«Οι διαπραγματεύσεις δεν θα δώσουν λύση στο Ουκρανικό ζήτημα, θα έπρεπε να προηγηθεί κατάπαυση του πυρός», δήλωσε στα Παραπολιτικά 90,1 και στην εκπομπή «Μπρα ντε φερ» με τους Χριστίνα Κοραή και Δημήτρη Τάκη ο πρώην υφυπουργός Εξωτερικών και καθηγητής διεθνών σχέσεων, Ιωάννης Βαληνάκης.

Ειδικότερα, ο ίδιος ανέφερε ότι θα πρέπει η Ελλάδα να έχει μια ενιαία γραμμή και να υπάρξει συνεννόηση της κυβέρνησης με την αντιπολίτευση.

Παράλληλα, εκτίμησε ότι απειλούνται οι σχέσεις Ελλάδας – Ρωσίας όχι με ευθύνη της Αθήνας.

Αναλυτικά οι δηλώσεις του 

Ερωτηθείς αν πιστεύει ότι θα έχουμε έναν μακροχρόνιο πόλεμο και να μετατραπεί η ιστορία της Ουκρανίας σε ένα ευρωπαϊκό Αφγανιστάν: «Σίγουρα δεν είναι ένα εύκολο προβλημα γα να λυθεί για αυτο και δεν πιστεύω ότι οι διαπραγματεύσεις που ξεκίνησαν είναι σε θέση να βρουν μια λύση στο μεγάλο πρόβλημα της επίλυσης του Ουκρανικού. Το πρώτο στάδιο σε αυτές τις περιπτώσεις είναι η ανακωχή, η κατάπαυση του πυρός, αυτό θα ήταν πράγματι ένα πρώτο βήμα να σταματήσει τουλάχιστον έστω και προσωρινά οι εχθροπραξίες. Εδώ έχουμε δύο διαφορετικές απόψεις στις διαπραγματεύσεις, η ουκρανική πλευρά, και σωστά σε επίπεδο αρχών, ζητάει να αποσυρθούν τα ρωσικά στρατεύματα στα νόμιμα σύνορα της Ουκρανίας που φυσικά εντός αυτών περιλαμβάνεται και η Κριμαία και όλες εκείνες οι περιοχές που χάθηκαν το 2014. Και από την άλλη πλευρά έχουμε μια Ρωσία η οποία ζητάει η Ουκρανία ως σύνολο να μην πάει προς τη Δύση και να είναι ένας δορυφόρος της Ρωσίας. Αυτά τα δύο είναι παντελώς ασυμβίβαστα άρα δεν υπάρχει πιθανότητα να υπάρξει επίλυση διπλωματική του προβλήματος, το λόγο έχουν δυστυχώς τα όπλα.Η Δύση δεν πρόκειται να εμπλακεί στρατιωτικά στο επίπεδο της Ουκρανία διότι φοβάται την έτσι πολύ μικρή πιθανότητα η Ρωσία να προσφύγει σε πυρηνικά όπλα. Η Ουκρανία μάχεται μεν ηρωικά αλλά κάποια στιγμή αυτό θα τελειώσει, μπορεί το Κίεβο να εξελιχτεί σε ένα είδος Στάλινγκραντ. Το Στάλινγκραντ ήταν μήνες και όλες οι ιστορίες πόλεων που κατακτήθηκαν μέσα από εχθροπραξίες από δρόμο σε δρόμο δείχνουν πολύμηνες επιχειρήσεις».

Για το τι θα προκαλέσουν για την ρωσική οικονομία οι πολύμηνες κυρώσεις

«Εδώ κάνουμε εικασίες πρώτον αν οι κυρώσεις θα εξακολουθήσουν να είναι τόσο δυνατές όπως είναι σήμερα και δεν θα υπάρξουν τρόποι διαφυγής διότι η ιστορία μας λεει ότι πολλές ευρωπαϊκές χώρες και βλέπετε πρώτη την Τουρκία που κάνει αυτές τις εξυπνάδες προσπαθούν να απεμπλακούν από το σύστημα των κυρώσεων και με τον ένα ή τον άλλο τρόπο να το σπάσουν. Δεύτερον ακόμη και αυτοί που θα το τηρήσουν πόσο καιρό θα το τηρήσουν. Τρίτον ως προς τη Ρωσία, η Ρωσία έχει βρει αντίμετρα σε πολλές από αυτές τις κυρώσεις, θα τις στοιχίσουν προφανώς όπως για παράδειγμα η αποβολή της από το σύστημα swift αλλά θα χρησιμοποιήσει το σύστημα το κινεζικό. Έχει λοιπόν οδούς διαφυγής, όλα αυτά σημαίνουν πρακτικά έναν οικονομικό πόλεμο Ανατολής –Δύσης ο οποίος θα κρατήσει».

Η υποβάθμιση των οίκων έχει συνέπειες διότι θυμόμαστε ότι εμείς εδώ μπήκαμε σε μνημόνια λόγω της αδυναμίας μας να δανειστούμε και λόγω και της υποβάθμισης της οικονομίας μας

«Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι οικονομικές κυρώσεις στο σύνολό τους αλλά και ορισμένες από αυτές κατ΄εξοχήν είναι πολύ πιεστικές προς τη Ρωσία αλλά εδώ πρέπει να προσμετρήσουμε ότι έχουμε να κάνουμε με μια χώρα διαφορετική από τη δική μας . Βεβαίως πρέπει να σκεφτούμε ότι η Ρωσία δεν είναι η Ρωσία του 2008 ή τη 2014, είναι μια χώρα που έχει ενσωματωθεί ακόμα περισσότερο στο διεθνές σύστημα τα τελευταία χρόνια και κυρίως η κοινωνία της η οποία έχει ενσωματωθεί μέσω των κοινωνικών μέσων, μέσω του ίντερνετ. Αυτό από τη μια μεριά σπρώχνει προς το ότι θα υπάρξει μια αντίδραση εσωτερική στη Ρωσία από την άλλη είναι ένα αστυνομοκρατούμενο κράτος και δεν μπορεί να υπάρξει αντίσταση εσωτερική στην οποία να μην ασκηθεί βία από το καθεστώς. Άρα το αποτέλεσμα το οικονομικό σε μια χώρα που αστυνομοκρατείται δεν είναι ο ίδιο με ελεύθερη χώρα σαν τη δική μας».

Για το  αν μπορούν οι ολιγάρχες να ανατρέψουν τα σχέδια του Πούτιν

«Πολλοί στρατηγικοί αναλυτές βλέπουν την πιθανότητα , μικρή όμως, εσωτερικής ανατροπής του Πούτιν. Δεν μπορεί να γίνει εύκολα από μια λαϊκή εξέγερση αλλά μπορεί να γίνει πιο εύκολο από κάποιους ανθρώπους του μηχανισμού. Και οι ολιγάρχες βεβαίως είναι μέρος του συστήματος γιατί είναι αυτοί που χάνουν τα περισσότερα από όλη αυτή την ιστορία και όχι μόνο αυτοί αλλά και πολλοί ανθρωποι που είναι δίπλα στον Πουτιν, που είναι άνθρωποι του μηχανισμού οι οποίοι κέρδισαν όλα αυτά τα χρόνια παράνομα πολλά χρήματα, τα έβγαλαν στο εξωτερικό, επένδυσαν σε μια ζωή πολυτελή και τώρα βρίσκονται με το να μην μπορούν να τα απολαύσουν ή υπάρχει και ο κίνδυνος να τα χάσουν τελείως. Όλοι αυτοί έχουν κάποιο συμφέρον, η ιστορία της Ρωσίας και της Σοβιετικής Ένωσης λεει ότι μόνο μια φορά στην ιστορία υπήρξε ανατροπή εσωτερική ενός ηγέτη της Ρωσίας το 1964 πέραν αυτού δεν υπήρχαν ανατροπές, αυτό είναι ένα ιστορικό στοιχείο, από την άλλη τίποτα δεν αποκλείει να συμβεί αλλά δεν είναι και κάτι το ποιο μπορουμε να το προβλέψουμε ότι θα το μάθουμε εκ των πραγμάτων όταν θα έχει και αν έχει εκδηλωθεί».

Για την αποστολή στρατιωτικού υλικού στην Ουκρανία

«Είχα κάνει δημόσια εισήγηση ένα μήνας πριν ξεσπάσει ο πόλεμος, είχα προβλέψει ότι θα υπάρξει στρατιωτική επέμβαση μεγάλη της Ρωσίας και ότι θα είναι ένας πόλεμος ο οποίος θα συνταράξει όλη την Ευρώπη. Εκεί λοιπόν συνιστούσα κάποιες διπλωματικές κινήσεις οι οποίες έπρεπε να γίνουν προληπτικά. Ποια είναι η βασική αρχή που η Ελλάδα θέλει να βγει νικήτρια απλό αυτή την κρίση; Πρώτον το απαραβίαστο των συνόρων και δεύτερον η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη επί των εξωτερικών ευρωπαϊκών συνόρων. Αυτό προσπαθούμε τα τελευταία χρόνια να περάσουμε ως ευρωπαϊκή πολιτική. Τι έπρεπε να κάνουμε; Παραδείγματος χάριν να διαβουλευτούμε με την Γαλλία. Έχουμε κάνει μαζί της μια συμφωνία η οποία περιλαμβάνει πέρα από τα μεγάλα και τα όπλα μια συνεχή διαβούλευση. Δεν ξέρω αν έγινε. Το πρώτο είναι να διαβουλευτείς. Δεύτερον, πρέπει προληπτικά να εξηγήσουμε στις ανατολικοευρωπαικές χώρες που είναι αυτές οι οποίες κάθε φορά που πάμε να περάσουμε κυρώσεις για την Τουρκία αντιδρούν και γιατί αντιδρούν; Γιατί θεωρούν ότι ο μεγάλος κίνδυνος για την Ευρώπη είναι η Ρωσία και λογικό είναι από τη δική τους τη μεριά γιατί είναι ο γείτονάς τους. Εμείς από την άλλη μεριά είμαστε σε άλλη γειτονιά, έχουμε άλλο πρόβλημα, έχουμε άλλη απειλή και πάμε και τους λέμε ότι επειδή βλέπω ότι έρχεται το πρόβλημα δηλαδή η Ουκρανία, τους λέμε ότι εγώ για στηρίξω το σύστημα των κυρώσεων που θα αποφασιστεί, θα στηρίξω τα εξωτερικά ευρωπαϊκά σύνορα όμως απαιτώ και εγώ ότι την επόμενη φορά που θα έρθει το θέμα Τουρκία στις κυρώσεις να κάνετε και εσείς ακριβώς το ίδιο».

«Αυτή τη στιγμή τρέχει ένα document πολύ βασικό της ΕΕ που λέγεται στρατηγική πυξίδα και πρόκειται να υιοθετηθεί σε μερικές μέρες από την ΕΕ που προβλέπει μέσα τις απειλές, εκεί στις απειλές δεν είναι καταγεγραμμένη η Τουρκία, είναι μόνο η Ρωσία. Το ζήτημα είναι θα πάρουμε σε αυτό το βασικό έγγραφο της ΕΕ ότι υπάρχει απειλή από την Τουρκία; Φοβάμαι πως όχι.Εγώ θα έστελνα, όπως κάνει η Γαλλία, έστειλε 4 αεροσκάφη στην Εσθονία και άλλοι στείλαν στην Πολωνία και άλλοι στείλαν στη Ρουμανία, αυτό είναι βλέπω τι έρχεται και κάνω προληπτικά τις κινήσεις μου και στέλνω και συμβολικά τη συμβολή μου στα εξωτερικά ευρωπαϊκά σύνορα. Στέλνω λοιπον 4 αεροσκάφη και εγώ όπως η Γαλλία σε συνεννόηση μαζί της, την Πολωνία, στην Ρουμανία, στις χώρες δηλαδή που αποτελούν μέλη της ΕΕ και τα στηρίζω έμπρακτα έναντι της πιθανότητας να γίνει κάτι, πολύ μικρής για αυτό και δεν υπάρχει ρίσκο σε αυτό και αν κάτι πάει στραβά τα παίρνω αμέσως πίσω αλλά τα στέλνω και στέλνω το μήνυμα ότι αυτά (τα εξωτερικά ευρωπαϊκά σύνορα) θα τα υπερασπιστώ έμπρακτα. Από εκεί και πέρα μια άλλη χώρα η οποία δεν καλύπτεται από αυτές τις εγγυήσεις ασφαλείας που όλοι μεταξύ μας έχουμε δώσει στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ είμαι πιο προσεκτικός. Θεωρώ ότι είναι πολύ καλύτερο να στείλω ανθρωπιστική βοήθεια, να στείλω βοηθητικά πράγματα».

«Επειδή το τέλος του πολέμου δεν θα μας βρει ως Δύση απόλυτους νικητές, μπορεί η Ρωσία να αποδειχθεί εκείνη νικήτρια επί του πεδίου έχοντας εξασφαλίσει ότι τα τετελεσμένα που δημιούργησε το ’08, το ’14 και τώρα ξανά πάλι σε ένα μεγάλο βαθμό θα παραμείνουν. Αυτό είναι ένα πολύ καταθλιπτικό μήνυμα για το μέλλον της ασφάλειας στην Ευρώπη, ένα πολύ καταθλιπτικό μήνυμα για χώρες σαν και εμάς και αντί να σκεφτόμαστε τις εντάσεις μεταξύ των κομμάτων ... Θεωρώ ότι η Ελλάδα πρέπει να εκφράζεται με προληπτική δράση σε αυτά τα θέμα που μπορεί να την κάψουν μεθαύριο αν δεν έχει η ίδια πάρει τα μέτρα της έγκαιρα. Για αυτό χρειάζεται μια πιο σοβαρή αντιμετώπιση πχ υπάρχουν μηχανισμοί και το ΚΥΣΕΑ και εθνικές συσκέψεις που πρέπει να γίνουν από την κυβέρνηση για να μελετηθούν αυτά σε βάθος γιατί θα έχουμε προβλήματα πολλά και σε πολλούς τομείς».

Να γίνει και συμβούλιο πολιτικών αρχηγών;

«Δεν πιστεύω σε αυτές τις διαδικασίες διότι έχει δείξει στο παρελθόν ότι αυτά δεν οδηγούν σε απτά αποτελέσματα, αυτό είναι αρμοδιότητα της κυβέρνησης όμως σε συνεννόηση με την αντιπολίτευση μέσα από το συμβούλιο εξωτερικής πολιτικής, μέσα από τις συνεννοήσεις και τις ενημερώσεις που γίνονται είναι απαραίτητο γιατί τη χώρα συνολικά καλό είναι να έχει μια ενιαία γραμμή γιατί όλους μας αφορά τι θα συμβεί στην Ουκρανία. Αυτό που εχει σημασία είναι ποιες αρχές θα βγουν νικήτριες και πολύ φοβάμαι ότι ο ισχυρός τα τετελεσμένα σε ένα μεγάλο βαθμό θα πετύχει να τα εφαρμόσει. Άρα και για εμάς αυτό σημαίνει ότι καλό είναι να έχουμε και μια σχέση με τη Ρωσία και να μη διαρρήξουμε όλες τις γέφυρες».

Για το αν πιστεύει ότι έχουν διαρραγεί οι σχέσεις Ελλάδας – Ρωσίας

«Πιστεύω ότι απειλούνται οι σχέσεις αυτές, όχι βέβαια με δική μας υπευθυνότητα, η Ρωσία ξεκίνησε κάτι το οποίο είναι τελείως απαράδεκτο για την ελληνική πλευρά. Από την άλλη έχουμε να κάνουμε με μια δύναμη πυρηνική που παίζει μεγάλο ρόλο στα διεθνή πράγματα, είναι μέλος του Συμβούλιου Ασφαλείας, παίζει ένα ρόλο στο Κυπριακό, έχει σημασία και για την οικονομία μας άρα όλα αυτά πρέπει να τα προσμετρούμε και κυρίως να σκεφτούμε αν βγει νικήτρια η Ρωσία επί του εδάφους τι θα σημαίνει αυτό για τα δικά μας θέματα με την Τουρκία;».

Ακούστε τη συνέντευξή του