Η Αργεντινή προσέφυγε τον περασμένο Ιούνιο για βοήθεια στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Η «οριστική» τούτη λύση επρόκειτο να διαρκέσει τρεις μήνες. Τώρα όμως η χώρα ξαναπροσπέφτει για βοήθεια και βρίσκεται αντιμέτωπη με μία αποκαρδιωτική προοπτική: το σχέδιο διάσωσης του ΔΝΤ προϋποθέτει επιδείνωση της ύφεσης και μία σειρά ‘καθαρτήριων’ μέτρων, την πολλοστή που έχει εφαρμοσθεί στη χώρα, έχοντας δε και το μεγαλύτερο χρέος στην ιστορία της. Το παράδοξο μάλιστα στην όλη ιστορία είναι πως, παρά την υποτιθέμενη τελευταία τούτη θυσία που ζητεί από τους πολίτες, ο πρόεδρος Μαουρίσιο Μάκρι, ευελπιστεί ότι θα επανεκλεγεί το ερχόμενο έτος. 

Βέβαια, τίποτα δεν είναι αδύνατο σε μια χώρα τόσο δυσανάλογη όσο η Αργεντινή. Ο Μάκρι ήλθε στην εξουσία υποσχόμενος ότι θα έβαζε σε τάξη τα δημόσια ταμεία και να οδηγήσει τη χώρα σε μία, είτε μεγάλη είναι, είτε μικρή θα είναι αυτή, τουλάχιστον σε μία τροχιά βιώσιμης ανάπτυξης. Όμως, ήδη στο τρίτο έτος της θητείας, η συγκομιδή της προεδρίας του Μάκρι καταγράφει ετήσιο πληθωρισμό άνω του 40%, βίαιη υποτίμηση του πέσο έναντι του δολαρίου και μείωση της παραγωγής πλησίον του 2,4%.

Σύμφωνα δε με επίσημα στοιχεία, 27 στους 100 πολίτες ζουν σε συνθήκες φτώχειας και τώρα με τη νέα δημοσιονομική προσαρμογή, που εξυπακούει μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος στο μηδέν, το δράμα του λαού της Αργεντινής αναμένεται να κορυφωθεί μέσα στους επόμενους μήνες.

Ο κυβερνητικός απολογισμός είναι κάκιστος, όμως όλα μπορούν κάλλιστα να σχετικοποιηθούν: σύμφωνα με τον υπουργό Οικονομικών Νικολάς Ντουχόβνε, η βοήθεια που αναμένεται να χορηγήσει το ΔΝΤ «καθαρίζει τον ορίζοντα» και αποδεικνύει πως οι «οι μεγάλες χώρες του κόσμου» στηρίζουν τους κυβερνητικούς χειρισμούς!  

Το βαρόμετρο της επιτυχίας παραμένει πάντα το δολάριο. Ο Μάκρι εμπιστεύθηκε τον καθηγητής του Χάρβαρντ Φεδερίκο Στουρσενέγερ (Γραμματέα της Οικονομικής Πολιτικής πριν από την προηγούμενη οικονομική κατάρρευση του 2001), για τη θέση του διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας και με κύρια αποστολή του να ελέγξει τον πληθωρισμό και να διατηρήσει σταθερό το νόμισμα.

Ο Στουρσενέγερ παρέμεινε στη θέση του από το 2015 μέχρι τον περασμένο Ιούνιο, όταν παραιτήθηκε και αναλαμβάνοντας την ευθύνη για την αποτυχία: η ισοτιμία με το δολάριο είχε φθάσει από τα 18 στα 28 πέσος. Στην Κεντρική Τράπεζα κατέφθασε τότε ένας χρηματιστής με άριστη φήμη, ο Λουΐς Καπούτο, ο επιλεγόμενος «Μέσι των αγορών συναλλάγματος», ο οποίος βρόντησε πίσω του την πόρτα της ΚΤ την περασμένη Τρίτη, ακριβώς την ημέρα που ο Μάκρι βρισκόταν σε διαπραγματεύσεις με το ΔΝΤ και με τη χώρα να έχει παραλύσει από την γενική απεργία.

Μέσα σε μόλις τρεις μήνες, το πέσο είχε φθάσει να συναλλάσσεται έναντι 39 δολαρίων. Ο νέος κυβερνήτης της ΚΤ, Γκίδο Σανδλέρις παραδέχεται πως η Κεντρική Τράπεζα έχει κάνει λάθος χειρισμούς και υπόσχεται να εφαρμόσει μια περιοριστική νομισματική πολιτική (αφαιρώντας πέσος από την αγορά) προκειμένου να χαλιναγωγήσει την υποτίμηση και την αύξηση των τιμών. Χθες, την πρώτη ημέρα κιόλας που εγκαταστάθηκε στο γραφείο του, το δολάριο υπερέβη τα 40 πέσος.  

Η κατάσταση στην Αργεντινής (ύφεση σε συνδυασμό με υψηλό πληθωρισμό) είναι πολύ παρόμοια με εκείνη που βίωσαν οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Δυτική Ευρώπη στη δεκαετία του '70, όταν κατακρημνίσθηκε η λεγόμενη σοσιαλδημοκρατική συναίνεση, που ίσχυε από το 1945. Από εκείνη την εποχή άρχισαν να εφαρμόζονται, με αμφίβολα αποτελέσματα, οι συνταγές του υπερφιλελεύθερου οικονομολόγου Μίλτον Φρίντμαν, που βασίζονταν στην αποτροπή με κάθε κόστος της αύξησης της προσφοράς χρήματος. Αυτό είναι που προτείνει και ο Σανδλέρις. Η Αργεντινή παίζει κυριολεκτικά τα πάντα στο μονεταριστικό τούτο στοίχημα. Διότι αυτό που θέλει διακαώς να αποφύγει με την προσφυγή στη συνδρομή του ΔΝΤ είναι να ξαναβρεθεί σε καθεστώς πτώχευσης και να κηρύξει αναστολή πληρωμών όπως το 2001.  

Μολαταύτα, τα 57,1 δισεκ. που παρέχει το ΔΝΤ πρέπει να επιστραφούν προφανώς σε δολάρια. Και αν το πέσο συνεχίσει την πτωτική του πορεία, τότε το χρέος θα γίνεται όλο και πιο υψηλό κι ενδέχεται μάλιστα να μην μπορεί να αποπληρωθεί. Προς το παρόν, η χώρα έχει εξασφαλίσει μία ανάσα. Υπάρχουν δολάρια για την πληρωμή του εξωτερικού χρέους μέχρι το 2020. Αυτή η απουσία πίεσης αποβαίνει σε όφελος του Μάκρι και των σχεδίων του για να διατηρήσει την προεδρία.  

Ο Σανδλέρις τονίζει πως εάν το πέσο συνεχίζει να πέφτει και φθάσει στα 44 δολάρια, τότε θα παρέμβει για να ενισχύσει το εθνικό νόμισμα της Αργεντινής με πωλήσεις ύψους 150 εκατ. δολαρίων την ημέρα: τόσο είναι το μέγιστο ποσό που του επιτρέπει το ΔΝΤ, έτσι ώστε να αποτραπεί το ενδεχόμενο η Αργεντινή να ξοδεύει το δάνειο που της χορήγησε για να στηρίξει τεχνητά την ισοτιμία του πέσο. Το πρόβλημα είναι ότι, για τις χρηματοπιστωτικές αγορές, τα 150 εκατομμύρια δολάρια ισοδυναμούν με σταγόνα στον ωκεανό.

Ως εκ τούτου, η μόνη πραγματική δυνατότητα σωτηρίας συνίσταται στο ότι τόσο οι ίδιοι οι Αργεντινοί, όσο και οι διεθνείς επενδυτές θα δείξουν εμπιστοσύνη και θα αποδεχθούν ότι αυτή τη φορά, σε αντίθεση με τις προηγούμενες, τα πράγματα θα πάνε καλά.   Την περασμένη εβδομάδα, μια όχι καλοντυμένη νεαρή γυναίκα πήγε σε ένα ανταλλακτήριο συναλλάγματος για να ανταλλάξει ένα μάτσο πέσος σε χαρτονομίσματα μικρής αξίας με μία ‘χούφτα δολάρια’.

Προτίμησε να έχει τις αποταμιεύσεις της σε αμερικανικό κι όχι σε εθνικό νόμισμα. Άραγε θα έλθει η μέρα που το νεαρό αυτό κορίτσι θα αλλάξει γνώμη; Αυτό απομένει να το δούμε στο μέλλον.