Σειρά στην επεκτατική πολιτική της Ρωσίας θα πάρουν οι ευρωπαϊκές χώρες, προειδοποιεί η πρόεδρος της επιτροπής για την ένταξη της Ουκρανίας στην Ε.Ε., Ιβάνα Κλίμπους-Τσιντσάντζε σε αποκλειστική συνέντευξη στα «Π», εφόσον η Ουκρανία δεν καταφέρει να σταθεί ως ανάχωμα στις ορέξεις του Βλαντιμίρ Πούτιν για επιστροφή σε μια αυτοκρατορική Ρωσία. Η Ουκρανή πολιτικός, μέλος του ουκρανικού Κοινοβουλίου, τέως αντιπρόεδρος Ουκρανίας για την Ευρωπαϊκή και Ευρωατλαντική Ολοκλήρωση, τονίζει την ανάγκη για στήριξη της χώρας της από τους Ευρωπαίους εταίρους και καυτηριάζει την άρνηση ορισμένων Ευρωπαίων ηγετών να αξιοποιηθούν τα παγωμένα ρωσικά κεφάλαια για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας και τις αμυντικές της ανάγκες.

Μία από τις σημαντικότερες αιτίες του πολέμου ήταν η ένταξη της Ουκρανίας στη συμμαχία του ΝΑΤΟ, καθώς και στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Τρία χρόνια μετά την έναρξη του πολέμου, είμαστε πιο κοντά στο να γίνει η Ουκρανία μέλος της Ε.Ε. και, αν ναι, με ποιο κόστος;

Ο πόλεμος ξεκίνησε πριν από σχεδόν 12 χρόνια, μετά την «Επανάσταση της Αξιοπρέπειας», με την επίθεση στην Κριμαία και στη συνέχεια στα ανατολικά τμήματα της Ουκρανίας. Επειτα από σχεδόν τέσσερα χρόνια η απρόκλητη εισβολή από τη Ρωσία έχει πάρει διαστάσεις πλήρους κλίμακας. Οταν η Ρωσία επιτέθηκε στην Ουκρανία, το 2014, ήμασταν μια χώρα χωρίς καμία φιλοδοξία για ένταξή μας στη συμμαχία του ΝΑΤΟ, αλλά με την επιθυμία να υπογράψουμε τουλάχιστον τη Συμφωνία Σύνδεσης, η οποία, επίσης, δεν προέβλεπε καμία προοπτική ένταξης της Ουκρανίας στην Ε.Ε. Το γεγονός αυτό ξεκαθαρίζει τα πράγματα και εξηγεί τη σεναριολογία και την παραπληροφόρηση από τη Ρωσία, που θέλει ως αιτία πολέμου την πρόθεσή μας για ένταξη στο ΝΑΤΟ.

Το 2008, στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ, η Συμμαχία ψήφισε υπέρ της ένταξης της Ουκρανίας και της Γεωργίας στη Συμμαχία, χωρίς ωστόσο να προσδιορίσει συγκεκριμένη ημερομηνία. Ωστόσο, υποστηρίζετε ότι δεν υπήρξε καμία φιλοδοξία από την ουκρανική πλευρά να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ.

Είχαμε μια διαφορετική κυβέρνηση μεταξύ 2010 και 2014, η οποία απέρριψε όλες αυτές τις προθέσεις εκείνη την εποχή. Γι’ αυτό τονίζω ότι ο ισχυρισμός της Ρωσίας πως εισέβαλε επειδή θέλαμε να ενταχθούμε στο ΝΑΤΟ δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα. Η Ρωσία επιτέθηκε επειδή θεώρησε ότι η Ουκρανία βρίσκεται στην πιο αδύναμη φάση της και χρησιμοποίησε αυτήν την ευκαιρία για να ξεκινήσει τον επεκτατικό της πόλεμο, για να επανακτήσει την επιρροή της στην πρώην Σοβιετική Ενωση και να επιχειρήσει την αναδόμηση της αυτοκρατορίας της. Αυτό ακριβώς κάνουν αυτήν τη στιγμή. Προσπαθούν να μας εξαφανίσουν ως έθνος από τον παγκόσμιο χάρτη, γιατί γνωρίζουν ότι η αυτοκρατορία τους είναι αδύνατο να υπάρξει χωρίς την Ουκρανία.

Εχουν κλέψει την ιστορία μας, κλέβουν τις ζωές μας και θέλουν να κλέψουν και το μέλλον μας. Σε σχέση με το πού βρισκόμαστε σήμερα, νομίζω ότι πολλά πράγματα που φάνταζαν αδύνατα όσον αφορά τις φιλοδοξίες της Ουκρανίας να ενταχθεί στην Ε.Ε. τον Ιανουάριο ή ακόμα και στις 21 Φεβρουαρίου του 2022, υπήρξε μια τεκτονική αλλαγή με την απόφαση της Ε.Ε. να χορηγήσει καθεστώς υποψήφιας χώρας σε εμάς, στη Μολδαβία, στη Γεωργία, ως απάντηση σε αυτόν τον πόλεμο πλήρους κλίμακας της ρωσικής επιθετικότητας και στη φιλοδοξία της Ουκρανίας να αιτηθεί αυτό το καθεστώς και την έναρξη των ενταξιακών συνομιλιών. Είμαστε ευγνώμονες γι’ αυτήν την απόφαση. Μετά από αυτό, έγιναν επίσης αρκετά βήματα όσον αφορά την προετοιμασία της έναρξης των διαπραγματεύσεων.

Κινηθήκαμε γρήγορα με όλες τις διαδικασίες ελέγχου και έχουμε ήδη περάσει από έλεγχο που αφορά και τις έξι κατηγορίες. Σύμφωνα με την αξιολόγηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, είμαστε έτοιμοι αυτήν τη στιγμή για το άνοιγμα των τριών κατηγοριών: της προπαρασκευαστικής φάσης, της πρόσβασης στην εσωτερική αγορά και της κοινής ασφάλειας και εξωτερικής πολιτικής. Δυστυχώς, όμως, έχουμε μείνει στάσιμοι εδώ και έναν χρόνο, εξαιτίας του τεχνητού, κοντόφθαλμου βέτο που έχει ασκήσει ο Ούγγρος πρωθυπουργός, Βίκτορ Ορμπαν.

Αν η Ουκρανία γινόταν μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης, αυτό θα σήμαινε πως άμεσα θα έθετε σε εφαρμογή το άρθρο για την αμοιβαία υποστήριξη των ευρωπαϊκών κρατών προς ένα άλλο ευρωπαϊκό κράτος.

Αυτό είναι η έννοια της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης, της ενότητας και των βασικών αξιών πάνω στις οποίες έχει οικοδομηθεί η Ε.Ε. Η ελπίδα, όμως, είναι ότι θα μπορέσουμε να τερματίσουμε αυτόν τον πόλεμο πριν από την ένταξή μας, διότι καταλαβαίνουμε επίσης ότι υπάρχουν πολλά πράγματα που πρέπει να κάνουμε εδώ για να είμαστε έτοιμοι να ενταχθούμε στην Ενωση. Δεν προσδοκούμε αυτός ο πόλεμος να συνεχιστεί επ’ αόριστον. Αν κάποια από τα εδάφη παραμείνουν προσωρινά υπό την κατοχή της Ρωσικής Ομοσπονδίας, υπάρχουν προηγούμενα στην Ευρωπαϊκή Ενωση όπου χώρες έχουν ενταχθεί χωρίς να έχουν την πλήρη εδαφική τους επικράτεια. Υπάρχει και η περίπτωση της Γερμανίας, η οποία επανενώθηκε ενώ ήταν ήδη μέλος της Ε.Ε. και στη συνέχεια ανέκτησε σχεδόν το μισό έδαφός της, ως αποτέλεσμα της ενοποίησης.

Η προτεινόμενη -από τις ΗΠΑ- ειρηνευτική συμφωνία φαίνεται να αλλάζει συνεχώς, γεγονός που προκαλεί ανησυχία σε σχέση με το τι θέλει και τι μπορεί να επιτύχει η Ουκρανία. Τι έχει αλλάξει στο ειρηνευτικό σχέδιο και ποιες είναι οι «κόκκινες» γραμμές;

Αυτό το σχέδιο των 28 σημείων ήταν ένα ρωσικό σχέδιο. Νομίζω ότι η Ρωσία έχει παγιδεύσει τις Ηνωμένες Πολιτείες σε αυτό το ειρηνευτικό σχέδιο και πως δυστυχώς η κυβέρνηση έχει παρέμβει πρόθυμα σε αυτό. Στη συνέχεια παρέσυρε τόσο την Ουκρανία όσο και τους Ευρωπαίους εταίρους μας σε αυτή τη συζήτηση, ευθυγραμμισμένη με τις επιθυμίες της Ρωσίας και το όραμά της για το τέλος του πολέμου. Το θεωρώ μέγιστο λάθος. Το γεγονός και μόνο ότι σε αυτό το σημείο ο κ. Γουίτκοφ και ο κ. Κούσνερ δεν έλαβαν την έγκριση του κ. Πούτιν γι’ αυτό το ήδη αναθεωρημένο σχέδιο σημαίνει ότι πιθανόν οι «κόκκινες» γραμμές για την Ουκρανία να έχουν διατηρηθεί στις διαπραγματεύσεις. Δυστυχώς δεν ξέρουμε τι ακριβώς συζητήθηκε. Μπορούμε να βασιστούμε μόνο στις αναφορές των μέσων ενημέρωσης και σε κάποιες πληροφορίες που μας επιτρέπουν να συνθέσουμε το παζλ. Στην Ουκρανία επιμένουμε ότι ο πρόεδρος Ζελένσκι θα πρέπει να μιλήσει απευθείας με τις Κοινοβουλευτικές Ομάδες και παρατάξεις για τη στρατηγική που ακολουθεί για τις διαπραγματεύσεις. Μέχρι στιγμής, δεν έχουμε θετική απάντηση από τον πρόεδρο της Ουκρανίας.

Ο πρόεδρος Ζελένσκι δεν έχει μοιραστεί μαζί σας τις λεπτομέρειες της προτεινόμενης ειρηνευτικής συμφωνίας;

Οχι. Ακούμε πολλές φήμες και μας ανησυχούν οι πληροφορίες που παρουσιάστηκαν στα μέσα ενημέρωσης. Είμαστε πολύ διαφορετικοί από τη Ρωσία. Δεν αποφασίζει μόνο ο πρόεδρος για τα πάντα στην Ουκρανία. Πρέπει να υπάρχει η έγκριση του Κοινοβουλίου και του λαού της Ουκρανίας.

Τι θα σήμαινε αυτό για την εσωτερική πολιτική ζωή της Ουκρανίας;

Εξαρτάται από τα αποτελέσματα, υπάρχουν όμως κάποια ξεκάθαρα σημεία σχετικά με τη διατήρηση της κυριαρχίας της ανεξαρτησίας της χώρας, καθώς επίσης και της ελευθερίας μας να επιλέγουμε τις συμμαχίες μας. Κανείς δεν μπορεί να μας υποδείξει πότε θα κάνουμε τις εκλογές μας ή πόσο μεγάλες πρέπει να είναι οι ένοπλες δυνάμεις μας. Εμείς οι ίδιοι καθορίζουμε τις εσωτερικές μας πολιτικές όσον αφορά τη γλώσσα, την εθνική ταυτότητα και αυτό αφορά την κυριαρχία και την ανεξαρτησία. Προφανώς αποτελεί «κόκκινη» γραμμή η μη αναγνώριση της αλλαγής των συνόρων της Ουκρανίας, τα οποία είναι διεθνώς αναγνωρισμένα. Η Ρωσία δεν έχει αλλάξει τους στόχους της. Καιροσκοπεί, επειδή πιστεύει ότι ο χρόνος θα λειτουργήσει υπέρ της.

Ωστόσο, αυτό δεν ισχύει, γιατί, αν συνεχίσουμε να πιέζουμε τη Ρωσία με τις κυρώσεις, τότε θα χάσει την ικανότητά της να χρηματοδοτεί τον πόλεμο. Η εξάρτηση της Ρωσίας για ανταλλακτικά των οπλικών της συστημάτων από τους συνεργάτες της είναι επίσης τεράστια. Εμείς εξαρτόμαστε από τους εταίρους μας, αλλά πρόκειται για αμοιβαία εξάρτηση, γιατί η ασφάλεια της Ουκρανίας είναι μέρος της ευρωπαϊκής ασφάλειας. Η Ευρώπη σύντομα θα διαπιστώσει ότι η Ρωσία αποτελεί μια βραχυπρόθεσμη αλλά και μακροπρόθεσμη απειλή γι’ αυτήν.

Πώς προσεγγίζετε τις υβριδικές απειλές;

Ενώ η Ουκρανία αμύνεται και λαμβάνει υποστήριξη από τους εταίρους μας, ταυτόχρονα σας δίνει τον χρόνο να εξοπλιστείτε και να προετοιμαστείτε καλύτερα για να υπερασπιστείτε κάθε έναν από τους πολίτες των χωρών σας.

Ποιος είναι ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης στη διεξαγωγή των ειρηνευτικών συνομιλιών και τι άλλο θα μπορούσε να κάνει;

Τίποτα που να αφορά το μέλλον της Ουκρανίας δεν πρέπει να συζητείται χωρίς την Ουκρανία, αλλά και τίποτα για την τύχη της Ευρώπης δεν θα πρέπει να συζητείται ερήμην της. Πρέπει να υπάρξει ένα συντονισμένο, κοινό όραμα της Ουκρανίας και των ευρωπαϊκών χωρών σχετικά με το πιθανό τέλος αυτού του πολέμου. Είναι σημαντικό ότι υπάρχει ένας συνασπισμός των προθύμων, ωστόσο η τρέχουσα κατάσταση απαιτεί από εμάς να επιταχύνουμε την επισημοποίηση και την προβολή του κοινού μας οράματος. Ωστόσο, η αίσθηση του επείγοντος που υπήρχε το 2022 και το 2023 πρέπει να ανακτηθεί, γιατί φαίνεται να έχει χαθεί σε όλη την Ευρώπη.

Η πρόταση για αξιοποίηση των περιουσιακών στοιχείων για τη χρηματοδότηση του πολέμου για λογαριασμό της Ουκρανίας φαίνεται ότι προσκρούει σε εμπόδια που θέτουν ορισμένοι Ευρωπαίοι ηγέτες.

Η προσπάθεια της Ρωσίας να προωθήσει το λεγόμενο ειρηνευτικό σχέδιο ήταν μια αντίδραση στην απόφαση της Ε.Ε. για χρήση των «παγωμένων» ρωσικών κρατικών περιουσιακών στοιχείων. Με την αντίδραση της βελγικής κυβέρνησης και της ΕΚΤ η Ρωσία μπορεί να γιορτάζει. Μεταξύ άλλων, η Ρωσία επιχειρεί τη χαλάρωση των κυρώσεων των Ηνωμένων Πολιτειών στις ενεργειακές εταιρείες τους, όπως την Gazprom και τη Lukoil.

Εάν δεν καταστεί δυνατή η επίτευξη εκεχειρίας, ποιες εναλλακτικές λύσεις βλέπετε για τη διασφάλιση της ασφάλειας της Ουκρανίας;

Πρέπει να επιστρέψουμε στην αρχική προσπάθεια για κατάπαυση του πυρός και να συνεχίσουμε από εκεί τις πραγματικές διαπραγματεύσεις για την ειρήνη, γιατί δεν μπορείς να διαπραγματευτείς όταν σε σκοτώνουν. Η επιμονή στην άνευ όρων κατάπαυση του πυρός είναι κάτι που πρέπει να συμβεί, απαιτείται όμως περισσότερη πίεση στη Ρωσία για να αλλάξει την πολιτική της. Αν η Ουκρανία πέσει, τότε οι ευρωπαϊκές χώρες θα πρέπει να προετοιμάζονται να υπερασπιστούν τον εαυτό τους από περαιτέρω ρωσική επιθετικότητα. Η Ρωσία δεν θα σταματήσει εκεί.

Η Ελλάδα ήταν μία από τις πρώτες χώρες που στήριξαν την Ουκρανία στον πόλεμο κατά της Ρωσίας, ενώ πρόσφατα ο πρόεδρος Ζελένσκι επισκέφθηκε την Ελλάδα και υπέγραψε συμφωνία για τους αγωγούς LNG και τη συμπαραγωγή drones.

Είναι πολύ σημαντικό για εμάς να διατηρήσουμε και να ενισχύσουμε τους δεσμούς με κάθε ευρωπαϊκό έθνος. Είμαστε ευγνώμονες για το γεγονός ότι η Ελλάδα μπορεί να μας βοηθήσει να αποκτήσουμε ενεργειακούς πόρους, μέσω της συμφωνίας που έχει υπογραφεί. Με τη μελλοντική ειρήνευση στην Ουκρανία θα εξασφαλιστεί σε έναν βαθμό η ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης, γιατί έχουμε πολλές δυνατότητες να παράγουμε πράσινη ενέργεια με την παραγωγή βιοαιθανόλης. Επιπλέον έχουμε τη δυνατότητα να μοιραστούμε την εμπειρία μας -δυστυχώς, από πρώτο χέρι- σε θέματα άμυνας.


Δημοσιεύτηκε στα Παραπολιτικά