Τα ψέματα της Πρωταπριλιάς μας έχουν έρθει από την Ευρώπη αλλά υπάρχουν διάφορες εκδοχές σχετικά με τον τόπο και τον χρόνο που γεννήθηκαν

Μπορεί όλοι να γνωρίζουμε ότι σήμερα, Πρωταπριλιά, τα ψέματα και οι φάρσες έχουν την... τιμητική τους, ωστόσο, σχεδόν πάντα πέφτουμε «θύματα» ενός φίλου, συγγενή ή ακόμη και των ΜΜΕ, καθώς η παράδοση συνεχίζεται.

Πώς όμως ξεκίνησε αυτό το έθιμο; Τα ψέματα της Πρωταπριλιάς μας έχουν έρθει από την Ευρώπη αλλά υπάρχουν διάφορες εκδοχές σχετικά με τον τόπο και τον χρόνο που γεννήθηκαν.

Σύμφωνα με την επικρατέστερη θεωρία, το έθιμο της Πρωταπριλιάς ξεκίνησε από τη Γαλλία το 1564, όταν ο βασιλιάς Κάρολος ο 9ος διέταξε να μεταφερθεί η μέρα της Πρωτοχρονιάς από την 1η Απριλίου στην 1η Ιανουαρίου.

Μέχρι τότε, η αλλαγή του χρόνου ξεκινούσε την 25η Μαρτίου, λίγο μετά την εαρινή ισημερία, και όταν κορυφωνόταν το οκταήμερο των εορταστικών εκδηλώσεων, δηλαδή την 1η Απριλίου, γινόταν η μετάβαση στο νέο έτος.

Με την υιοθέτηση λοιπόν του Γρηγοριανού ημερολογίου - το οποίο ο Πάπας Γρηγόριος ο 13ος λίγο αργότερα, το 1582, διέταξε με παπική βούλα να αντικαταστήσει το Ιουλιανό, ακολουθώντας τις οδηγίες της Συνόδου του Τρέντο (1545-1563) - η έναρξη του έτους μεταφέρθηκε στην 1η Ιανουαρίου.

Ωστόσο, είτε επειδή τα νέα άργησαν να φτάσουν σε όλα τα μέρη της Γαλλίας, είτε επειδή ορισμένοι δύστροποι αρνήθηκαν να συμμορφωθούν με τις προσταγές του βασιλιά, η 1η Απριλίου εξακολούθησε να αποτελεί γι' αυτούς την ημέρα αλλαγής του έτους.

Το αποτέλεσμα ήταν οι άλλοι να τους κοροϊδεύουν, αποκαλώντας τους «ψάρια του Απρίλη», επειδή αυτή την εποχή του χρόνου γίνεται η μετάβαση από τον ζωδιακό κύκλο των Ιχθύων.

Τους έστελναν λοιπόν ψεύτικα δώρα, προσκλήσεις σε ανύπαρκτες γιορτές, κλπ.

Από τη Γαλλία το έθιμο ταξίδεψε στην Αγγλία τον 18ο αιώνα και από κει στην Αμερική και τον υπόλοιπο κόσμο.

Στη Σκωτία, το έθιμο διαρκεί δύο ημέρες, από τις οποίες η δεύτερη - η «μέρα της ουράς» - είναι αφιερωμένη σε φάρσες που σχετίζονται με το πίσω μέρος του σώματός μας. Έτσι, για παράδειγμα, κολλούν σημειώματα στα οπίσθια κάποιου, με την ένδειξη «Κλώτσα με», κλπ.

Στο Μεξικό, η «Ημέρα των Αθώων», όπως ονομάζεται - κάτι αντίστοιχο του εθίμου της πρωταπριλιάς - γιορτάζεται την 28η Δεκεμβρίου.

Στην Ελλάδα διαφοροποιήθηκε το έθιμο της Πρωταπριλιάς και πήρε τη γνωστή ελληνική χροιά. Η βασική ιδέα βέβαια παρέμεινε ίδια. Λέμε αθώα ψέματα με σκοπό να ξεγελάσουμε το «θύμα» μας. Σε κάποιες περιοχές της πατρίδας μας, θεωρούν ότι όποιος καταφέρει να ξεγελάσει τον άλλο, θα έχει την τύχη με το μέρος του όλη την υπόλοιπη χρονιά. Σε κάποιες άλλες πιστεύουν ότι ο «θύτης» θα έχει καλή σοδειά στις καλλιέργειες του. Όσο για το «θύμα», πιστεύεται ότι, σε αντίθεση με τον «θύτη», θα έχει γρουσουζιά τον υπόλοιπο χρόνο και πιθανότατα αν είναι παντρεμένος θα χήρεψει γρήγορα. Στη Θράκη το βρόχινο νερό της Πρωταπριλιάς θεωρείται θεραπευτικό και γι’ αυτό το μαζεύουν σε μπουκάλι και πίνει απ’ αυτό ο άρρωστος.

Στην Κομοτηνή, την παλιά Γκιουμουλτζίνα, λέγανε πως την πρωταπριλιά το είχαν σε καλό να γελούν, «για να γίνουν τα κουκούλια τους»,όταν, βέβαια, είχαν σηροτροφία (εκτροφή μεταξοσκωλήκων). Στην Τζαντώ της Ανατολικής Θράκης, είχανε, λέει, σε καλό να γελάσουν τον άλλον, για να κάνουν τα δέντρα καρπό Μα κείνος που ξεγελιόταν το είχε σε κακό όλο το χρόνο θα ήτανε γελασμένος, κι αν ήταν παντρεμένος, θα χήρευέ. Στην ’νδρο, πάλι, λένε ψέματα την 1η του Μάρτη κι όχι την Πρωταπριλιά.

Διάσημες πρωταπριλιάτικες φάρσες

-Ο Ρίτσαρντ Νίξον κατεβαίνει υποψήφιος πρόεδρος το 1992: Ένας ραδιοφωνικός σταθμός στην Αμερική μεταδίδει την είδηση, ότι ο 79χρονος τότε Ρίτσαρντ Νίξον θα είναι υποψήφιος για την προεδρεία την ΗΠΑ. Τότε γίνεται το... «έλα να δεις» με τους ακροατές να παίρνουν τηλέφωνα, αφού το μήνυμα του Νίξον ήταν «Δεν έκανα κανένα λάθος και δεν πρόκειται να ξανακάνω». Τελικά, λίγο μετά έμαθαν ότι η φωνή ήταν μίμου και ότι ο Νίξον δεν θα ήταν υποψήφιος.

-Βρέθηκε ο τάφος και το κώνειο του Σωκράτη: Το έθιμο της Πρωταπριλιάς τίμησε και το ελληνικό υπουργείο Πολιτισμού το 1995! Το... made in Greece ψέμα ήθελε τον τάφο του Σωκράτη να έχει βρεθεί κοντά στην Ακρόπολη. Η εύρεση δε, συνοδεύονταν από υπολείμματα του κώνειου. Η είδηση φιλοξενήθηκε μέχρι και στα ξένα ΜΜΕ, για να αποκατασταθεί η αλήθεια λίγο αργότερα!

-Ήρθε το τέλος του κόσμου: Ίσως από τις πιο πετυχημένες πρωταπριλιάτικες φάρσες! Το Ινστιτούτο «Franklin» το 1940 ενημέρωσε ότι την επόμενη μέρα θα έρχονταν το τέλος του κόσμου. Φυσικά, έγινε αλαλούμ, ενώ λίγο μετά ο εμπνευστής της ιδέας είδε την πόρτα της εξόδου από το Ινστιτούτο.

-Αλλαγή στα μαθηματικά: Ο φυσικός Marc Boslough είχε την ιδέα να κοροϊδέψει τους επιστήμονες και όχι μόνο, ανακοινώνοντας την πρόθεση της Αλαμπάμα να αλλάξει με νόμο... την τιμή της μαθηματικής σταθεράς «π» από 3.14159 σε 3.0, ακολουθώντας τους συμβολισμούς της Βίβλου!

-Οι δείκτες του «Big Ben»: Το ΒΒC όχι μόνο ανακοίνωσε ότι ο «Big Ben» θα λειτουργούσε με νέο μηχανισμό, αλλά θα πωλούνται και οι δείκτες του! Ο διαγωνισμός ήθελε τους πρώτους που θα τηλεφωνούσαν να κέρδιζαν τους δείκτες και φυσικά τα τηλέφωνα «πήραν φωτιά»