Πέρα από κάθε προσδοκία ή δημοσκοπική πρόβλεψη ήταν το ποσοστό που έλαβε ο ακροδεξιός Ζαΐρ Μπολσονάρο στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών της Βραζιλίας. Σχεδόν άγγιξε την εκλογή από τον πρώτο γύρο, αφού συγκέντρωσε το 46,3% των ψήφων έναντι μόλις 28,8% για τον υποψήφιο του κεντροαριστερού Κόμματος των Εργαζομένων (ΡΤ) Φερνάντο Αντάντε. Οι δύο πολιτικοί ανανέωσαν το ραντεβού τους για τις 28 Οκτωβρίου, όπου μόνο ένα θαύμα μπορεί να σταματήσει την προέλαση του Μπολσονάρο για το προεδρικό μέγαρο.

Οι τρεις εβδομάδες μέχρι την Κυριακή 28 Οκτωβρίου θα είναι τοξικές, αναγνωρίζουν οι περισσότεροι στη χώρα, καθώς ο κάθε υποψήφιος θα βγάλει στη φόρα όσο περισσότερα σκάνδαλα μπορεί για να πλήξει τον πολιτικό του αντίπαλο.

Σε δυσμενέστερη θέση είναι, χωρίς αμφιβολία, ο Αντάντε, καθώς το Κόμμα των Εργαζομένων είναι φορτωμένο με σκάνδαλα και υποθέσεις δωροδοκίας με τον άλλοτε χαρισμό του ηγέτη, Λούλα ντα Σίλβα ήδη στη φυλακή. Στο πρόσωπο του Αντάντε αντανακλάται η αποστροφή των πολιτών στη Δημοκρατία, στα παραδοσιακά κόμματα, στο υπάρχον πολιτικό σύστημα όπου σχεδόν όλοι είναι υπό δικαστική έρευνα. Άλλωστε οι ηγεσίες των υπόλοιπων κομμάτων -ιδίως της άλλοτε κραταιάς κεντροδεξιάς- καταποντίστηκαν στις εκλογές.

Είναι ακριβώς αυτή η κατάσταση, αυτό το τοξικό κλίμα της τελευταίας 5ετίας που έσπρωξε τον εκλογικό σώμα στην αγκαλιά του Μπολσονάρο, ενός πολιτικού που δεν κρύβει το θαυμασμό του για τη δικτατορία και τους στρατιωτικούς, ούτε την αντιπάθειά του στις γυναίκες, σε οτιδήποτε διαφορετικό. Και εκεί ακριβώς είναι το δύσκολο να βρει κανείς το ευαίσθητο σημείο του για να τον πλήξει πολιτικά: τίποτα από όσα έχει πει -και είναι άκρως εξωφρενικά- δεν του έκοψαν ψήφους.

Αντίθετα, o Mπολσονάρο επικράτησε στις δύο μεγαλύτερες και πλουσιότερες πολιτείες της Βραζιλίας -το Ρίο και το Σάο Πάολο- αλλά και στις 15 από τις συνολικά 27 της χώρας. Τα ποσοστά του δε ήταν σαρωτικά. Ακόμα και οι δύο γιοι του εξελέγησαν στο Κογκρέσο.

Αντίθετα, απέτυχε να εκλεγεί γερουσιαστής η τέως πρόεδρος της Βραζιλίας, Ντίλμα Ρουσέφ, η πρώτη γυναίκα πρόεδρος στην ιστορία της χώρας, η οποία καθαιρέθηκε το 2016. Ήλθε μόλις τέταρτη με 15%, καθώς και εκείνη έπεσε «θύμα» της γενικότερης αντιπάθειας του εκλογικού σώματος σε όποιον πολιτικό κατέβαινε με το Κόμμα των Εργαζομένων.

Αυτό ακριβώς το κλίμα της αντιπάθειας είναι που πρέπει να βρει τρόπο να σταματήσει το πολιτικό σύστημα της Βραζιλίας. Ήδη αρκετοί κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου ότι η ίδια η Δημοκρατία είναι σε κίνδυνο. 

Το εκλογικό σώμα, πάντως, δεν μοιάζει να ενδιαφέρεται.