Όταν έπλασε ο Θεός τον άνθρωπο, του έδωσε δύο από τα πιο ύψιστα αγαθά, την ελευθερία και την βούληση. Πραγματικά όμως έχει αναρωτηθεί κάποιος την μεγάλη αξία αυτών των ανεκτίμητων αγαθών ή μήπως νομίζει κανείς ότι θα μπει σε κάποιο κατάστημα υπεραγοράς ,όπου θα τα βρει σε κάποιο ράφι για να τα αγοράσει; Ας μην λησμονηθεί η παρακάτω φράση του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου:

«Ὁ πλάσας ἀπ’ ἀρχῆς τὸν ἄνθρωπον ἐλεύθερον ἀφῆκε καὶ αὐτεξούσιον, νόμῳ τῷ τῆς ἐντολῆς μόνον κρατούμενον», δηλαδή Αυτός που έπλασε αρχικά τον άνθρωπο τον άφησε ελεύθερο έχοντας ο άνθρωπος δικιά του βούληση, με την υποχρέωση και μόνο να κάνει υπακοή και να τηρεί κάποιες εντολές. Βεβαίως, αυτή η βούληση της ελευθερίας σήμερα έχει “ταράξει” παντελώς την ζωή καθότι η ελευθερία αυτή μετεφράσθη από τον άνθρωπο σε προσωπική ικανοποίηση των επιλογών του και των ορέξεων. Έγινε πανηδονιστής, ο άνθρωπος κυνηγά την απόλαυση. Έγινε έρμαιο των παθών του σαν ένα καΐκι σε μανιασμένη θάλασσα. Πραγματικά, ξέχασε την αποστολή του. Το ότι είσαι κάτοικος γης δεν σημαίνει μόνο δικαιώματα, που συνεχώς ακούγεται τα τελευταία χρόνια «έχουμε δικαιώματα και μας τα καταπατείται» και να σου διαμαρτυρίες, και να σου φωνές και να σου η καταφυγή των θιγμένων στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Ανθρωπίνων δικαιωμάτων! Σαφώς έχουν δικαιώματα κανένας δεν λέγει το εξ αντιθέτου αλλά όμως υπάρχουν και υποχρεώσεις που μάλλον τις έχουν βάλει σε κάποιο χρονοντούλαπο και αδιαφορούν παντελώς ή σε μια κατάψυξη μη θέλοντας να κάνουν λόγω για αυτές.

Ας δούμε όμως λίγο την ασχήμια του κόσμου τούτου και να κάνουμε μία προσπάθεια ερμηνείας αυτών και το λόγο που διαδραματίζονται όλα αυτά. Οι ελλείψεις, η εκκοσμίκευση, η βία, η έκλυση των ηθών, η αποχαλιναγώγηση των παθών, η ξέφρενη ζωή σε παροδικές φθηνές απολαύσεις, οι εξαρτησιογόνες ουσίες που καταδυναστεύουν την νεολαία κυρίως και η υποταγή σε άλλους εθισμούς, ο πόλεμος, οι καταπιέσεις των κοινωνικών ομάδων, η ανισότητα, ο περιορισμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και η επεξήγησις αυτών κατά το δοκούν, η οικονομική αθλιότητα, η πείνα, η παρεμπόδιση της θρησκευτικής ελευθερίας, η καταστροφή του περιβάλλοντος, η ανεξέλεγκτος χρήση της γενετικής βιοτεχνολογίας και βιοϊατρικής, η αθέμιτος διακίνηση ανθρώπων, το προσφυγικόν χάος, ο φυλετισμός, η παραπληροφόρηση και ο διχασμός με τη χειραγώγηση της κοινής γνώμης υφαίνουν το απέραντο χάος. Αντιλαμβανόμεθα πλήρως εκ των προαναφερθέντων ότι ο άνθρωπος αποτελεί την οντότητα που δίνει ζωή στον πλανήτη με τα άλλα όντα η διαφορά είναι στην λογική που έχει λάβει από τον Θεό. Ωστόσο, η ελευθερία αυτή παραφράζεται, καταχράται, εξευτελίζεται και αλλοιώνεται κατά την προσωπική αντίληψη. Πως μπορείς να λέγεις ότι εσύ έχεις δικαιώματα και η ζωή που θέλει να έρθει στη γη δεν έχει; Πως μπορείς να παίρνεις τον νόμο στα χέρια σου για να πράξεις κάποιο έγκλημα; Πως μπορεί να σε νοιάζει μόνο το κέρδος; πως μπορεί να αδιαφορείς για όλα αυτά που συμβαίνουν στην κοινωνία; πως μπορείς να λες έχω δικαίωμα και να ξεχνάς τις υποχρεώσεις; Πως μπορείς να εξαπατάς ανθρώπους; Πως μπορείς να κοιτάς μόνο το εγώ; είμαστε πραγματικά ελεύθεροι; Ή είμαστε δέσμιοι των παθών; Η ελευθερία έχει πνευματικά όρια. Κανείς δεν αμφισβητεί την δύναμη της αλλά συνδέεται άρρηκτα και με υποχρεώσεις. Η αχαριστία του ανθρώπου είναι ανυπέρβλητη. Ουδείς ασφαλέστερος εχθρός απ' τον ευεργετηθέντα αχάριστο. Αναρωτήθηκε κανείς πόσο έχει ευεργετηθεί ο άνθρωπος από τον Θεό ή έχουμε την εντύπωση ότι όλα έγιναν μαγικά; Δυστυχώς θέλει να αντικαταστήσει τον Θεό και να γίνει δημιουργός. Χαλίφης στην θέση του χαλίφη. Ο Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι πολύ σοφά θα πει “χωρίς Θεό όλα επιτρέπονται”. Μεγάλη σημασία όμως στην εποχή των μεγάλων προκλήσεων ο σύγχρονος άνθρωπος να σωπαίνει που και που, όμως ο ίδιος θεωρεί τον λόγο δύναμη. Γι’ αυτό και αναλίσκεται σε λόγια, σε πολυλογίες και σε παλιλλογίες. Σε υποσχέσεις για μελλοντικά έργα, σε δηλώσεις και εκδηλώσεις, σε τραγούδια και σε φεστιβάλ και σε κώμους. Αλλά η σιωπή, κατά περιστάσεις, εκδηλώνει και μέσα στον πολύβουο αυτόν κόσμο, μεγαλύτερη δύναμη από τον λόγο. Η σιωπή την κατάλληλη ώρα «χαρακτηρίζει» τον άνθρωπο. Το ήθος του, την ωριμότητά του. Αποκαλύπτει την εγκράτεια, την αυτοκυριαρχία του. Λίγοι έχουν τη δύναμη να θέτουν στη γλώσσα τους «φυλακήν» όπως έλεγε ο αρχαίος ψαλμωδός, ή χαλινάρι, και να αποκρίνονται με «πολύφθογγο σιγή». Αλλά αυτή η σιγή είναι μια εύγλωττη σιγή, που αποκαλύπτει τη δύναμη του χαρακτήρα. Και την πραότητα. Λέξη που σημαίνει τιθασευμένη δύναμη. Γιατί, όπως είπε ο Λεονάρντο ντα Βίντσι: «Τον άνθρωπο πρέπει να τον κρίνουμε, όχι μόνο από τον τρόπο που μιλάει, αλλά και από τον τρόπο που σωπαίνει». Και η σιωπή είναι έκφραση. Εάν παρατηρήσουμε εκείνον που αγαπά το θέλημα του δεν έχει ποτέ ειρήνη στην ψυχή του και δεν ευχαριστιέται.

Η λειτουργία της ελευθερίας στη πόλη δημιουργεί δύο βασικά προβλήματα : τον επεκτατισμό και την αδικία. Η κακή αντίληψη της ελευθερίας γεννά τον ιμπεριαλισμό. Η απόκτηση μεγάλης ισχύος μιας πόλης δημιουργεί στους πολίτες την αλαζονεία της εξουσίας και την βουλιμία να επιβληθούν κυριαρχικά σε άλλες πιο αδύναμες πόλεις,. Όταν αρχίζουν οι επεκτατικοί πόλεμοι τελειώνει η ομαλή ζωή. Οι κατακτημένες πόλεις και οι απειλούμενες συνασπίζονται, αντιστέκονται ή εξεγείρονται. Αυτό κάνει τους κατακτητές πιο απάνθρωπους και αντιδρούν όλο και πιο σκληρά. Αυτή η τρέλα διαρκεί μέχρι να ανατραπεί η ιμπεριαλιστική δύναμη.

Τι χρειάζεται λοιπόν; Εγρήγορση και αυτοκριτική. Κανένας δεν μπορεί να μας επιβάλει να γίνουμε άδικοι και βίαιοι. Η βούλησή μας για να είναι ελεύθερη οφείλει να εμπεριέχει και το «όχι» απέναντι σε κάθε μορφή πίεσης και εξαναγκασμού, απ’ όπου κι αν προέρχεται, από τον ψηφιακό ή τον πραγματικό κόσμο. Η ένταξή μας σε μία ομάδα ή μία κοινότητα είναι δική μας επιλογή, όσο αυτή η επιλογή μάς ευχαριστεί και δε μας καταπιέζει. Υπάρχει και η δυνατότητα άρνησης και απομάκρυνσης, γιατί οι πολλοί αποκτούν ισχύ από τον καθένα από εμάς ξεχωριστά.

Ο Γιώργος Η. Αρκομάνης είναι Μεταπτυχιακός Φοιτητής στη Θεολογική Σχολή στο Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών με τίτλο: Η Θεολογία στον Σύγχρονο Κόσμο και ειδίκευση: Εκκλησία, Διαθρησκειακός Διάλογος και Διεθνείς Σχέσεις