρων.

Γευνεύη: Από το διπλωματικό θρίλερ στα χαμόγελα

Σημεία όπως το όριο στις στατιωτικές δυνάμες που θα διατηρεί η Ουκρανία εν καιρώ ειρήνης, από 60.000 που πρότειναν οι ΗΠΑ να φτάσει στις 80.000 που προτείνει η Ευρώπη, όπως και οι εγγυήσεις ασφαλείας με εφαρμογή συνθηκών που θυμίζουν το πλαίσιο του άρθρου 5 του ΝΑΤΟ, αποτέλεσαν τα προωθούμενα σημεία από την ΕΕ για την αναμόρφωση του σχεδίου. Η Αμερική δεν φάνηκε αρνητική κάτι που μαρτυρά και η γενικότερη στάση του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο, που εστίασε στην «τρομερή», όπως χαρακτηριστικά είπε, πρόοδο, που έχει επιτευχθεί. 

Αντίστοιχα και η πλευρά του Ουκρανού προέδρου, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, μίλησε για τις πιο παραγωγικές διεργασίες που έχουν σημειωθεί ποτέ την ώρα που ικανοποίηση επικρατεί και στην Ευρώπη. Απ'εκεί που η κατάσταση στη Γενεύη έτεινε να εξελιχθεί σε θρίλερ με τον Αμερικανό πρόεδρο να εντείνει τις πιέσεις με τελεσίγραφα κι εγκαλώντας το Κίεβο για έλλειψη ευγνωμοσύνης, τη στιγμή που ο Ζελένσκι διατράνωνε την ανάγκη διατήρησης της αξιοπρέπειας της χώρας του, η μίνι διπλωματική κρίση φαίνεται να αποσοβήθηκε. 

Αυτήν τη στιγμή το ζήτημα είναι πώς θα εξελιχθούν οι διεργασίες επί του σχεδίου ειρήνης, εάν θα έχει προλάβει η Ουκανία να δώσει την απάντησή της στον Τραμπ μέχρι την Ημέρα Ευχαριστιών, την Πέμπτη, και τι θα ισχυσει με το θέμα της παραχώρησης των ανατολικών εδαφών στους Ρώσους κάτι που δυναμίτισε επικίνδυνα το κλίμα ανάμεσα σε ΕΕ και ΗΠΑ, τόσο κατά τη Σύνοδο της G20 όσο και στην Ελβετία, με την πρόεδρο της Κομισιόν να θέτει ένα άτυπο βέτο ώστε να μην τίθεται ο συγκεκριμένος όρος καν στο προσκήνιο.

Ουκρανία: Οι βασικοί άξονες της ευρωπαϊκής πρότασης για τη λήξη του πολέμου

Η αντιπρόταση των τριών ευρωπαϊκών δυνάμεων καλύπτει τέσσερις κεντρικούς πυλώνες: την ασφάλεια και την κυριαρχία της Ουκρανίας, την ανασυγκρότηση και την οικονομική ανάπτυξη, τις σχέσεις Ρωσίας-Δύσης, και τα ανθρωπιστικά ζητήματα.

Ακολουθούν αναλυτικά τα 28 σημεία της πρότασης:

  1. Η κυριαρχία της Ουκρανίας θα επιβεβαιωθεί εκ νέου.
  2. Θα επιτευχθεί μια συνολική και πλήρης συμφωνία μη επίθεσης μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας καθώς και του ΝΑΤΟ. Όλες οι ασάφειες των τελευταίων 30 ετών θα επιλυθούν.
  3. Το σημείο 3 του σχεδίου των ΗΠΑ διαγράφεται, όπως μεταδίδει το Sky News. Ένα προσχέδιό του που είδε το Reuters ανέφερε: «Θα υπάρχει η προσδοκία ότι η Ρωσία δεν θα εισβάλει στους γείτονές της και το ΝΑΤΟ δεν θα επεκταθεί περαιτέρω».
  4. Μετά την υπογραφή της ειρηνευτικής συμφωνίας, θα συγκληθεί ένας διάλογος μεταξύ Ρωσίας και ΝΑΤΟ για να αντιμετωπιστούν όλα τα ζητήματα ασφαλείας και να δημιουργηθεί ένα περιβάλλον αποκλιμάκωσης, ώστε να διασφαλιστεί η παγκόσμια ασφάλεια και να αυξηθούν οι δυνατότητες συνδεσιμότητας και μελλοντικών οικονομικών ευκαιριών.
  5. Η Ουκρανία θα λάβει ισχυρές εγγυήσεις ασφάλειας.
  6. Ο αριθμός των στρατιωτικών της Ουκρανίας θα περιοριστεί σε 800.000 σε καιρό ειρήνης.
  7. Η ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟεξαρτάται από τη συναίνεση των μελών της συμμαχίας, η οποία δεν υπάρχει.
  8. Το ΝΑΤΟ συμφωνεί να μην σταθμεύει μόνιμα στρατεύματα υπό τις διαταγές του στην Ουκρανίασε καιρό ειρήνης.
  9. Μαχητικά αεροσκάφητου ΝΑΤΟ θα σταθμεύουν στην Πολωνία.
  10. Εγγύηση των ΗΠΑ που αντικατοπτρίζει το άρθρο 5:

α. Οι ΗΠΑ θα λάβουν αποζημίωση για την εγγύηση.

β. Εάν η Ουκρανία εισβάλει στη Ρωσία, χάνει την εγγύηση.

γ. Εάν η Ρωσία εισβάλει στην Ουκρανία, εκτός από μια ισχυρή συντονισμένη στρατιωτική αντίδραση, θα αποκατασταθούν όλες οι παγκόσμιες κυρώσεις και θα ανακληθεί κάθε είδους αναγνώριση του νέου εδάφους και όλα τα άλλα οφέλη από την παρούσα συμφωνία.

11. Η Ουκρανία είναι επιλέξιμη για ένταξη στην ΕΕ και θα αποκτήσει βραχυπρόθεσμη προτιμησιακή πρόσβαση στην ευρωπαϊκή αγορά, ενώ η αίτηση της αξιολογείται.

12. Ισχυρό πακέτο παγκόσμιας ανασυγκρότησης για την Ουκρανία, που περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων:

- Δημιουργία ταμείου ανάπτυξης της Ουκρανίας για επενδύσεις σε κλάδους με υψηλή ανάπτυξη, όπως η τεχνολογία, τα κέντρα δεδομένων και οι προσπάθειες στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης.

- Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα συνεργαστούν με την Ουκρανία για την από κοινού αποκατάσταση, ανάπτυξη, εκσυγχρονισμό και λειτουργία της υποδομής φυσικού αερίου της Ουκρανίας, η οποία περιλαμβάνει αγωγούς και εγκαταστάσεις αποθήκευσης.

- Κοινή προσπάθεια για την ανασυγκρότηση των περιοχών που έχουν πληγεί από τον πόλεμο, με στόχο την αποκατάσταση, την ανασυγκρότηση και τον εκσυγχρονισμό των πόλεων και των κατοικημένων περιοχών.

-  Ανάπτυξη υποδομών.

- Εξόρυξη ορυκτών και φυσικών πόρων.

- Η Παγκόσμια Τράπεζα θα καταρτίσει ένα ειδικό χρηματοδοτικό πακέτο για την παροχή χρηματοδότησης με σκοπό την επιτάχυνση των εν λόγω προσπαθειών.

  1. Η Ρωσία θα επανενταχθεί σταδιακά στην παγκόσμια οικονομία.

α. Η άρση των κυρώσεων θα συζητηθεί και θα συμφωνηθεί σταδιακά και κατά περίπτωση.

β. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα συνάψουν μακροπρόθεσμη συμφωνία οικονομικής συνεργασίας με στόχο την αμοιβαία ανάπτυξη στους τομείς της ενέργειας, των φυσικών πόρων, των υποδομών, της τεχνητής νοημοσύνης, των κέντρων δεδομένων, των σπάνιων γαιών, των κοινών έργων στην Αρκτική, καθώς και διάφορων άλλων αμοιβαία επωφελών επιχειρηματικών ευκαιριών.

γ. Η Ρωσία θα προσκληθεί να επανενταχθεί στην G8.

  1. Η Ουκρανία θα ανακατασκευαστεί πλήρως και θα αποζημιωθεί οικονομικά, μεταξύ άλλων μέσω των ρωσικών κρατικών περιουσιακών στοιχείων που θα παραμείνουν δεσμευμένα έως ότου η Ρωσία αποζημιώσει την Ουκρανία για τις ζημίες που υπέστη.
  2. Θα συσταθεί κοινή ομάδα εργασίας για την ασφάλεια με τη συμμετοχή των ΗΠΑ, της Ουκρανίας, της Ρωσίας και των Ευρωπαίων, με σκοπό την προώθηση και την εφαρμογή όλων των διατάξεων της παρούσας συμφωνίας.
  3. Η Ρωσία θα θεσπίσει νομοθετικά πολιτική μη επιθετικότητας έναντι της Ευρώπης και της Ουκρανίας.
  4. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ρωσία συμφωνούν να παρατείνουν τις συνθήκες για τη μη διάδοση και τον έλεγχο τωνπυρηνικών όπλων, συμπεριλαμβανομένης της Fair Start.
  5. Η Ουκρανία συμφωνεί να παραμείνει μη πυρηνικό κράτος στο πλαίσιο της NPT (Συνθήκη για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων).
  6. Ο πυρηνικός σταθμός τηςΖαπορίζια θα τεθεί εκ νέου σε λειτουργία υπό την εποπτεία του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ) και η παραγόμενη ενέργεια θα κατανέμεται ισότιμα μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας σε αναλογία 50-50.
  7. Η Ουκρανία θα υιοθετήσει τους κανόνες της ΕΕ σχετικά με τηθρησκευτική ανεκτικότητα και την προστασία των γλωσσικών μειονοτήτων.
  8. Η Ουκρανία δεσμεύεται να μην ανακτήσει τα κατεχόμενα κυρίαρχα εδάφη της με στρατιωτικά μέσα. Οι διαπραγματεύσεις για την ανταλλαγή εδαφών θα ξεκινήσουν από τη γραμμή κρούσης.
  9. Μόλις συμφωνηθούν οι μελλοντικές εδαφικές ρυθμίσεις, τόσοη Ρωσική Ομοσπονδία όσο και η Ουκρανία αναλαμβάνουν να μην αλλάξουν αυτές τις ρυθμίσεις με τη χρήση βίας.Οποιεσδήποτε εγγυήσεις ασφάλειας δεν θα ισχύουν σε περίπτωση παραβίασης αυτής της υποχρέωσης.
  10. Η Ρωσία δεν θα εμποδίζει τη χρήση του ποταμού Δνείπερου από την Ουκρανίαγια εμπορικούς σκοπούς και θα επιτευχθούν συμφωνίες για την ελεύθερη διακίνηση σιτηρών μέσω της Μαύρης Θάλασσας.
  11. Θα συσταθεί ανθρωπιστική επιτροπήγια την επίλυση εκκρεμών ζητημάτων:

α. Όλοι οι εναπομείναντες κρατούμενοι και πτώματα θα ανταλλαγούν με βάση την αρχή «όλοι για όλους».

β. Όλοι οι κρατούμενοι πολίτες και όμηροι θα επιστραφούν, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών.

γ. Θα εφαρμοστεί πρόγραμμα επανένωσης οικογενειών.

25. Η Ουκρανία θα διεξαγάγει εκλογές το συντομότερο δυνατόν μετά την υπογραφή της ειρηνευτικής συμφωνίας.

26. Θα ληφθούνμέτραγια την αντιμετώπιση των δεινών των θυμάτων της σύγκρουσης.

27. Η παρούσα συμφωνίαθα είναι νομικά δεσμευτική. Η εφαρμογή της θα παρακολουθείται και θα διασφαλίζεται από ένα Συμβούλιο Ειρήνης, υπό την προεδρία του Ντόναλντ Τραμπ. Θα επιβάλλονται κυρώσεις σε περίπτωση παραβίασης.

28. Μόλις όλες οι πλευρές συμφωνήσουν στο παρόν μνημόνιο, θα τεθεί αμέσως σε ισχύ κατάπαυση του πυρός, με την απόσυρση και των δύο μερών στα συμφωνηθέντα σημεία, προκειμένου να αρχίσει η εφαρμογή της συμφωνίας.

Τα βασικά σημεία του σχεδίου Τραμπ

Σύμφωνα με το προωθούμενο σχέδιο του Τραμπ, η ανεξαρτησία της Ουκρανίας θα επιβεβαιωθεί και θα συναφθεί συνολική συμφωνία μη επίθεσης μεταξύ Ρωσίας, Ουκρανίας και Ευρώπης. Θα διεξαχθεί διάλογος μεταξύ Ρωσίας και ΝΑΤΟ, με τη μεσολάβηση των Ηνωμένων Πολιτειών, για την επίλυση όλων των ζητημάτων ασφαλείας. Η Ουκρανία θα λάβει αξιόπιστες εγγυήσεις ασφαλείας, ενώ το μέγεθος των Ουκρανικών Ενόπλων Δυνάμεων θα περιοριστεί σε 600.000 άτομα.

Το ΝΑΤΟ συμφωνεί να μην αναπτύξει στρατεύματα στην Ουκρανία, ενώ παράλληλα ευρωπαϊκά μαχητικά αεροσκάφη θα σταθμεύσουν στην Πολωνία. Η Ουκρανία παραμένει επιλέξιμη για ένταξη στην ΕΕ και θα λάβει βραχυπρόθεσμη προτιμησιακή πρόσβαση στην ευρωπαϊκή αγορά.

Πακέτο ανοικοδόμησης της Ουκρανίας

Προβλέπεται επίσης ισχυρό παγκόσμιο πακέτο μέτρων για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, που θα περιλαμβάνει τη δημιουργία Ταμείου Ανάπτυξης για επενδύσεις σε ταχέως αναπτυσσόμενες βιομηχανίες, συμπεριλαμβανομένης της τεχνολογίας, των κέντρων δεδομένων και της τεχνητής νοημοσύνης. Οι ΗΠΑ θα συνεργαστούν με την Ουκρανία για την ανοικοδόμηση, ανάπτυξη και εκσυγχρονισμό της υποδομής φυσικού αερίου, συμπεριλαμβανομένων των αγωγών και των εγκαταστάσεων αποθήκευσης.

Πυρηνικά όπλα και νομική δεσμευτικότητα

Όσον αφορά στα πυρηνικά όπλα, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ρωσία θα συμφωνήσουν να παρατείνουν την ισχύ των συνθηκών για τη μη διάδοση και τον έλεγχο των πυρηνικών όπλων, ενώ η Ουκρανία συμφωνεί να παραμείνει μη πυρηνικό κράτος. Η συμφωνία θα είναι νομικά δεσμευτική και την εφαρμογή της θα παρακολουθεί και θα εγγυάται το Συμβούλιο Ειρήνης, με επικεφαλής τον Αμερικανό πρόεδρο.

Μόλις όλα τα μέρη συμφωνήσουν με το μνημόνιο, η κατάπαυση του πυρός θα τεθεί σε ισχύ από τη στιγμή που και οι δύο πλευρές υποχωρήσουν στα συμφωνηθέντα σημεία για να ξεκινήσει η εφαρμογή της συμφωνίας.