"Ο Ελληνας είναι ευρωπαίος ή ανατολίτης;"
Απορία - σοκ από ισπανική εφημερίδα
Στην αλλοπρόσαλη ψυχοσύνθεση του φιλοευρωπαίου Έλληνα και του Ανατολίτη Ρωμιού αναφέρεται με δημοσίευμά της η ισπανική εφημερίδα El Periodico. Ο συντάκτης προσπαθεί να κατανοήσει την σχιζοφρενική συμπεριφορά των Ελλήνων απέναντι στους Ευρωπαίους και την ΕΕ, με μια ιστορική αναδρομή και ανάλυση των δύο ταυτοτήτων μας που εξηγούν την διχασμένη μας προσωπικότητα.
Γράφει το άρθρο:
«Δεν πάνε μερικοί μήνες που διάβασα, σε μια παλιομοδίτικη επιγραφή σε ταξιδιωτικό γραφείο της Αθήνας: «Αεροπορικά εισιτήρια για Ευρώπη». Στο εξωτερικό η έκφραση αυτή θα προκαλούσε έκπληξη, αφού θα σήμαινε πως η Ελλάδα δεν έχει ευρωπαϊκή ταυτότητα.
Η αλήθεια βέβαια είναι πως στην Ελλάδα υπάρχουν διάφορες ταυτότητες και αντικρουόμενα συναισθήματα, μερικές φορές σχιζοφρενικά (...) Αυτές οι αντικρουόμενες ταυτότητες συνοψίζονται από τον συγγραφέας Πάτρικ Λη Φέρμορ ως εξής: «Έλληνας - κληρονόμος του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού και Ρωμιός - κληρονόμος του πολιτισμού της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Οι Τούρκοι και άλλοι μουσουλμανικοί λαοί μάλιστα, συνεχίζουν να αποκαλούν τους Έλληνες Ρωμιούς, δηλαδή Ρωμαίους.
Σύμφωνα με τον Φερμόρ, ο Ελληνας απορρίπτει την περίοδο της Βυζαντινής εποχής και της Τουρκοκρατίας αφού είναι γιος του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη κι είναι ισότιμος μεταξύ των Ευρωπαίων. Σε αντίθεση ο Ρωμιός εμπιστεύεται το ένστικτο και τον αυτοσχεδιασμό, οι φιλίες είναι αθάνατες και η φιλοξενία νόμος. Τούρκοι, Αλβανοί και Βαλκάνιοι γενικότερα είναι εχθρικοί αλλά ταυτόχρονα λαοί κοντινοί και η Ευρώπη απόμακρη και παράξενη. Και δεν είναι πως υπάρχουν Έλληνες με την πρώτη ταυτότητα κι Έλληνες με τη δεύτερη ταυτότητα, αυτές συνυπάρχουν σε κάθε Έλληνα.
Οι παραπάνω ταυτότητες, όσο κι αν φαίνονται ιστορικίστικες έχουν κι αυτές τις πρακτικές συνέπειές τους. Οι ηγέτες της ανεξάρτητης Ελλάδας δημιούργησαν μια νέα γλώσσα, την καθαρεύουσα (απαλλαγμένη από επιβλαβείς τουρκικές και βαλκανικές επιρροές με ρίζες από την αρχαία ελληνική) και η οποία επιβλήθηκε ως η επίσημη γλώσσα στην εκπαίδευση. Για ενάμιση αιώνα επέζησε παράλληλα με την Δημοτική, που χρησιμοποιούταν στον προφορικό λόγο, μέχρι τη δεκαετία του '80 οπότε κι επικράτησε η δεύτερη και η γλώσσα απλοποιήθηκε. Αρκετές γενιές αναγκάζονταν να μάθουν τρεις διαφορετικές ελληνικές: την καθαρεύουσα, την Δημοτική και την αρχαία ελληνική, με αποτέλεσμα οι περισσότεροι να μη μαθαίνουν καμία σωστά και να καταλήγουν σε μια ανάμικτη γραμματικά και άναρχη φρασεολογία.
Σήμερα, αυτή η διχοτόμηση της ταυτότητας στρέφεται εναντίον της Ευρώπης. Η αίσθηση πως έχουν ηττηθεί από τις Βρυξέλλες και την Τρόικα μπερδεύεται με το γεγονός πως μικρό ποσοστό Ελλήνων θέλουν να βγούν από το ευρώ ή την ΕΕ, το σήμα κατατεθέν της εξέλιξης. Μέσα σε όλα αυτά, ολοένα και λιγότεροι Έλληνες βλέπουν μια ευνοϊκή προοπτική της ΕΕ».