Αμερικανοί αξιωματούχοι, σε μια κίνηση που συνιστά τη σαφέστερη και ισχυρότερη δέσμευση ασφάλειας που έχει διατυπώσει έως σήμερα η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ προς το Κίεβο, τόνισαν ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες προσφέρουν στην Ουκρανία εγγυήσεις ασφαλείας αντίστοιχες με εκείνες που προβλέπει το Άρθρο 5 του ΝΑΤΟ. Ωστόσο, σύμφωνα με το Politico, η πρόταση συνοδεύεται από ένα έμμεσο αλλά σαφές μήνυμα: η Ουκρανία καλείται να την αποδεχθεί άμεσα, καθώς μια μελλοντική εκδοχή της συμφωνίας ενδέχεται να μην είναι εξίσου γενναιόδωρη.

Η πρόταση για εγγυήσεις «τύπου Άρθρου 5» διατυπώθηκε στο πλαίσιο μαραθώνιων διαβουλεύσεων στο Βερολίνο, με τη συμμετοχή του ειδικού απεσταλμένου των ΗΠΑ Στιβ Γουίτκοφ, του συμβούλου και γαμπρού του Αμερικανού προέδρου Τζάρεντ Κούσνερ, καθώς και Ουκρανών και Ευρωπαίων αξιωματούχων. Η Ουάσινγκτον επιχειρεί να αυξήσει την πίεση προς το Κίεβο, προκειμένου να αποδεχθεί όρους που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στον τερματισμό του πολέμου.

Το Σαββατοκύριακο, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι παραδέχθηκε ότι η Ουκρανία δεν θα επιδιώξει ένταξη στο ΝΑΤΟ, ικανοποιώντας μια πάγια ρωσική απαίτηση. Ο Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος δεν παρέστη στις συναντήσεις στο Βερολίνο αλλά ενημερώθηκε δύο φορές από τον Στιβ Γουίτκοφ και τον Τζάρεντ Κούσνερ, σχεδίαζε να παρέμβει τηλεφωνικά σε δείπνο ηγετών, υπουργών Εξωτερικών και αξιωματούχων ασφαλείας. «Είναι πραγματικά ευχαριστημένος με το πού βρίσκονται τα πράγματα», ανέφερε ο πρώτος Αμερικανός αξιωματούχος.

Παράλληλα, οι Γουίτκοφ και Κούσνερ επιχείρησαν να περιορίσουν τις διαφωνίες μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας σχετικά με τον έλεγχο εδαφών. Η Μόσχα εξακολουθεί να διεκδικεί τον έλεγχο ολόκληρης της ανατολικής περιοχής του Ντονμπάς, ακόμη και τμημάτων που δεν έχει καταλάβει στρατιωτικά. Σύμφωνα με έναν από τους Αμερικανούς αξιωματούχους, στις συνομιλίες εξετάστηκε πρόταση –η οποία δεν έχει ακόμη οριστικοποιηθεί– για κοινό έλεγχο του πυρηνικού σταθμού της Ζαπορίζια, με Ρωσία και Ουκρανία να μοιράζονται την παραγωγή ενέργειας.

 

Πόλεμος στην Ουκρανία: Πώς προχωρά ο Τραμπ το σχέδιο για ειρήνη 

Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι, όπως και πολλοί Ευρωπαίοι ηγέτες, είχαν έως τώρα εμφανιστεί επιφυλακτικοί απέναντι σε οποιαδήποτε συμφωνία χωρίς ρητή και δεσμευτική εγγύηση ασφαλείας από τις Ηνωμένες Πολιτείες, εκφράζοντας φόβους ότι η Ρωσία θα μπορούσε να επιτεθεί εκ νέου μετά από μια περίοδο σχετικής ηρεμίας. Η νέα αμερικανική πρόταση φαίνεται να επιχειρεί να κατευνάσει αυτές τις ανησυχίες, αλλά ταυτόχρονα να ωθήσει τον Ζελένσκι σε ταχεία απόφαση.

«Η βάση αυτής της συμφωνίας είναι ουσιαστικά πολύ, πολύ ισχυρές εγγυήσεις, παρόμοιες με το Άρθρο 5», δήλωσε ανώτερος Αμερικανός αξιωματούχος. «Αυτές οι εγγυήσεις δεν θα βρίσκονται για πάντα στο τραπέζι. Είναι διαθέσιμες τώρα, εφόσον υπάρξει μια συμφωνία που θα ολοκληρωθεί με σωστό τρόπο».

Αργότερα τη Δευτέρα, ο Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε ότι είχε τηλεφωνικές συνομιλίες τόσο με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι όσο και με Ευρωπαίους ηγέτες, ενώ ανέφερε ότι είχε μιλήσει και με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, χωρίς να διευκρινίσει το πότε. «Νομίζω ότι είμαστε πιο κοντά από ποτέ και θα δούμε τι μπορούμε να κάνουμε», είπε ο Αμερικανός πρόεδρος σε δημοσιογράφους στον Λευκό Οίκο. Ερωτηθείς αν υπάρχει χρονικό όριο για τις εγγυήσεις ασφαλείας, απάντησε ότι «το χρονικό όριο είναι όποτε μπορέσουμε να το ολοκληρώσουμε».

Οι συνομιλίες του Σαββατοκύριακου επικεντρώθηκαν κυρίως στις λεπτομέρειες των εγγυήσεων ασφαλείας που θα παρείχαν οι ΗΠΑ και η Ευρώπη στην Ουκρανία, ωστόσο περιλάμβαναν και ζητήματα εδαφών. Στις διαβουλεύσεις συμμετείχε επίσης ο στρατηγός Άλεξους Γκρίνκεγουιτς, επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Διοίκησης των ΗΠΑ και ανώτατος διοικητής του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη.

Εν αναμονή της αντίδρασης της Μόσχας 

Σύμφωνα με Αμερικανούς αξιωματούχους, η Ουάσινγκτον εκτιμά ότι η Ρωσία θα αποδεχθεί ένα τέτοιο πλαίσιο σε μια τελική συμφωνία, καθώς και την ένταξη της Ουκρανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Πρόκειται, ωστόσο, για μια εκτίμηση που χαρακτηρίζεται αισιόδοξη, δεδομένης της έως τώρα άρνησης του Κρεμλίνου να υποχωρήσει στις ειρηνευτικές συνομιλίες. Η Μόσχα δεν έχει ακόμη τοποθετηθεί επί των νέων συμφωνιών που επεξεργάζονται τις τελευταίες ημέρες στην Ευρώπη.

«Πιστεύουμε ότι οι Ρώσοι, σε μια τελική συμφωνία, θα αποδεχθούν όλα αυτά τα στοιχεία που επιτρέπουν μια ισχυρή και ελεύθερη Ουκρανία. Η Ρωσία έχει υποδείξει ότι είναι ανοικτή στην ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ», δήλωσε δεύτερος Αμερικανός αξιωματούχος, ο οποίος, όπως και ο πρώτος, μίλησε υπό καθεστώς ανωνυμίας λόγω της ευαισθησίας των διαπραγματεύσεων.

Δεν είναι σαφές πότε ή με ποιον τρόπο η κυβέρνηση Τραμπ θα μεταφέρει τα νέα δεδομένα στη Μόσχα. Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ δήλωσε ότι η Ρωσία αναμένει ενημέρωση από την αμερικανική πλευρά για τις συνομιλίες στο Βερολίνο, προσθέτοντας ότι ο Βλαντίμιρ Πούτιν «είναι ανοικτός στην ειρήνη, σε μια σοβαρή ειρήνη και σοβαρές αποφάσεις», αλλά «δεν είναι καθόλου ανοικτός σε τεχνάσματα που αποσκοπούν στην κωλυσιεργία». Ερωτηθείς αν οι διαπραγματεύσεις θα μπορούσαν να ολοκληρωθούν έως τα Χριστούγεννα, ο Πεσκόφ απάντησε ότι η πρόβλεψη χρονοδιαγράμματος για μια ειρηνευτική συμφωνία είναι «αγνώμονα εργασία».

Ο δεύτερος Αμερικανός αξιωματούχος ανέφερε ότι η ουκρανική αντιπροσωπεία εμφανίστηκε ευχάριστα «έκπληκτη» από την προθυμία του Ντόναλντ Τραμπ να συμφωνήσει σε ισχυρότερες εγγυήσεις ασφαλείας και να επιδιώξει την επικύρωσή τους από το Κογκρέσο, ώστε να ισχύουν και πέραν της θητείας του. Θετικά μίλησε η αμερικανική πλευρά και για τη στάση των Ευρωπαίων εταίρων, οι οποίοι τους προηγούμενους μήνες ανησυχούσαν ότι η ομάδα Τραμπ θα πίεζε την Ουκρανία να αποδεχθεί δυσμενείς όρους.