Ως μια σημαντική εξέλιξη που βάζει τέλος στην επιρροή της Τουρκίας σε μια κομβικής σημασίας χώρα της Ανατολικής Μεσογείου, τον Λίβανο, κρίνουν ανώτερες κυβερνητικές πηγές της Κυπριακής Δημοκρατίας τη συμφωνία που υπογράφηκε την Τετάρτη για τον καθορισμό Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) μεταξύ Κύπρου και Λιβάνου.

Διαβάστε: Συμφωνία Κύπρου & Λιβάνου για οριοθέτηση της ΑΟΖ: Η ιστορική υπογραφή και τα 10 κρίσιμα σημεία - Πλήγμα για την τουρκική "Γαλάζια Πατρίδα"

Η συμφωνία στηρίζεται στη βάση της Μέσης Γραμμής και ήρθε μετά από διαπραγματεύσεις που ξεκίνησαν το 2007. Σταμάτησαν το 2010, μετά τη συμφωνία για την ΑΟΖ μεταξύ Κύπρου και Ισραήλ. Τότε, ο Λίβανος ήγειρε αντιρρήσεις για τα όρια των θαλασσίων ζωνών του Ισραήλ, μια διαφορά που λύθηκε το 2022 με αμερικανική διαμεσολάβηση. Η διαδικασία επανεκκίνησε τον Ιανουάριο του 2025, καταλήγοντας στην υπογραφή την Τετάρτη μεταξύ του Νίκου Χριστοδουλίδη και του Προέδρου του Λιβάνου, Τζοζέφ Αούν. Κατά το χρονικό διάστημα των διαπραγματεύσεων σημαντικά εμπόδια πρόβαλε και η Τουρκία, η οποία επιχείρησε να ακυρώσει τη συμφωνία ασκώντας επιρροή στις κυβερνήσεις του Λιβάνου.

Deal Κύπρου και Λιβάνου: Έτσι ''κόβεται'' η τουρκική επιρροή

Σύμφωνα με ανώτερες πηγές της Κυπριακής κυβέρνησης, που μίλησαν στο parapolitika.gr, «αυτό το οποίο καθυστερούσε την τελική υπογραφή ήταν οι αντιδράσεις της Τουρκίας. Προφανώς η συμφωνία αυτή είναι κάτι για το οποίο η Τουρκία δεν θα είναι ικανοποιημένη. Πλήττει το αφήγημά τους περί Γαλάζιας Πατρίδας και για αυτούς είναι ένα μεγάλο πλήγμα στην Ανατολική Μεσόγειο. Γι’ αυτό το μπλόκαρε η Τουρκία από το 2007. Η συμφωνία αυτή είναι ένα ζήτημα για την Τουρκία και τον ρόλο που θέλει να διαδραματίσει στην περιοχή. Προφανώς και λόγω των δικών μας σχέσεων ως Κυπριακή Δημοκρατία που έχουμε αναπτύξει με τις χώρες της περιοχής».

Στην κατεύθυνση αυτή αναμένεται να κινηθεί η Κυπριακή Δημοκρατία και με τη Συρία και να αναπτύξει το επόμενο διάστημα διαβουλεύσεις για τον καθορισμό ΑΟΖ, βάζοντας έτσι τη σφραγίδα της στην περιοχή. Η τακτική αυτή αναμένεται να δυσκολέψει ακόμη περισσότερο την Τουρκία, η οποία τον περασμένο Ιούλιο βρισκόταν σε μυστικές διαπραγματεύσεις με τη Δαμασκό για συμφωνία οριοθέτησης θαλασσίων συνόρων στο πρότυπο του τουρκολυβικού μνημονίου. Σύμφωνα με τον Κύπριο αξιωματούχο, οι αντίστοιχες συζητήσεις μεταξύ Κύπρου και Συρίας «είναι πρόωρες, χωρίς ωστόσο να αποκλείονται».
Η ίδια πηγή διευκρινίζει ότι η συμφωνία Κύπρου - Λιβάνου ανοίγει την προοπτική συνεργασίας στην αξιοποίηση των ενεργειακών κοιτασμάτων. «Προφανώς εκεί όπου είναι τα όρια των αποκλειστικών οικονομικών μας ζωνών, διευκολύνει πολύ την αξιοποίηση κοιτασμάτων» επισημαίνει και τονίζει πως αυτό θα είναι το επόμενο βήμα. Εξάλλου, στην κοινή αξιοποίηση (Κύπρου και Λιβάνου) των ενεργειακών κοιτασμάτων τάσσονται με θετικό τρόπο και οι Ηνωμένες Πολιτείες, καθώς οι σχέσεις μεταξύ Κύπρου και ΗΠΑ βρίσκονται σε εξαιρετικό σημείο.

Με αφορμή την υπογραφή της συμφωνίας ΑΟΖ που υπέγραψαν οι δύο πρόεδροι Κύπρου και Λιβάνου, οι δύο χώρες επεκτείνουν και σε άλλους τομείς τη συνεργασία τους. Όπως στη στρατηγική συνεργασία του Λιβάνου με την Ευρωπαϊκή Ένωση, αντίστοιχη με αυτή της Αιγύπτου. Σύμφωνα με τον κυβερνητικό αξιωματούχο «έχει ήδη αποφασιστεί η αποδέσμευση μισού τρισεκατομμυρίου ευρώ από την Ευρωπαϊκή Ένωση προς τον Λίβανο ως βοήθεια. Αυτό έγινε με πρωτοβουλία του προέδρου Χριστοδουλίδη, όταν τον Μάρτιο του 2024 επισκέφτηκε ξανά τον Λίβανο με την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα Φόν ντερ Λάιεν. Ήταν δηλαδή δική μας πρωτοβουλία. Και τώρα αυτό που προσπαθούμε είναι να κλείσουμε τις διαπραγματεύσεις για τη στρατηγική της συνολικής συμφωνίας μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και Λιβάνου».

Παράλληλα, οι δύο χώρες πρόκειται να συνεργαστούν και σε ένα ακόμη σημαντικό έργο, την ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου και Λιβάνου. Οι δύο χώρες υπέβαλαν από κοινού αίτημα στην Παγκόσμια Τράπεζα για την κατάρτιση μελέτης βιωσιμότητας ενός τέτοιου έργου. Πάντως, όπως μας διευκρινίστηκε, το έργο αυτό θα προχωρήσει ανεξάρτητα από το έργο ηλεκτρικής διασύνδεσης (GSI) Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ.