Νέα αρχιτεκτονική για την κυκλική οικονομία όπως και βιώσιμες λύσεις για τα οχήματα προωθούνται από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η προεδρία του Συμβουλίου και οι εκπρόσωποι του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου κατέληξαν ειδικότερα σε προσωρινή συμφωνία σχετικά με τον κανονισμό για τον σχεδιασμό οχημάτων.

Διαβάστε: Κυκλική οικονομία: Ο νέος κανονισμός του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τα οχήματα - Από τον σχεδιασμό έως την ανακύκλωση και την απόσυρση

Οι νέοι κανόνες θα αντικαταστήσουν δύο υφιστάμενες οδηγίες και θα θεσπίσουν νέα δεδομένα για να διασφαλιστεί ότι τα νέα οχήματα θα σχεδιάζονται κατά τρόπο που να υποστηρίζει την επαναχρησιμοποίηση, την ανακύκλωση και την ανάκτησή τους. Ο νέος κανονισμός αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και του σχεδίου δράσης για την κυκλική οικονομία, με στόχο τη μετάβαση του τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας σε ένα πιο κυκλικό μοντέλο. Εισάγει μέτρα που καλύπτουν ολόκληρο τον κύκλο ζωής των οχημάτων, από τον σχεδιασμό και την παραγωγή έως το τέλος του κύκλου ζωής τους, με τον διττό στόχο της ενίσχυσης της προστασίας του περιβάλλοντος και της διασφάλισης της ορθής λειτουργίας της ενιαίας αγοράς. Βασικός στόχος είναι η αντιμετώπιση του επίμονου προβλήματος των «αγνοουμένων οχημάτων» μέσω ενισχυμένων μέτρων ιχνηλασιμότητας και ελέγχου.

Ο νέος κανονισμός επεκτείνει σημαντικά το πεδίο εφαρμογής των προηγούμενων οδηγιών, ώστε να καλύπτει περισσότερες κατηγορίες οχημάτων, καλύπτοντας, έτσι, μεγαλύτερο μερίδιο του στόλου οχημάτων και των εξαρτημάτων της Ε.Ε. για τις απαιτήσεις της κυκλικής οικονομίας. Εξακολουθεί να εφαρμόζεται πλήρως στα επιβατικά αυτοκίνητα και τα ελαφρά επαγγελματικά φορτηγά, όμως η συμφωνία επεκτείνει τις απαιτήσεις επεξεργασίας (συλλογή, απολύμανση, υποχρεωτική αφαίρεση εξαρτημάτων) ώστε να περιλαμβάνει όλα τα κανονικά βαρέα οχήματα (π.χ., φορτηγά), τις μοτοσυκλέτες και τα ειδικού σκοπού οχήματα (τόσο μικρά όσο και βαρέα). Η συμφωνία περιλαμβάνει και νέο πλαίσιο για τη μεταβίβαση της κυριότητας μεταχειρισμένων οχημάτων εντός της Ε.Ε., με στόχο την αποτροπή της παράνομης διακίνησης οχημάτων που ουσιαστικά έχουν φτάσει στο τέλος της ζωής τους.


3,5 εκατομμύρια οχήματα εξαφανίζονται χωρίς ίχνος από τους δρόμους της ΕΕ 

Οι απαιτήσεις τεκμηρίωσης προσαρμόζονται ώστε να μην επιβαρύνουν αδικαιολόγητα τους πολίτες, προβλέποντας είτε πιστοποιητικό τεχνικού ελέγχου είτε αξιολόγηση ότι το όχημα δεν θεωρείται όχημα τέλους ζωής, ανάλογα με την περίπτωση. Βασικό στοιχείο της νέας συμφωνίας είναι η θέσπιση υποχρεωτικών στόχων για το ανακυκλωμένο περιεχόμενο, ιδίως τα πλαστικά, στα νέα οχήματα. Οι στόχοι αυτοί για τα ανακυκλωμένα πλαστικά θα επιτευχθούν σταδιακά σε διάστημα δέκα ετών:
  • 15% σε 6 έτη
  • 25% σε 10 έτη
  • Τουλάχιστον το 20% αυτού του ανακυκλωμένου πλαστικού πρέπει να προέρχεται από ανακύκλωση κλειστού κύκλου (δηλαδή, υλικά που ανακτώνται από οχήματα στο τέλος του κύκλου ζωής τους), ώστε να διασφαλίζεται ότι τα πολύτιμα υλικά παραμένουν στην κυκλική οικονομία της Ε.Ε.
Σημειώνεται ότι κάθε χρόνο, περίπου 3,5 εκατομμύρια οχήματα εξαφανίζονται χωρίς ίχνος από τους δρόμους της Ε.Ε. και εξάγονται, αποσυναρμολογούνται ή διατίθενται παράνομα. Για την αντιμετώπιση του προβλήματος των «εξαφανισμένων οχημάτων» και της παράνομης αποσυναρμολόγησης, η συμφωνία εισάγει σαφέστερους κανόνες σχετικά με τη διάκριση μεταξύ μεταχειρισμένου οχήματος και οχήματος στο τέλος του κύκλου ζωής του. Καθορίζεται μία σαφής σειρά κριτηρίων για τον οριστικό προσδιορισμό του πότε ένα όχημα θεωρείται απόβλητο. Οταν ένα όχημα πληροί τα κριτήρια αυτά, πρέπει να υποβάλλεται σε επεξεργασία από εξουσιοδοτημένη μονάδα επεξεργασίας και δεν μπορεί να εξαχθεί ή να μεταπωληθεί νόμιμα ως μεταχειρισμένο όχημα.


Aυστηρό πλαίσιο για τις μεταβιβάσεις ιδιοκτησίας

Η συμφωνία θεσπίζει, επίσης, ένα αυστηρό πλαίσιο για τις μεταβιβάσεις ιδιοκτησίας από οικονομικούς φορείς. Για τις μεταβιβάσεις από ιδιώτες, υιοθετείται μια προσέγγιση βάσει κινδύνου, η οποία απαιτεί την υποβολή εγγράφων σε περιπτώσεις που είναι πιο πιθανό να οδηγήσουν σε απώλεια οχημάτων, όπως όταν:
  • Το όχημα έχει κηρυχθεί οικονομικά ολική απώλεια από ασφαλιστική εταιρεία.
  • Η πώληση πραγματοποιείται μέσω διαδικτυακής πλατφόρμας, αποκλειστικά χωρίς φυσική παράδοση του οχήματος μεταξύ πωλητή και αγοραστή.
Η συμφωνία ενισχύει σημαντικά την αρχή της ευθύνης του παραγωγού, καθιστώντας τους παραγωγούς οικονομικά και οργανωτικά υπεύθυνους για ολόκληρο τον κύκλο ζωής των οχημάτων τους. Ο κανονισμός απαγορεύει την εξαγωγή μεταχειρισμένων οχημάτων που δεν είναι πλέον κατάλληλα για κυκλοφορία, διασφαλίζοντας ότι η Ε.Ε. συμμορφώνεται με τις δεσμεύσεις της να μη συμβάλλει στη ρύπανση σε τρίτες χώρες και να διατηρεί πολύτιμα υλικά εντός της επικράτειάς της.

Η προσωρινή συμφωνία θα πρέπει να εγκριθεί από το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο πριν από την επίσημη έγκρισή της, ενώ ο κανονισμός θα αρχίσει να εφαρμόζεται δύο έτη μετά την έναρξη ισχύος του. Οι εισηγητές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου τόνισαν ότι η συμφωνία αποτελεί σημαντικό βήμα για τη μετάβαση της αυτοκινητοβιομηχανίας σε ένα πιο βιώσιμο και κυκλικό μοντέλο, διασφαλίζοντας παράλληλα ρεαλιστικούς στόχους και περιορίζοντας τη γραφειοκρατία για τον κλάδο. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα κληθεί, από την πλευρά της, μετά την ολοκλήρωση σχετικών μελετών σκοπιμότητας, να προτείνει στόχους για τη χρήση ανακυκλωμένου χάλυβα και αλουμινίου, ενώ θα εξεταστεί και το ενδεχόμενο θέσπισης στόχων για κρίσιμες πρώτες ύλες.

Δημοσιεύθηκε στα Παραπολιτικά