Σαν σήμερα 40 χρόνια από την αποστολή "ΝΙΚΗ" στην Κύπρο

Του Λεωνίδα Σ. Μπλαβέρη

ΕΛΛΑΔΑ 22.07.2014 10:18 UPD: 12.10.2016 10:58

Parapolitika Newsroom

Συμπληρώνονται σήμερα 40 χρόνια από την εκτέλεση από την Πολεμική Αεροπορία της αποστολής «Νίκη», της αερομεταφοράς δηλ.στις μαχόμενες εναντίον των Τούρκων εισβολέων Ελληνικές και Κυπριακές δυνάμεις στη Μαρτυρική μεγαλόνησο, ενισχύσεων μιας πλήρους Μοίρας Ελλήνων Καταδρομέων με τα παλαιάς τεχνολογίας μεταφορικά αεροσκάφη Nord-2501D Noratlas της 354 Μοίρας μεταφορών που έδρευε στην 112 Πτέρυγα Μάχης στην Αεροπορική βάση της Ελευσίνος.

Μετά την εκτέλεση της Τουρκικής αποβατικής ενεργείας στην περιοχή της Κερύνειας τα ξημερώματα της 20ης Ιουλίου 1974, και παρά τον αρχικό αιφνιδιασμό, οι στρατιωτικές δυνάμεις της ΕΛΔΥΚ και της Εθνικής Φρουράς Κύπρου είχαν καταφέρει να περιορίσουν τ αρχικά σχέδια του Τουρκικού στρατού. Στις 21 Ιουλίου αποφασίσθηκε η διενέργεια στρατιωτική επιχειρήσεως για την ενίσχυση της αμύνης του αεροδρομίου της Λευκωσίας, που αποτελούσε στρατηγικής σημασίας στόχο, με την κωδική ονομασία «ΝΙΚΗ». Το σχέδιο της επιχεϊρήσεως προέβλεπε την αερομεταμεταφορά και απόβαση στο αεροδρόμιο Λευκωσίας Ελλήνων Καταδρομέων μ αεροσκάφη της ΠΑ. Έτσι αποφασίστηκε η συμμετοχή των 20 μεταφορικών αεροσκαφών Nord-2051D Noratlas της 354 ΜΜ, που θα συγκεντρώνονταν για το σκοπό αυτό στην Αεροπορική Βάση της Σούδας στην Κρήτη, απ όπου θα επιβιβάζονταν οι 318 Καταδρομείς της «τοπικής» Α Μοίρας Καταδρομών, που έδρευε στο Μάλεμε, με όλο τον οπλισμό τους.

Η επιχείρηση θα πραγματοποιείτο τη νύχτα 21/22 Ιουλίου, με πλήρη σιγή ασυρμάτου και πτήση σε πολύ χαμηλό ύψος πάνω από τη θάλασσα, προκειμένου τα αεροσκάφη να μην εντοπιστούν από τα Τουρκικά ραντάρ, και χωρίς καμία απολύτως συνοδεία μαχητικών για την προστασία τους, προσγείωση στο αεροδρόμιο της Λευκωσίας και ταχεία αποβίβαση των Καταδρομέων και του εξοπλισμού τους και άμεση επιστροφή στην Σούδα. Πρακτικώς επρόκειτο για μία αποστολή αυτοκτονίας, που όμως εκτελέστηκε.

Στις 22:35 της 21 Ιουλίου, απογειώθηκε το πρώτο Noratlas από τη Σούδα με χρονικό περιορισμό η τελευταία απογείωση να έχει πραγματοποιηθεί μέχρι τα μεσάνυχτα της ίδιας μέρας, ώστε να προλάβουν να πάνε και να επιστρέψουν με την κάλυψη του σκοταδιού. Τελικώς από τα προβλεπόμενα 20 αεροσκάφη απογειώθηκαν μόνο 15 και τα υπόλοιπα, μαζί με 10 C-47B Dakota, διατάχθηκαν να παραμείνουν στη Σούδα. Αμέσως μετά την απογείωση δόθηκε σήμα από το Κέντρο Επιχειρήσεων του Αρχηγείου Ενόπλων Δυνάμεων προς το ΓΕΕΦ στη Λευκωσία με την φράση «Έρχονται τα 15 πορτοκάλια». Στη διάρκεια της πτήσεως, δύο από τα Noratlas παρουσίασαν βλάβη με αποτέλεσμα την επιστροφή του ενός στην Κρήτη και την προσγείωση του δευτέρου («ΝΙΚΗ 13») στη Ρόδο.

Στις 01:55 της 22 Ιουλίου το πρώτο Noratlas «ΝΙΚΗ 1» προσγειώθηκε κανονικώς, ακολουθούμενο από το «ΝΙΚΗ 2». Από το σημείο αυτό και μετά ξεκινά η τραγωδία. Λόγω καθυστερήσεως του Ελληνικού ΑΕΔ να ενημερώσει τo ΓΕΕΦ και αυτό τα αντιαεροπορικά στοιχεία 185 και 184 Μοιρών Α/Α Πυροβολικού που φύλαγαν την περιοχή, τα τελευταία θεώρησαν τα αεροσκάφη που πέταγαν ως «εχθρικά». Έτσι μετά τον αρχικό «αιφνιδιασμό» τους με την ασφαλή προσγείωση των δύο πρώτων αεροσκαφών, άρχισαν πυκνό αντιαεροπορικό πυρ που είχε ως αποτέλεσμα το «ΝΙΚΗ 4», που βρισκόταν στην «τελική» για προσγείωση, να βληθεί, ν αρπάξει φωτιά και να συντριβή λίγα χιλιόμετρα από τον διάδρομο προσγειώσεως.

Επίσης, το «ΝΙΚΗ 6» εβλήθη σε πολλά σημεία της ατράκτου και σχεδόν χωρίς μηχανές και χάρη στις προσπάθειες των πιλότων να καταφέρει να προσγειωθεί ασφαλώς. Τα υπόλοιπα αεροσκάφη κατάφεραν και αυτά να προσγειωθούν με λιγότερες ζημιές. Μετά το «ΝΙΚΗ 2» προσγειώθηκε το «ΝΙΚΗ 3», που λόγω βλάβης στον έναν κινητήρα είχε «ξεφύγει» από το ίχνος πτήσης του «ΝΙΚΗ 4» που καταρρίφθηκε και έφτασε στην «τελική» για προσγείωση, αμέσως μετά την κατάρριψή του. Τελευταίο προσγειώθηκε το «ΝΙΚΗ 15», που είχε απογειωθεί από την Σούδα με καθυστέρηση και παρά τις εντολές να μην εκτελέσει την αποστολή. Το «ΝΙΚΗ 14» έφτασε αφού είχε πια ξημερώσει και δεν προσγειώθηκε καθόλου, και ακολουθώντας τις εντολές, επέστρεψε πίσω στην Σούδα.

Η φοβερή αυτή παράλειψη της αεράμυνας του αεροδρομίου κόστισε τις ζωές σε τέσσερις αεροπόρους, 29 καταδρομείς και τον τραυματισμό 11 ακόμα καταδρομέων. Από την δύναμη των 318 ανδρών της Α'Μοίρας Καταδρομών, οι 278 οι οποίοι έφτασαν σώοι στην Κύπρο παρέμειναν και πολέμησαν εκεί διακρινόμενοι όλως ιδιαιτέρως στις μάχες εναντίον των Τούρκων εισβολέων.

Αξίζει να σημειωθεί ότι από τους τέσσερις Αεροπόρους και τους 28 Καταδρομείς του μοιραίου «ΝΙΚΗ 4», σκοτώθηκαν όλοι εκτός από έναν Καταδρομέα, ο οποίος διασώθηκε, πηδώντας έξω από το φλεγόμενο αεροσκάφος χωρίς αλεξίπτωτο και πέφτοντας στο έδαφος από ύψος περίπου 20 μέτρων με αποτέλεσμα να τραυματιστεί σοβαρά.

Νεκροί είναι οι εξής:

ΝORATLAS s/n 52-133 «NIKH 4»

Κυβερνήτης Επισμηναγός (Ι) Παναγόπουλος Βασίλειος

Συγκυβερνήτης Επισμηναγός (Ι) Συμεωνίδης Στυλιανός

Αεροναύτιλος Επισμηνίας (Ρ) ’νθιμος Ηλίας

Ιπτάμενος Μηχανικός Ανθυποσμηναγός (ΤΥΜ) Δάβαρης Γεώργιος

ΔΕΑ(ΚΔ)Τσαμκιράνης Δημήτριος

Λοχίας (ΚΔ)Καβραχωριανός Νικόλαος

Λοχίας (ΚΔ)Τzιλιβάκης Στέφανος

Δεκανέας (ΚΔ)Τσάκωνας Ευάγγελος

Δεκανέας (ΚΔ)Χριστόπουλος Αθανάσιος

Κ/Δ Αναστασόπουλος Ανδρέας