Κλιματικός νόμος: Τι προβλέπει για ΙΧ, ακίνητα και επιχειρήσεις
Ηλεκτρικά θα είναι υποχρεωτικά από το 2025 όλα τα νέα ταξί στις περιφέρειες Αθήνας και Θεσσαλονίκης, όπως και το ένα τρίτο των νέων οχημάτων που αγοράζουν οι εταιρείες μίσθωσης αυτοκινήτων. Σύμφωνα με τον κλιματικό νόμο που παρουσιάζει σήμερα η ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ), μέχρι το τέλος του 2023 θα αξιολογηθεί αν το μέτρο επεκταθεί και σε άλλες περιοχές, ανάλογα με την επάρκεια σημείων φόρτισης. Το 25% των νέων εταιρικών αυτοκινήτων θα είναι επίσης αμιγώς ηλεκτρικά ή υβριδικά χαμηλών ρύπων έως 50γρ CO2/χλμ.
Από το 2023, απαγορεύεται η εγκατάσταση καυστήρων πετρελαίου θέρμανσης όπου υπάρχει επαρκές διαθέσιμο δίκτυο φυσικού αερίου. Κατ’ εξαίρεση, σε υφιστάμενα κτίρια επιτρέπεται η απλή αντικατάσταση υφιστάμενου λέβητα. Από το 2025, απαγορεύεται η εγκατάσταση καυστήρων πετρελαίου θέρμανσης, ενώ από το 2030, απαγορεύεται εντελώς η χρήση τους.
Οι ιδιοκτήτες κτιρίων των οποίων η κύρια χρήση σε ποσοστό μεγαλύτερο του 50% της συνολικής επιφάνειας δόμησής τους δεν είναι η κατοικία, για τα οποία εκδίδονται οικοδομικές άδειες από 1/1/2023, υποχρεούνται να τοποθετούν συστήματα παραγωγής ηλιακής ενέργειας από φωτοβαλταϊκά ή θερμικά ηλιακά συστήματα σε ποσοστό που αντιστοιχεί τουλάχιστον στο 30% της κάλυψης. Εξαιρούνται οι ναοί και τα τουριστικά καταλύματα, καθώς και «μεμονωμένα κτίρια εφόσον τεκμηριώνεται η σχετική αναγκαιότητα για λόγους μορφολογικούς ή αισθητικούς». Με υπουργική απόφαση μπορούν να εξαιρούνται πρόσθετες κατηγορίες ειδικών κτιρίων ή ειδικά κτίρια σε περιοχές με θεσμοθετημένο καθεστώς προστασίας όπως, μεταξύ άλλων, παραδοσιακοί οικισμοί και διατηρητέα κτίρια.
Ο κλιματικός νόμος προβλέπει πως από το 2025 όλα τα νέα κτίρια που βρίσκονται σε ζώνες υψηλής τρωτότητας ασφαλίζονται υποχρεωτικά και η ύπαρξη ασφαλιστηρίου συμβολαίου αποτελεί προϋπόθεση για την ηλεκτροδότηση του κτιρίου. Ως ζώνες υψηλής τρωτότητας θεωρούνται οι περιοχές που βρίσκονται σε ζώνες δυνητικά υψηλού κινδύνου πλημμύρας όπως αποτυπώνονται στους χάρτες επικινδυνότητας πλημμύρας σε σχετική Κοινή Υπουργική Απόφαση καθώς και πλησίον δασικών περιοχών που χαρακτηρίζονται από υψηλό κίνδυνο πυρκαγιάς.
Μπορεί η διοίκηση της ΔΕΗ να έχει ανακοινώσει πως θα ολοκληρώσει ταχύτερα την απόσυρση ή μετατροπή λιγνιτικών μονάδων, αλλά ο κλιματικός νόμος ορίζει ως καταληκτική ημερομηνία για την απολιγνιτοποίηση του ενεργειακού μίγματος της χώρας την 31η Δεκεμβρίου 2028. Προβλέπεται πως μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2023, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας εξετάζει τη δυνατότητα επίσπευσης της καταληκτικής ημερομηνίας λαμβάνοντας υπόψη την επάρκεια ισχύος και την ασφάλεια εφοδιασμού σύμφωνα με τις προβλέψεις του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ).
Μέχρι τις 31η Μαρτίου 2023, οι επιχειρήσεις οι οποίες είναι εισηγμένες στο χρηματιστήριο, τα πιστωστικά ιδρύματα, οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις και οι επενδυτικές εταιρείες, οι επιχειρήσεις σταθερής και κινητής τηλεφωνίας, οι εταιρείες ύδρευσης και αποχέτευσης, οι εταιρείες ταχυμεταφορών, οι επιχειρήσεις παροχής ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, οι αλυσίδες καταστημάτων λιανεμπορίου που απασχολούν πάνω από 500 εργαζόμενους και οι επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών εφοδιαστικής υποβάλλουν σε δημόσια προσβάσιμη ηλεκτρονική βάση δεδομένων που υλοποιεί και λειτουργεί ο Οργανισμός Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ) έκθεση σχετικά με το ανθρακικό τους αποτύπωμα για το έτος αναφοράς 2022. Στην έκθεση συμπεριλαμβάνονται εθελοντικοί στόχοι και δράσεις μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Η έκθεση επικαιροποιείται ετησίως.
Στον κλιματικό νόμο προβλέπεται, επίσης, πως αρκετές κατηγορίες έργων και επιχειρηματικών κλάδων, όπως βιομηχανίες, τουριστικές εγκαταστάσεις, πτηνοτροφικές επιχειρήσεις, υδατοκαλλιέργειες, κ.α. υποχρεούνται σε κατ’ ελάχιστον μείωση εκπομπών θερμοκηπιακών αερίων 30% έως το 2030 σε σχέση με το 2022, αναγόμενα στην κατάλληλη μονάδα προϊόντος/έργου, ανάλογα με το είδος της δραστηριότητας. Για την επίτευξη αυτού του στόχου η επιχείρηση «μπορεί να προβαίνει σε αντιστάθμιση εκπομπών μέσω φυτεύσεων, συμπεριλαμβανομένων δασώσεων, μέσω αναδασώσεων, με την αγορά πράσινων πιστοποιητικών ή με άλλο εναλλακτικό τρόπο ισοδυνάμου αποτελέσματος.
Με τον κλιματικό νόμο θεσπίζονται τομεακοί προϋπολογισμοί άνθρακα πενταετούς διάρκειας, αρχής γενομένης το 2023 στους ακόλουθους τομείς: παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και θερμότητας, μεταφορές, βιομηχανία, κτίρια, γεωργία και κτηνοτροφία, απόβλητα, χρήσεις γης αλλαγές χρήσεων γης και δασοπονία. Το άθροισμα όλων των τομεακών προϋπολογισμών άνθρακα ισούται με τον συνολικό προϋπολογισμό άνθρακα της Ελλάδας. Οι πρώτοι τομεακοί προϋπολογισμοί άνθρακα καταρτίζονται το έτος 2023 για την περίοδο 2026-2030. Κάθε πέντε χρόνια αρχής γενομένης το 2023, η αρμόδια Διεύθυνση (Διεύθυνση Κλιματικής Αλλαγής και Ποιότητας της Ατμόσφαιρας) του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κατόπιν συνεργασίας με την Επιτροπή ΕΣΕΚ εισηγείται τους τομεακούς προϋπολογισμούς άνθρακα.
Επίσης, εκτός από τον εθνικό σχεδιασμό, περιφέρειες και δήμοι είναι υποχρεωμένοι να καταρτίζουν Σχέδια για την Κλιματική Αλλαγή, ενώ συστήνεται Εθνικό Παρατηρητήριο για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή από το Υπουργείο Κλιματικής κρίσης και Πολιτικής Προστασίας καθώς και «Κυβερνητική Επιτροπή για την παρακολούθηση της Πορείας προς την Κλιματική Ουδετερότητα».
Επιδιώκεται ως ενδιάμεσος κλιματικός στόχος για το έτος 2030 η μείωση των καθαρών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55 % σε σύγκριση με τα επίπεδα του έτους 1990, λαμβάνοντας υπόψη τις προβλέψεις του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα. Προκειμένου να επιτευχθεί ο μακροπρόθεσμος στόχος, επιδιώκεται ως ενδιάμεσος κλιματικός στόχος για το έτος 2040 η μείωση των καθαρών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 80 % σε σύγκριση με τα επίπεδα του έτους 1990, λαμβάνοντας υπόψη τις προβλέψεις του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα.
Από το 2023, απαγορεύεται η εγκατάσταση καυστήρων πετρελαίου θέρμανσης όπου υπάρχει επαρκές διαθέσιμο δίκτυο φυσικού αερίου. Κατ’ εξαίρεση, σε υφιστάμενα κτίρια επιτρέπεται η απλή αντικατάσταση υφιστάμενου λέβητα. Από το 2025, απαγορεύεται η εγκατάσταση καυστήρων πετρελαίου θέρμανσης, ενώ από το 2030, απαγορεύεται εντελώς η χρήση τους.
Οι ιδιοκτήτες κτιρίων των οποίων η κύρια χρήση σε ποσοστό μεγαλύτερο του 50% της συνολικής επιφάνειας δόμησής τους δεν είναι η κατοικία, για τα οποία εκδίδονται οικοδομικές άδειες από 1/1/2023, υποχρεούνται να τοποθετούν συστήματα παραγωγής ηλιακής ενέργειας από φωτοβαλταϊκά ή θερμικά ηλιακά συστήματα σε ποσοστό που αντιστοιχεί τουλάχιστον στο 30% της κάλυψης. Εξαιρούνται οι ναοί και τα τουριστικά καταλύματα, καθώς και «μεμονωμένα κτίρια εφόσον τεκμηριώνεται η σχετική αναγκαιότητα για λόγους μορφολογικούς ή αισθητικούς». Με υπουργική απόφαση μπορούν να εξαιρούνται πρόσθετες κατηγορίες ειδικών κτιρίων ή ειδικά κτίρια σε περιοχές με θεσμοθετημένο καθεστώς προστασίας όπως, μεταξύ άλλων, παραδοσιακοί οικισμοί και διατηρητέα κτίρια.
Ο κλιματικός νόμος προβλέπει πως από το 2025 όλα τα νέα κτίρια που βρίσκονται σε ζώνες υψηλής τρωτότητας ασφαλίζονται υποχρεωτικά και η ύπαρξη ασφαλιστηρίου συμβολαίου αποτελεί προϋπόθεση για την ηλεκτροδότηση του κτιρίου. Ως ζώνες υψηλής τρωτότητας θεωρούνται οι περιοχές που βρίσκονται σε ζώνες δυνητικά υψηλού κινδύνου πλημμύρας όπως αποτυπώνονται στους χάρτες επικινδυνότητας πλημμύρας σε σχετική Κοινή Υπουργική Απόφαση καθώς και πλησίον δασικών περιοχών που χαρακτηρίζονται από υψηλό κίνδυνο πυρκαγιάς.
Μπορεί η διοίκηση της ΔΕΗ να έχει ανακοινώσει πως θα ολοκληρώσει ταχύτερα την απόσυρση ή μετατροπή λιγνιτικών μονάδων, αλλά ο κλιματικός νόμος ορίζει ως καταληκτική ημερομηνία για την απολιγνιτοποίηση του ενεργειακού μίγματος της χώρας την 31η Δεκεμβρίου 2028. Προβλέπεται πως μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2023, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας εξετάζει τη δυνατότητα επίσπευσης της καταληκτικής ημερομηνίας λαμβάνοντας υπόψη την επάρκεια ισχύος και την ασφάλεια εφοδιασμού σύμφωνα με τις προβλέψεις του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ).
Μέχρι τις 31η Μαρτίου 2023, οι επιχειρήσεις οι οποίες είναι εισηγμένες στο χρηματιστήριο, τα πιστωστικά ιδρύματα, οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις και οι επενδυτικές εταιρείες, οι επιχειρήσεις σταθερής και κινητής τηλεφωνίας, οι εταιρείες ύδρευσης και αποχέτευσης, οι εταιρείες ταχυμεταφορών, οι επιχειρήσεις παροχής ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, οι αλυσίδες καταστημάτων λιανεμπορίου που απασχολούν πάνω από 500 εργαζόμενους και οι επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών εφοδιαστικής υποβάλλουν σε δημόσια προσβάσιμη ηλεκτρονική βάση δεδομένων που υλοποιεί και λειτουργεί ο Οργανισμός Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ) έκθεση σχετικά με το ανθρακικό τους αποτύπωμα για το έτος αναφοράς 2022. Στην έκθεση συμπεριλαμβάνονται εθελοντικοί στόχοι και δράσεις μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Η έκθεση επικαιροποιείται ετησίως.
Στον κλιματικό νόμο προβλέπεται, επίσης, πως αρκετές κατηγορίες έργων και επιχειρηματικών κλάδων, όπως βιομηχανίες, τουριστικές εγκαταστάσεις, πτηνοτροφικές επιχειρήσεις, υδατοκαλλιέργειες, κ.α. υποχρεούνται σε κατ’ ελάχιστον μείωση εκπομπών θερμοκηπιακών αερίων 30% έως το 2030 σε σχέση με το 2022, αναγόμενα στην κατάλληλη μονάδα προϊόντος/έργου, ανάλογα με το είδος της δραστηριότητας. Για την επίτευξη αυτού του στόχου η επιχείρηση «μπορεί να προβαίνει σε αντιστάθμιση εκπομπών μέσω φυτεύσεων, συμπεριλαμβανομένων δασώσεων, μέσω αναδασώσεων, με την αγορά πράσινων πιστοποιητικών ή με άλλο εναλλακτικό τρόπο ισοδυνάμου αποτελέσματος.
Με τον κλιματικό νόμο θεσπίζονται τομεακοί προϋπολογισμοί άνθρακα πενταετούς διάρκειας, αρχής γενομένης το 2023 στους ακόλουθους τομείς: παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και θερμότητας, μεταφορές, βιομηχανία, κτίρια, γεωργία και κτηνοτροφία, απόβλητα, χρήσεις γης αλλαγές χρήσεων γης και δασοπονία. Το άθροισμα όλων των τομεακών προϋπολογισμών άνθρακα ισούται με τον συνολικό προϋπολογισμό άνθρακα της Ελλάδας. Οι πρώτοι τομεακοί προϋπολογισμοί άνθρακα καταρτίζονται το έτος 2023 για την περίοδο 2026-2030. Κάθε πέντε χρόνια αρχής γενομένης το 2023, η αρμόδια Διεύθυνση (Διεύθυνση Κλιματικής Αλλαγής και Ποιότητας της Ατμόσφαιρας) του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κατόπιν συνεργασίας με την Επιτροπή ΕΣΕΚ εισηγείται τους τομεακούς προϋπολογισμούς άνθρακα.
Επίσης, εκτός από τον εθνικό σχεδιασμό, περιφέρειες και δήμοι είναι υποχρεωμένοι να καταρτίζουν Σχέδια για την Κλιματική Αλλαγή, ενώ συστήνεται Εθνικό Παρατηρητήριο για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή από το Υπουργείο Κλιματικής κρίσης και Πολιτικής Προστασίας καθώς και «Κυβερνητική Επιτροπή για την παρακολούθηση της Πορείας προς την Κλιματική Ουδετερότητα».
Επιδιώκεται ως ενδιάμεσος κλιματικός στόχος για το έτος 2030 η μείωση των καθαρών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55 % σε σύγκριση με τα επίπεδα του έτους 1990, λαμβάνοντας υπόψη τις προβλέψεις του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα. Προκειμένου να επιτευχθεί ο μακροπρόθεσμος στόχος, επιδιώκεται ως ενδιάμεσος κλιματικός στόχος για το έτος 2040 η μείωση των καθαρών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 80 % σε σύγκριση με τα επίπεδα του έτους 1990, λαμβάνοντας υπόψη τις προβλέψεις του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα.
