Η αστυνομία στο Ρίου ντε Ζανέιρου έχει σκοτώσει πάνω από 1.500 ανθρώπους μέσα στα τελευταία πέντε χρόνια, συχνά καταχρηστικά, συμβάλλοντας σε μεγάλο βαθμό να αυξηθεί δραματικά ο δείκτης των ανθρωποκτονιών στην πόλη που θα διοργανώσει τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2016, κατήγγειλε η Διεθνής Αμνηστία σε έκθεσή της.

Δυσανάλογη χρήση βίας, εκτελέσεις με συνοπτικές διαδικασίες που παρουσιάζονται ως πράξεις νόμιμης αυτοάμυνας, πλήρης ατιμωρησία: η διεθνής οργάνωση προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σκιαγραφεί με ιδιαίτερα μελανά χρώματα τις μεθόδους της στρατιωτικής αστυνομίας της πόλης στην έκθεσή της, η οποία φέρει τον τίτλο Σκότωσες τον γιο μου: δολοφονίες που διαπράχθηκαν από τη στρατιωτική αστυνομία στο Ρίου ντε Ζανέιρου.

Οι ανθρωποκτονίες σε αστυνομικές επιχειρήσεις ανέρχονται σε 1.519 τα τελευταία πέντε χρόνια, αποτελούν δηλαδή τουλάχιστον το 16% των βίαιων θανάτων που έχουν καταγραφεί στην βραζιλιάνικη μεγαλούπολη, αναφέρεται στην έκθεση, στην οποία η Αμνηστία κατηγορεί τη στρατιωτική αστυνομία του Ρίου ντε Ζανέιρου ότι δρα με βάση την αρχή «πρώτα πυροβολείς και μετά κάνεις ερωτήσεις».
Είναι πάντως δύσκολο να αποδοθούν επακριβώς ευθύνες μετά τις ανταλλαγές πυρών που έχουν αποτέλεσμα θανάτους ανθρώπων και ξεσπούν συχνά ανάμεσα σε αστυνομικούς και μέλη συμμοριών που επιδίδονται κυρίως στη διακίνηση ναρκωτικών, σύμφωνα με την έκθεση της ΜΚΟ.

Όμως η Διεθνής Αμνηστία αναφέρεται στο παράδειγμα της φαβέλας (παραγκούπολης) Ακάρι, στο βόρειο τμήμα του Ρίου, όπου οι εννέα στις δέκα ανθρωποκτονίες που αποδόθηκαν στην αστυνομία το 2014 υπάρχουν «ισχυρές ενδείξεις» πως αποτελούσαν «εξωδικαστικές εκτελέσεις».
Μεταξύ των χωρών που δεν βρίσκονται σε εμπόλεμη κατάσταση, η Βραζιλία είναι μια από αυτές όπου καταγράφονται οι περισσότεροι βίαιοι θάνατοι στον κόσμο, με 50.000 δολοφονίες μόνον το 2012, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα επίσημα στοιχεία του ΟΗΕ.

Στο Ρίου ντε Ζανέιρου, έπειτα από πολλά χρόνια που τέθηκαν υπό έλεγχο οι φαβέλες που άλλοτε ελέγχονταν από τις συμμορίες, ο δείκτης των δολοφονιών υποχώρησε στο χαμηλότερο επίπεδο των 24 τελευταίων ετών.
Αλλά το Ρίου παραμένει μια βίαιη πόλη όπου σημειώνονται τουλάχιστον τρεις ανθρωποκτονίες καθημερινά, ειδικά στις φαβέλες και τις μη προνομιούχες συνοικίες που απέχουν πολύ από τις σικ συνοικίες και τις πλαζ όπου συρρέουν οι τουρίστες.

Η λογική του «πολέμου εναντίον των ναρκωτικών» χρησιμοποιείται ως πρόσχημα για «διάφορες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων», όπως «εξωδικαστικές εκτελέσεις, απειλές εναντίον κατοίκων στις φαβέλες και υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, εισβολές σε σπίτια, κλοπές και σωματική βία», καταγγέλλει η Αμνηστία.
Ακόμη, η οργάνωση προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατηγόρησε την αστυνομία ότι συγκαλύπτει τις δολοφονίες που διαπράττονται.

Στην πράξη, «πολλές από τις υποθέσεις αυτές καταγράφονται (σ.σ. στα αρχεία της αστυνομίας) ως θάνατοι που ακολούθησαν την αντίσταση κατά της αρχής», προκειμένου να αποφεύγεται η διεξαγωγή ανεξάρτητων ερευνών και οι δικαστικές διώξεις εναντίον αστυνομικών, τονίζεται στην ίδια έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας.

Οι αρχές ανακοίνωσαν την περασμένη εβδομάδα ότι πάνω από 85.000 αστυνομικοί και στρατιωτικοί θα αναπτυχθούν στο Ρίου ντε Ζανέιρου για να εγγυηθούν την ασφαλή διεξαγωγή των Ολυμπιακών Αγώνων του 2016 (5η ως 21η Αυγούστου), δηλαδή ένας αριθμός υπερδιπλάσιος εκείνου που είχε αναπτυχθεί στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λονδίνου το 2012.

Το μεγαλύτερο μέρος της δύναμης αυτής όμως θα αναπτυχθεί στις ολυμπιακές εγκαταστάσεις, σε ξενοδοχεία και στις παραλίες.