Δυσοίωνες προβλέψεις από Παρασκευή: Ο Απρίλιος θα είναι πολύ δύσκολος μήνας για την Αττική
Ο επιδημιολόγος αναφέρθηκε ακόμη στις διαφορές μεταξύ πρώτου δεύτερου και τρίτου κύματος
Ο εκτεταμένος έλεγχος με self test έχει την αποτελεσματικότητα ενός επιτυχημένου lockdown εκτιμά ο καθηγητής Επιδημιολογίας, Δημήτρης Παρασκευής.
Ο αναπληρωτής καθηγητής Επιδημιολογίας - Προληπτικής Ιατρικής της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ και μέλος της επιτροπής εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Υγείας, Δημήτρης Παρασκευής, προβλέπει ότι ο Απρίλιος θα είναι δύσκολος μήνας ειδικά για την Αττική, αλλά και ότι το φετινό καλοκαίρι θα είναι καλύτερο από το περσινό, αφού θα υπάρχουν δύο σημαντικά όπλα στη φαρέτρα των ειδικών: Ο εμβολιασμός και τα self test.
Παράλληλα, κ. Παρασκευής σε συνέντευξή του στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων και το «Πρακτορείο FM» αισιοδοξεί για σταθεροποίηση της πανδημίας στη χώρα μας, η οποία, όπως εξηγεί, θα φανεί αν θα υπάρξει, αυτή την εβδομάδα και τονίζει ότι η πιθανότητα μετά τον Μάιο, να έχουμε μεγάλο αριθμό νοσηλειών, θα μικρύνει σημαντικά, γιατί θα έχουν εμβολιαστεί οι ευπαθείς ομάδες.
Ο επιδημιολόγος αναφέρεται ακόμη στις διαφορές μεταξύ πρώτου δεύτερου και τρίτου κύματος, αλλά και στον ρόλο που έχουν παίξει τα μεταλλαγμένα στελέχη, τα οποία όπως λέει δεν προκαλούν προς ώρας ιδιαίτερη ανησυχία σε σχέση με την αποτελεσματικότητα των εμβολίων.
Όσον αφορά το ενδεχόμενο δημιουργίας ενός πολυδύναμου εμβολίου, απαντά ότι υπάρχει αυτή η πιθανότητα, αλλά αυτό δεν σημαίνει, ότι δεν θα κινδυνεύουμε πάλι με νέες μεταλλάξεις, οι οποίες θα μπορούν να διαφύγουν και της ανοσίας ενός τέτοιου εμβολίου. «Αυτό είναι αναμενόμενο και συμβαίνει και με άλλους ιούς. Αλλά αυτό θα είναι κάποια βήματα προς την πορεία, που ο ιός θα προκαλεί μία εποχική νόσο, παρόμοια με αυτή της γρίπης».
Αναλυτικά η συνέντευξη του κ. Παρασκευή στο «Πρακτορείο FM»:
Στις 5 Σεπτεμβρίου μας είχατε πει εδώ σε τούτη την εκπομπή ότι υπάρχει ενδεχόμενο για τρίτο, τέταρτο ή και πέμπτο επιδημικό κύμα, αν οι συνθήκες το επιτρέψουν. Τώρα είμαστε στο τρίτο. Ποια είναι η εκτίμηση σας για το πως θα κυλήσουν τα πράγματα τους επόμενους έξι μήνες;
Δεδομένου ότι αυξάνεται από μήνα σε μήνα το ποσοστό των εμβολιασμών, εκτιμούμε ότι μετά το Μάιο, η πιθανότητα να έχουμε καταρχήν μεγάλο αριθμό νοσηλειών θα μικρύνει σημαντικά, γιατί θα έχουμε εμβολιάσει τις ευπαθείς ομάδες. Και μετά το καλοκαίρι, που εκτιμάται ότι θα έχουμε το κρίσιμο ποσοστό ανοσίας στον πληθυσμό, οι πιθανότητες για να έχουμε επιδημικά κύματα θα είναι μικρές.
Σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα τι λένε τα μοντέλα;
Ο Απρίλιος θα είναι δύσκολος μήνας, δεδομένου ότι ακόμα είμαστε στο τρίτο κύμα με μεγάλο αριθμό κρουσμάτων, που δεν μπορούμε να πούμε με ακρίβεια, πότε θα δούμε την κορύφωση. Αυτή η εβδομάδα είναι κρίσιμη για να δούμε, αν θα έχουμε μία σταθεροποίηση, η οποία είναι πιθανό να υπάρξει. Ευελπιστούμε και αισιοδοξούμε να τη δούμε και σε αριθμό κρουσμάτων και στους άλλους δείκτες. Αυτό που ξεχωρίζει στην επιδημιολογική εικόνα στην επικράτεια, είναι η περιοχή της Αττικής, που φαίνεται να έχει μία αυξητική τάση για μεγάλο χρονικό διάστημα, ενώ στις υπόλοιπες περιοχές η δυνατότητα ελέγχου της πανδημίας είναι πιο εύκολη, με συγκεκριμένα μέτρα και σε πιο σύντομο χρονικό διάστημα.
Τι διαφορές βρίσκετε μεταξύ πρώτη δεύτερου και τρίτου κύματος;
Οι διαφορές είναι σημαντικές και αφορούν διαφορετικές συνιστώσες. Στο πρώτο κύμα είχαμε λιγότερη γνώση για τα χαρακτηριστικά και τον τρόπο αντιμετώπισης του ιού, υπήρχε μεγαλύτερος φόβος στην κοινωνία, όχι κόπωση και οι ανοχές και αντοχές της οικονομίας ήταν διαφορετικές. Όσο περνάει ο καιρός μεγαλώνει η γνώση, τα μέσα πχ rapid test, αλλά έχουμε μικρότερες αντοχές του πληθυσμού, κάτι που δεν αφορά μόνο την Ελλάδα, αλλά είναι παγκόσμιο φαινόμενο. Η μεγάλη διαφορά στο τρίτο κύμα είναι τα μεταλλαγμένα στελέχη, και κυρίως το βρετανικό, το οποίο σε μεγάλο βαθμό το προκάλεσε.
Εκτός από το βρετανικό, που γνωρίζουμε ότι είναι πολύ πιο μεταδοτικό από το αρχικό, και το νοτιαφρικανικό που είναι σπάνιο στην Ελλάδα, πρόσφατα εντοπίστηκε και κάποιο άλλο, για το οποίο ελάχιστα πράγματα γνωρίζουμε.
Είναι βρετανικό, το Β1.1.7, παρουσία μίας μετάλλαξης, η οποία υπάρχει και στο νοτιοαφρικανικό, και είναι η μετάλλαξη εκείνη, η οποία θεωρείται ότι το καθιστά πιο αποτελεσματικό στη μετάδοση, σε αυτούς που έχουν αναπτύξει ήδη ανοσία. Δηλαδή είναι σα να έχουμε ένα στέλεχος που συνδυάζει και τα χαρακτηριστικά των δύο. Την αυξημένη μολυσματικότητα του βρετανικού και την πιθανόν καλύτερη δυνατότητα να προσβάλλει άτομα, τα οποία έχουν ανοσία, του νοτιαφρικανικού. Ωστόσο διατηρώ κάποια επιφύλαξη, δεδομένου ότι ακόμη δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία, για αυτό το νέο στέλεχος. Στην Ελλάδα έχει βρεθεί, αλλά ο αριθμός των ατόμων είναι πολύ μικρός.
Αναφορικά με το εμβόλιο ανησυχούμε; Και δη όσοι ήδη το έχουν κάνει;
Όχι δεν έχουμε ιδιαίτερη ανησυχία, γιατί ας πούμε στο νοτιοαφρικανικό (που έχει παρόμοια χαρακτηριστικά με αυτό το νέο στέλεχος) η αποτελεσματικότητα των εμβολίων παραμένει και μας προστατεύει από τη σοβαρή νόσηση που είναι και το ζητούμενο.
Ποιες είναι οι προοπτικές στην ανάπτυξη εμβολίων σε σχέση με τις μεταλλάξεις. Ενδέχεται να δημιουργηθεί κάποιο πολυδύναμο εμβόλιο που να καλύπτει και τα μεταλλαγμένα στελέχη;
Απ: Ναι υπάρχει αυτή η πιθανότητα, αλλά θα πρέπει να τονίσουμε, ότι ακόμη και αν συμβεί κάτι τέτοιο, αυτό δεν σημαίνει ότι θα έχουμε μία ανοσία για τα επόμενα χρόνια, ή ότι δεν θα κινδυνεύουμε πάλι με νέες μεταλλάξεις, οι οποίες θα μπορούν να διαφύγουν και της ανοσίας ενός τέτοιου εμβολίου. Αυτό είναι αναμενόμενο και συμβαίνει και με άλλους ιούς. Αλλά αυτό θα είναι κάποια βήματα προς την πορεία που ο ιός θα προκαλεί μία εποχική νόσο, παρόμοια με αυτή της γρίπης.
Self test, οσονούπω. Σημαίνει ότι θα αυξηθούν και τα κρούσματα;
Όντως τα self test, θα αυξήσουν τον αριθμό των διεγνωσμένων περιστατικών. Αυτό θα αποτελεί όμως ένα πλεονέκτημα, γιατί με αυτό τον τρόπο, θα μπορούμε να διαγιγνώσκουμε τα περισσότερα από τα άτομα που θα έχουν μολυνθεί, και με την τήρηση των μέτρων, που θα αφορούν στην απομόνωση των θετικών περιστατικών, καθώς και την τήρηση μέτρων καραντίνας για τις στενές επαφές τους, θα είναι δυνατόν να περιορίσουμε τη διασπορά. Το μέτρο, του εκτεταμένου ελέγχου με τεστ έχει παρόμοια αποτελεσματικότητα με ένα επιτυχημένο lockdown, το οποίο όμως στοχεύει μόνο στην εύρεση και την αντιμετώπιση των θετικών κρουσμάτων. Δηλαδή αντί να περιορίσουμε τις επαφές όλου του πληθυσμού όπως κάνουμε στο lockdown, βρίσκουμε τα θετικά κρούσματα, τα απομονώνουμε κι επίσης βάζουμε σε καραντίνα, τις στενές επαφές τους.
Το φετινό καλοκαίρι πώς θα εξελιχθεί σε σχέση με το προηγούμενο;
Πιο ομαλά, γιατί έχουμε δύο σημαντικά όπλα στη φαρέτρα μας: 1. Τους εμβολιασμούς που θα έχουν γίνει τόσο στη χώρα, όσο και στους επισκέπτες, που αναμένουμε. Και 2. Την εκτεταμένη χρήση των διαγνωστικών ελέγχων με τα rapid test και μάλιστα σε συνδυασμό με την αυτοδειγματοληψία, τα self test. Όταν λοιπόν αυτό το μέτρο εφαρμοστεί εκτεταμένα, τόσο στις πύλες εισόδου, όσο και στην κοινότητα, στους εργαζόμενους στον τουρισμό, στην εστίαση κλπ, θα μπορούμε εγκαίρως να εντοπίζουμε τους θετικούς, να τους απομονώνουμε και να μην κινδυνεύουμε από τοπικές εξάρσεις. Είναι λοιπόν δυνατόν και το πιο πιθανό να έχουμε ένα πολύ καλύτερο καλοκαίρι με μεγαλύτερο αριθμό τουριστών από πέρσι και με περισσότερες δραστηριότητες ανοιχτές. Ωστόσο τα μέτρα προστασίας, δεν θα πρέπει να τα σταματήσουμε
Πότε πετάμε τις μάσκες;
Έχουμε χρόνο μπροστά μας μέχρι να πετάξουμε τις μάσκες. Για τα άτομα που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες θα γίνεται σύσταση να κάνουν χρήση της μάσκας. Αλλά σίγουρα στους εξωτερικούς χώρους και σε περιστάσεις που δεν έχουμε συγχρωτισμό η χρήση της μάσκας δεν θα είναι απαραίτητη, όπως είναι τώρα.
Χρονικά πότε το προσδιορίζετε αυτό;
Τέλη καλοκαιριού με αρχές Σεπτεμβρίου, εξαρτάται πότε θα έχουμε το κρίσιμο ποσοστό ανοσίας της αγέλης.
Κάποιοι πάντως που εμβολιάζονται, ειδικά ηλικιωμένοι που είναι και οι πιο καταπιεσμένοι ένα χρόνο τώρα, χαλαρώνουν σε σχέση με τα μέτρα. Τι έχετε να τους πείτε;
Ο εμβολιασμός δεν έχει απόλυτη αποτελεσματικότητα. Δεν είναι μία ασπίδα αδιαπέραστη. Μας προστατεύει σημαντικά, αλλά όχι 100%. Δεδομένου ότι κάποιος ανήκει σε μία ευπαθή ομάδα, που σημαίνει ότι αν τυχόν κολλήσει, έχει αυξημένο κίνδυνο για νόσο, λαμβάνουμε ένα μέτρο επιπλέον που είναι η χρήση της μάσκας, για να προστατευθούμε στο μέγιστο δυνατό.
Ο αναπληρωτής καθηγητής Επιδημιολογίας - Προληπτικής Ιατρικής της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ και μέλος της επιτροπής εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Υγείας, Δημήτρης Παρασκευής, προβλέπει ότι ο Απρίλιος θα είναι δύσκολος μήνας ειδικά για την Αττική, αλλά και ότι το φετινό καλοκαίρι θα είναι καλύτερο από το περσινό, αφού θα υπάρχουν δύο σημαντικά όπλα στη φαρέτρα των ειδικών: Ο εμβολιασμός και τα self test.
Παράλληλα, κ. Παρασκευής σε συνέντευξή του στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων και το «Πρακτορείο FM» αισιοδοξεί για σταθεροποίηση της πανδημίας στη χώρα μας, η οποία, όπως εξηγεί, θα φανεί αν θα υπάρξει, αυτή την εβδομάδα και τονίζει ότι η πιθανότητα μετά τον Μάιο, να έχουμε μεγάλο αριθμό νοσηλειών, θα μικρύνει σημαντικά, γιατί θα έχουν εμβολιαστεί οι ευπαθείς ομάδες.
Ο επιδημιολόγος αναφέρεται ακόμη στις διαφορές μεταξύ πρώτου δεύτερου και τρίτου κύματος, αλλά και στον ρόλο που έχουν παίξει τα μεταλλαγμένα στελέχη, τα οποία όπως λέει δεν προκαλούν προς ώρας ιδιαίτερη ανησυχία σε σχέση με την αποτελεσματικότητα των εμβολίων.
Όσον αφορά το ενδεχόμενο δημιουργίας ενός πολυδύναμου εμβολίου, απαντά ότι υπάρχει αυτή η πιθανότητα, αλλά αυτό δεν σημαίνει, ότι δεν θα κινδυνεύουμε πάλι με νέες μεταλλάξεις, οι οποίες θα μπορούν να διαφύγουν και της ανοσίας ενός τέτοιου εμβολίου. «Αυτό είναι αναμενόμενο και συμβαίνει και με άλλους ιούς. Αλλά αυτό θα είναι κάποια βήματα προς την πορεία, που ο ιός θα προκαλεί μία εποχική νόσο, παρόμοια με αυτή της γρίπης».
Αναλυτικά η συνέντευξη του κ. Παρασκευή στο «Πρακτορείο FM»:
Στις 5 Σεπτεμβρίου μας είχατε πει εδώ σε τούτη την εκπομπή ότι υπάρχει ενδεχόμενο για τρίτο, τέταρτο ή και πέμπτο επιδημικό κύμα, αν οι συνθήκες το επιτρέψουν. Τώρα είμαστε στο τρίτο. Ποια είναι η εκτίμηση σας για το πως θα κυλήσουν τα πράγματα τους επόμενους έξι μήνες;
Δεδομένου ότι αυξάνεται από μήνα σε μήνα το ποσοστό των εμβολιασμών, εκτιμούμε ότι μετά το Μάιο, η πιθανότητα να έχουμε καταρχήν μεγάλο αριθμό νοσηλειών θα μικρύνει σημαντικά, γιατί θα έχουμε εμβολιάσει τις ευπαθείς ομάδες. Και μετά το καλοκαίρι, που εκτιμάται ότι θα έχουμε το κρίσιμο ποσοστό ανοσίας στον πληθυσμό, οι πιθανότητες για να έχουμε επιδημικά κύματα θα είναι μικρές.
Σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα τι λένε τα μοντέλα;
Ο Απρίλιος θα είναι δύσκολος μήνας, δεδομένου ότι ακόμα είμαστε στο τρίτο κύμα με μεγάλο αριθμό κρουσμάτων, που δεν μπορούμε να πούμε με ακρίβεια, πότε θα δούμε την κορύφωση. Αυτή η εβδομάδα είναι κρίσιμη για να δούμε, αν θα έχουμε μία σταθεροποίηση, η οποία είναι πιθανό να υπάρξει. Ευελπιστούμε και αισιοδοξούμε να τη δούμε και σε αριθμό κρουσμάτων και στους άλλους δείκτες. Αυτό που ξεχωρίζει στην επιδημιολογική εικόνα στην επικράτεια, είναι η περιοχή της Αττικής, που φαίνεται να έχει μία αυξητική τάση για μεγάλο χρονικό διάστημα, ενώ στις υπόλοιπες περιοχές η δυνατότητα ελέγχου της πανδημίας είναι πιο εύκολη, με συγκεκριμένα μέτρα και σε πιο σύντομο χρονικό διάστημα.
Τι διαφορές βρίσκετε μεταξύ πρώτη δεύτερου και τρίτου κύματος;
Οι διαφορές είναι σημαντικές και αφορούν διαφορετικές συνιστώσες. Στο πρώτο κύμα είχαμε λιγότερη γνώση για τα χαρακτηριστικά και τον τρόπο αντιμετώπισης του ιού, υπήρχε μεγαλύτερος φόβος στην κοινωνία, όχι κόπωση και οι ανοχές και αντοχές της οικονομίας ήταν διαφορετικές. Όσο περνάει ο καιρός μεγαλώνει η γνώση, τα μέσα πχ rapid test, αλλά έχουμε μικρότερες αντοχές του πληθυσμού, κάτι που δεν αφορά μόνο την Ελλάδα, αλλά είναι παγκόσμιο φαινόμενο. Η μεγάλη διαφορά στο τρίτο κύμα είναι τα μεταλλαγμένα στελέχη, και κυρίως το βρετανικό, το οποίο σε μεγάλο βαθμό το προκάλεσε.
Εκτός από το βρετανικό, που γνωρίζουμε ότι είναι πολύ πιο μεταδοτικό από το αρχικό, και το νοτιαφρικανικό που είναι σπάνιο στην Ελλάδα, πρόσφατα εντοπίστηκε και κάποιο άλλο, για το οποίο ελάχιστα πράγματα γνωρίζουμε.
Είναι βρετανικό, το Β1.1.7, παρουσία μίας μετάλλαξης, η οποία υπάρχει και στο νοτιοαφρικανικό, και είναι η μετάλλαξη εκείνη, η οποία θεωρείται ότι το καθιστά πιο αποτελεσματικό στη μετάδοση, σε αυτούς που έχουν αναπτύξει ήδη ανοσία. Δηλαδή είναι σα να έχουμε ένα στέλεχος που συνδυάζει και τα χαρακτηριστικά των δύο. Την αυξημένη μολυσματικότητα του βρετανικού και την πιθανόν καλύτερη δυνατότητα να προσβάλλει άτομα, τα οποία έχουν ανοσία, του νοτιαφρικανικού. Ωστόσο διατηρώ κάποια επιφύλαξη, δεδομένου ότι ακόμη δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία, για αυτό το νέο στέλεχος. Στην Ελλάδα έχει βρεθεί, αλλά ο αριθμός των ατόμων είναι πολύ μικρός.
Αναφορικά με το εμβόλιο ανησυχούμε; Και δη όσοι ήδη το έχουν κάνει;
Όχι δεν έχουμε ιδιαίτερη ανησυχία, γιατί ας πούμε στο νοτιοαφρικανικό (που έχει παρόμοια χαρακτηριστικά με αυτό το νέο στέλεχος) η αποτελεσματικότητα των εμβολίων παραμένει και μας προστατεύει από τη σοβαρή νόσηση που είναι και το ζητούμενο.
Ποιες είναι οι προοπτικές στην ανάπτυξη εμβολίων σε σχέση με τις μεταλλάξεις. Ενδέχεται να δημιουργηθεί κάποιο πολυδύναμο εμβόλιο που να καλύπτει και τα μεταλλαγμένα στελέχη;
Απ: Ναι υπάρχει αυτή η πιθανότητα, αλλά θα πρέπει να τονίσουμε, ότι ακόμη και αν συμβεί κάτι τέτοιο, αυτό δεν σημαίνει ότι θα έχουμε μία ανοσία για τα επόμενα χρόνια, ή ότι δεν θα κινδυνεύουμε πάλι με νέες μεταλλάξεις, οι οποίες θα μπορούν να διαφύγουν και της ανοσίας ενός τέτοιου εμβολίου. Αυτό είναι αναμενόμενο και συμβαίνει και με άλλους ιούς. Αλλά αυτό θα είναι κάποια βήματα προς την πορεία που ο ιός θα προκαλεί μία εποχική νόσο, παρόμοια με αυτή της γρίπης.
Self test, οσονούπω. Σημαίνει ότι θα αυξηθούν και τα κρούσματα;
Όντως τα self test, θα αυξήσουν τον αριθμό των διεγνωσμένων περιστατικών. Αυτό θα αποτελεί όμως ένα πλεονέκτημα, γιατί με αυτό τον τρόπο, θα μπορούμε να διαγιγνώσκουμε τα περισσότερα από τα άτομα που θα έχουν μολυνθεί, και με την τήρηση των μέτρων, που θα αφορούν στην απομόνωση των θετικών περιστατικών, καθώς και την τήρηση μέτρων καραντίνας για τις στενές επαφές τους, θα είναι δυνατόν να περιορίσουμε τη διασπορά. Το μέτρο, του εκτεταμένου ελέγχου με τεστ έχει παρόμοια αποτελεσματικότητα με ένα επιτυχημένο lockdown, το οποίο όμως στοχεύει μόνο στην εύρεση και την αντιμετώπιση των θετικών κρουσμάτων. Δηλαδή αντί να περιορίσουμε τις επαφές όλου του πληθυσμού όπως κάνουμε στο lockdown, βρίσκουμε τα θετικά κρούσματα, τα απομονώνουμε κι επίσης βάζουμε σε καραντίνα, τις στενές επαφές τους.
Το φετινό καλοκαίρι πώς θα εξελιχθεί σε σχέση με το προηγούμενο;
Πιο ομαλά, γιατί έχουμε δύο σημαντικά όπλα στη φαρέτρα μας: 1. Τους εμβολιασμούς που θα έχουν γίνει τόσο στη χώρα, όσο και στους επισκέπτες, που αναμένουμε. Και 2. Την εκτεταμένη χρήση των διαγνωστικών ελέγχων με τα rapid test και μάλιστα σε συνδυασμό με την αυτοδειγματοληψία, τα self test. Όταν λοιπόν αυτό το μέτρο εφαρμοστεί εκτεταμένα, τόσο στις πύλες εισόδου, όσο και στην κοινότητα, στους εργαζόμενους στον τουρισμό, στην εστίαση κλπ, θα μπορούμε εγκαίρως να εντοπίζουμε τους θετικούς, να τους απομονώνουμε και να μην κινδυνεύουμε από τοπικές εξάρσεις. Είναι λοιπόν δυνατόν και το πιο πιθανό να έχουμε ένα πολύ καλύτερο καλοκαίρι με μεγαλύτερο αριθμό τουριστών από πέρσι και με περισσότερες δραστηριότητες ανοιχτές. Ωστόσο τα μέτρα προστασίας, δεν θα πρέπει να τα σταματήσουμε
Πότε πετάμε τις μάσκες;
Έχουμε χρόνο μπροστά μας μέχρι να πετάξουμε τις μάσκες. Για τα άτομα που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες θα γίνεται σύσταση να κάνουν χρήση της μάσκας. Αλλά σίγουρα στους εξωτερικούς χώρους και σε περιστάσεις που δεν έχουμε συγχρωτισμό η χρήση της μάσκας δεν θα είναι απαραίτητη, όπως είναι τώρα.
Χρονικά πότε το προσδιορίζετε αυτό;
Τέλη καλοκαιριού με αρχές Σεπτεμβρίου, εξαρτάται πότε θα έχουμε το κρίσιμο ποσοστό ανοσίας της αγέλης.
Κάποιοι πάντως που εμβολιάζονται, ειδικά ηλικιωμένοι που είναι και οι πιο καταπιεσμένοι ένα χρόνο τώρα, χαλαρώνουν σε σχέση με τα μέτρα. Τι έχετε να τους πείτε;
Ο εμβολιασμός δεν έχει απόλυτη αποτελεσματικότητα. Δεν είναι μία ασπίδα αδιαπέραστη. Μας προστατεύει σημαντικά, αλλά όχι 100%. Δεδομένου ότι κάποιος ανήκει σε μία ευπαθή ομάδα, που σημαίνει ότι αν τυχόν κολλήσει, έχει αυξημένο κίνδυνο για νόσο, λαμβάνουμε ένα μέτρο επιπλέον που είναι η χρήση της μάσκας, για να προστατευθούμε στο μέγιστο δυνατό.
