Tην Πέμπτη υπεγράφη από τον υπουργό Μετανάστευσης κι Ασύλου, Νότη Μηταράκη, και την επίτροπο Εσωτερικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Ίλβα Γιόχανσον, Μνημόνιο Συνεργασίας για τη δημιουργία πρότυπης δομής φιλοξενίας προσφύγων και μεταναστών στη Λέσβο. Το νέο κέντρο αναμένεται να έχει κατασκευαστεί έως τις αρχές Σεπτεμβρίου του 2021.


Το υπόμνημα που υπογράφηκε σήμερα καθορίζει τις αντίστοιχες αρμοδιότητες και τους τομείς συνεργασίας μεταξύ της Επιτροπής, των ελληνικών Αρχών και των οργανισμών της ΕΕ. Η σημερινή συμφωνία αφορά κοινοτική χρηματοδότηση επιπλέον των 121 εκατομμυρίων ευρώ που χορηγήθηκε στην Ελλάδα τον περασμένο μήνα για την κατασκευή 3 μικρότερων κέντρων υποδοχής στα νησιά της Σάμου, της Κω και της Λέρου, που θα ολοκληρωθούν επίσης τον Σεπτέμβριο του 2021.





Υπ.Μετανάστευσης: Σύντομη η παραμονή στη νέα δομή

 
Η νέα δομή θα δημιουργηθεί με τη συνεργασία της ελληνικής κυβέρνησης, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των ευρωπαϊκών οργάνων (EASO, FRONTEX, EUROPOL, FRA) και σύμφωνα με ανακοίνωση του υπουργείου Μετανάστευσης & Ασύλου «θα πληρoί όλες τις ευρωπαϊκές προδιαγραφές, θα έχει σύγχρονες και ανθεκτικές υποδομές, θα παρέχει πλήρη υγειονομική περίθαλψη και θα λαμβάνει υπόψη τις ανάγκες των γυναικών, των παιδιών και των οικογενειών».


Σύμφωνα με την ίδια ανακοίνωση, «η παραμονή στη δομή θα είναι σύντομη (μερικών μηνών), έως ότου εκδοθεί είτε απόφαση ασύλου είτε απόφαση επιστροφής».


Βάσει της αναφοράς του Μνημονίου «οι πόροι αλλά και η τεχνογνωσία παρέχονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία θα βρίσκεται σε στενή συνεργασία με τις ελληνικές αρχές για την από κοινού παρακολούθηση και εποπτεία της διαχείρισης του έργου. Οι ελληνικές Αρχές και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα συνεργαστούν για όλα τα βασικά στρατηγικά ζητήματα σχετικά με τη σύσταση του Κέντρου και την εφαρμογή του προγράμματος»


Το Μνημόνιο Συνεργασίας δεν μεταβάλλει τις αρμοδιότητες των ελληνικών Αρχών για τον σχεδιασμό, την κατασκευή και τη διαχείριση του νέου κέντρου, καθώς και για τη λήψη αποφάσεων στους τομείς του ασύλου ή της επιστροφής, ή οποιωνδήποτε άλλων αποφάσεων σχετικά με τη λήψη, τη δημόσια τάξη, τη δημόσια υγεία ή την εθνική ασφάλεια.



Ο Νότης Μηταράκης, μεταξύ άλλων, δήλωσε:


«Σε συνέχεια της συμφωνίας του Έλληνα πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, συμπορευόμαστε με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και την τοπική κοινωνία της Λέσβου, για τη δημιουργία μίας πρότυπης δομής φιλοξενίας στο νησί. Με κοινό μας σύνθημα «όχι πια άλλη Μόρια», δημιουργούμε τη νέα κλειστή- ελεγχόμενη δομή Λέσβου που θα μας επιτρέψει να κλείσουμε οριστικά την προσωρινή δομή στο Μαυροβούνι, καθώς και θα αποτελέσει οδηγό για τις νέες δομές στα υπόλοιπα νησιά του ανατολικού Αιγαίου.


Με την ευκαιρία αυτή, θέλω να υπογραμμίσω ότι δεν πρέπει να λησμονούμε την Κοινή Δήλωση ΕΕ-Τουρκίας, η οποία προβλέπει τον τερματισμό της παράτυπης διέλευσης. Αντιθέτως, πρέπει να προστατεύσουμε την ανθρώπινη ζωή και να εμποδίσουμε τους λαθροδιακινητές που θέτουν τους ανθρώπους σε κίνδυνο. Με μη αξιόπλοες, μη καταγεγραμμένες βάρκες, που οδηγούνται από ανθρώπους χωρίς άδεια και εμπειρία. Η διεθνής κοινότητα, η Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες, οι ΜΚΟ, ιδίως η ΕΕ πρέπει να θέσουν τέλος σε αυτό. Έτσι, δεν θα βλέπουμε ανθρώπους να πνίγονται ξανά στο Αιγαίο, όπου χθες η τουρκική ακτοφυλακή δεν έσωσε ανθρώπους που προσπαθούσαν να περάσουν στα ελληνικά ύδατα, αλλά τους προέτρεψε να συνεχίσουν».


Στήριξη από την Φον Ντερ Λάιεν


Τη στήριξη της ΕΕ στην Ελλάδα για το μεταναστευτικό εξέφρασε η πρόεδρος της Κομισιόν λίγο μετά την ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη συμφωνία με την ελληνική κυβέρνηση σχετικά με τη δημιουργία νέας δομής στη Λέσβο. «Η Ευρώπη και η Ελλάδα εργάζονται χέρι- χέρι για τους ανθρώπους στα ελληνικά νησιά. Υπογράψαμε σήμερα συμφωνία για νέα δομή στη Λέσβο έως τον Σεπτέμβριο του 2021. Θα προσφέρουμε αξιοπρεπείς συνθήκες στους μετανάστες και τους πρόσφυγες και θα υποστηρίξουμε τις τοπικές κοινότητες» σημείωσε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.


«Με τη συμφωνία μας σήμερα, η Ευρώπη και η Ελλάδα συνεργάζονται για τους ανθρώπους στα νησιά. Θα προσφέρουμε αξιοπρεπείς συνθήκες σε μετανάστες και πρόσφυγες που φτάνουν, καθώς και υποστήριξη των κοινοτήτων στα ελληνικά νησιά. Πρόκειται επίσης για γρήγορες και δίκαιες διαδικασίες, δηλαδή τα κέντρα αυτά να είναι αυτό πρέπει – μόνο μια προσωρινή στάση πριν από την επιστροφή ή την ένταξη», ανέφερε η πρόεδρος της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και τόνισε : «Η διαχείριση της μετανάστευσης είναι μια ευρωπαϊκή πρόκληση και σήμερα εφαρμόζουμε την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη στην πράξη».



Δηλώσεις Γιόχανσον και Μαργαρίτη Σχοινά


«Η σημερινή συμφωνία εκπληρώνει τη δέσμευσή μας για βιώσιμες λύσεις. Έμπρακτη ευρωπαϊκή αλληλεγγύη προς την Ελλάδα», επισήμανε ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν Μαργαρίτης Σχοινάς.

Η επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων Ίλβα Γιόχανσον τόνισε ότι «αφορά τους ανθρώπους και το βασικό τους δικαίωμα να αισθάνονται ασφαλείς» και προσέθεσε: «Αυτή η συμφωνία είναι ένα σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση μιας βιώσιμης λύσης στη Λέσβο και για να διασφαλιστεί ότι μια κατάσταση όπως η Μόρια δεν μπορεί ποτέ να ξανασυμβεί. Είναι επίσης ένα σημαντικό βήμα στην αλλαγή του τρόπου με τον οποίο προσεγγίζουμε τη διαχείριση της μετανάστευσης και ανοίγει τον δρόμο για την πρακτική εφαρμογή των κατευθυντήριων αρχών του νέου Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το Άσυλο».



Νέες αρχές για μία πιο «βιώσιμη πραγματικότητα»


Τον Σεπτέμβριο, η Επιτροπή ανακοίνωσε μια ευρωπαϊκή ειδική ομάδα για την αντιμετώπιση της κατάστασης έκτακτης ανάγκης στη Λέσβο, με βάση τις αρχές του νέου συμφώνου για τη μετανάστευση και το άσυλο. Η συμφωνία καθορίζει τους ακόλουθους τομείς συνεργασίας μεταξύ της Επιτροπής, των ελληνικών αρχών και των οργανισμών της ΕΕ.



  • Ανάπτυξη και κατασκευή κέντρου υποδοχής σχεδιασμένου να παρέχει κατάλληλες συνθήκες και να λειτουργεί με ταχείες, δίκαιες και αποτελεσματικές διαδικασίες. Το κέντρο θα διαθέτει έναν χώρο διαβίωσης με κοντέινερ, έναν ειδικό χώρο για τους νεοαφιχθέντες για να τους βοηθήσει κατά τις πρώτες ημέρες, κοντέινερ-ιατρεία για άμεση υγειονομική περίθαλψη, χώρους αναψυχής για αθλήματα, παιδικές χαρές και προκατασκευασμένα σπίτια για τυπική και μη τυπική εκπαίδευση. Θα υπάρχουν κοινές κουζίνες για την προετοιμασία φαγητού και καταστήματα που θα εξυπηρετούν βασικές ανάγκες. Θα δημιουργηθούν ειδικές αίθουσες για τα άτομα με αναπηρία.
  • Βελτιωμένη διαχείριση των αφίξεων με πλήρεις διαδικασίες υποδοχής και ταυτοποίησης, συμπεριλαμβανομένων ελέγχων υγείας και ασφάλειας σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο.
  • Απρόσκοπτες διαδικασίες ασύλου και επιστροφής και μέτρα ένταξης για να διασφαλιστεί ότι κανείς δεν θα παραμένει σε παρατεταμένη αβεβαιότητα. Θα προωθηθούν προγράμματα επικουρούμενης οικειοθελούς επιστροφής και επανένταξης για άτομα που δεν έχουν δικαίωμα παραμονής στην ΕΕ, αλλά θα δημιουργηθεί επίσης χώρος κράτησης στα κέντρα πολλαπλών σκοπών για τη στήριξη της αποτελεσματικής επιστροφής. Τα άτομα που χρήζουν διεθνούς προστασίας θα λαμβάνουν καλύτερη στήριξη ώστε να ξεκινούν τη διαδικασία ένταξής τους.
  • Συνθήκες υποδοχής σύμφωνες με το δίκαιο της ΕΕ, λαμβανομένων υπόψη των διεθνών προτύπων και βέλτιστων πρακτικών, ιδίως όσον αφορά την υγεία, την ασφάλεια, την αποχέτευση, τα τρόφιμα, την παροχή πληροφοριών και συμβουλών, τον ρουχισμό και τα μη επισιτιστικά είδη, καθώς και τους κοινόχρηστους χώρους. Θα ακολουθηθεί προσέγγιση με βάση το φύλο και τα δικαιώματα των παιδιών, λαμβανομένων υπόψη των αναγκών των οικογενειών και των παιδιών (συνοδευόμενων και ασυνόδευτων), με παράλληλη διασφάλιση ότι τα τρωτά σημεία εντοπίζονται και αντιμετωπίζονται επαρκώς.
  • Επαρκής κατάρτιση του προσωπικού, στελέχωση και σχεδιασμός, συμπεριλαμβανομένης της εκτίμησης επικινδυνότητας και του σχεδιασμού έκτακτης ανάγκης, για τη διασφάλιση της ομαλής λειτουργίας του νέου κέντρου.