«Έλεγχοι στα κτίρια εδώ και τώρα» - Κορυφαίοι επιστήμονες μιλούν στα Παραπολιτικά για τις αντισεισμικές κατασκευές

Τα ερωτήματα πολλά, οι συζητήσεις ατελείωτες, το πρακτικό αποτέλεσμα απογοητευτικό.

Ενα στα τέσσερα παλαιά κτίρια -προ του 1999- όπου στεγάζονται σχολεία, νοσοκομεία και υπηρεσίες είναι ανέλεγκτο ως προς τη σεισμική του καταλληλότητα. Σχεδόν σε κανένα από όσα έχει διαπιστωθεί ότι χρήζουν επισκευών δεν έχουν γίνει οι κατάλληλες εργασίες, ενώ πολύ χειρότερη είναι η κατάσταση στις κατοικίες, τα καταστήματα, τις πολυκατοικίες και τα επαγγελματικά κτίρια, αφού ελάχιστοι εφαρμόζουν τον Κανονισμό Επεμβάσεων (ΚΑΝ.ΕΠΕ.), που, ναι μεν, προτρέπει τους ιδιοκτήτες σε προσεισμικούς ελέγχους ανά δεκαετία, ωστόσο δεν τους υποχρεώνει.

Μάλιστα, το μείζον αυτό ζήτημα απασχόλησε χθες τον πρωθυπουργό, Kυρ. Μητσοτάκη, ο οποίος προήδρευσε σχετικής σύσκεψης ζητώντας τον άμεσο προσεισμικό έλεγχο δημόσιων κτιρίων (σχολείων, νοσοκομείων κ.ά.) και το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης των μέτρων θα ανακοινωθεί την επόμενη εβδομάδα.

Το ζήτημα απασχόλησε χθες τον πρωθυπουργό, ο οποίος, έπειτα από σύσκεψη, ζήτησε τον άμεσο προσεισμικό έλεγχο δημόσιων κτιρίων

Βάσει των διαθέσιμων στοιχείων, η σεισμική τρωτότητα των κτιρίων πριν από το 1985, που αντιστοιχούν στο 70% του κτιριακού αποθέματος της χώρας, είναι σημαντικά μεγάλη, δηλαδή «έχει παρέλθει η περίοδος επαναφοράς του σεισμού για τον οποίο μελετήθηκαν».

Ενα στα δύο σπίτια -σύμφωνα και με την απογραφή του 2021- είναι ηλικίας άνω των 50 ετών και 16% οι κατασκευές έως 40 ετών.

Με την οικοδομική δραστηριότητα να έχει συρρικνωθεί στα χρόνια της κρίσης, οι νέες κατασκευές ηλικίας έως 10 ετών υπολογίζονται πλέον μόλις σε ένα 6%, μέγεθος το οποίο αυξάνεται σημαντικότατα την τελευταία διετία, με την ανάκαμψη της κτηματαγοράς και του οικοδομικού κλάδου γενικώς.

Ενδεικτικά, στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας, εν έτει 2001, οι κατοικίες άνω των 50 ετών στην αγορά ήταν, ως ποσοστό, στο 24%, ενώ πλέον φθάνουν το 48%, υψηλότερα από τον μέσο όρο της Ευρώπης, όπου το αντίστοιχο ποσοστό το 2017 ήταν στο 45%. Εως 40 ετών είναι πλέον ένα 18% των κατοικιών στην επικράτεια (από 21% το 2001 και 14% στην Ευρώπη), ενώ μόλις 6% είναι πλέον τα σπίτια ηλικίας έως 10 ετών το 2017 (έχουν μειωθεί στο ήμισυ από το 12% του 2001, ενώ στην Ευρώπη υπολογίζονται στο 10%).

Αξιολόγηση

Οι ειδικοί προτείνουν ανεπιφύλακτα προς πάσα κατεύθυνση «να βγουν τα κλιμάκια των μηχανικών στους δρόμους χωρίς άλλη καθυστέρηση». Οπως λένε: «Δεν υπάρχει πολυτέλεια χρόνου, όταν δίπλα σου θρηνούν 40 χιλιάδες νεκρούς κι έχουν δεκάδες, ίσως κι εκατοντάδες χιλιάδες ακόμη θαμμένους στα ερείπια, έστω και αν στην Τουρκία ή στη Συρία οι πολυκατοικίες ήταν χάρτινες. Ο επιφανειακός σεισμός των 7,8 Ρίχτερ έπληξε μέσα στη νύχτα δεκάδες πόλεις κι αυτή είναι η ουσία».

Δυστυχώς, «εδώ και 20 χρόνια δεν γίνονται έλεγχοι», δηλώνει στα «Π» ο καθηγητής Αντισεισμικών Κατασκευών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου Κωνσταντίνος Σπυράκος. Βέβαια, μια πρώτη ματιά, έστω κι ερασιτεχνικά, είναι προτιμότερη από το να αδιαφορεί κάποιος για το σπίτι του.

«Η αξιολόγηση θα πρέπει να γίνει οπωσδήποτε από τον πολιτικό μηχανικό. Αν κάποιος παρατηρήσει φθορές ή ρηγματώσεις στους τοίχους, στα υποστυλώματα και στις κολώνες, οφείλει να απευθυνθεί στους επιστήμονες, οι οποίοι θα έχουν τον τελικό λόγο. Εκείνοι μπορούν να διαπιστώσουν τη στατική επάρκεια του κτιρίου για τις απλές επισκευές ή και τις μελέτες», εξηγεί ο κ. Σπυράκος.

Κ. Σπυράκος: Δεν υπάρχει πολυτέλεια χρόνου όταν δίπλα σου θρηνούν 40 χιλιάδες νεκρούς. Εδώ και 20 χρόνια δεν γίνονται έλεγχοι

Σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν επιπλέον τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν κατά την κατασκευή των κτιρίων. Οι παλιές λιθοδομές θεωρούνται λιγότερο ανθεκτικές, ενώ οι κατασκευές από σκυρόδεμα άλλες είναι μελετημένες για σεισμό και άλλες όχι.

Ο κ. Σπυράκος διευκρινίζει, επίσης, ότι για τα ετοιμόρροπα ή τα εγκαταλελειμμένα κτίρια οι διαδικασίες κινούνται από τους δήμους, τις περιφέρειες ή τα υπουργεία. Σε κάθε άλλη περίπτωση, η παροχή υπηρεσιών γίνεται μόνον από ιδιώτες. Τέλος, ο κ. Σπυράκος, ως ο πλέον αρμόδιος πανεπιστημιακός, ζητεί να δοθεί μεγάλη προσοχή στις αυθαίρετες δομήσεις, τόσο στις μονοκατοικίες όσο και στις πολυκατοικίες.

Οι έλεγχοι

Θ. Κικίνης: Ούτε συστηματικά ασχολούνται με τα σχολεία ούτε η Αυτοδιοίκηση ενδιαφέρεται, πετώντας το μπαλάκι στους διευθυντές

Σύμφωνα με τον αρχιτέκτονα μηχανικό Γ. Παπαθωμά, οι βλάβες από τον σεισμό εντοπίζονται κυρίως στους κόμβους των κατασκευών (στα σημεία όπου τα υποστυλώματα συναντούν τις δοκούς), στη βάση των υποστυλωμάτων και στα στοιχεία πλήρωσης (τοιχοποιία). Σημάδια που θα πρέπει να μας ανησυχούν, όπως επισημαίνει στα «Π», είναι έντονες ρηγματώσεις στα υποστυλώματα, ειδικότερα αν συνοδεύονται από αποδιοργάνωση του σκυροδέματος. Ομοίως, αντίστοιχες ρωγμές στα σημεία όπου τα υποστυλώματα συναντούν τις δοκούς ή το δάπεδο, με ταυτόχρονη αποδιοργάνωση του σκυροδέματος, αποτελούν σημάδια σημαντικής βλάβης.

Επίσης, έντονη θραύση των τούβλων της τοιχοποιίας, που μπορεί να φθάνει και σε πτώση τους (μερική αστοχία αρκετών τοιχοποιιών της κατοικίας), μπορεί να αποτελεί ανησυχητικό δείγμα.

Ευαίσθητα σημεία της κατασκευής αποτελούν η πιλοτή και το κλιμακοστάσιο, όπου «οποιαδήποτε έντονη ρηγμάτωση ή βλάβη θα πρέπει να μας θορυβήσει».

Γ. Παπαθωμάς: Στα κτίρια πρέπει να ακολουθεί λεπτομερής έλεγχος από ειδικό, που θα αξιολογεί τη βαρύτητα των βλαβών

Τέλος, η παραμόρφωση της γραμμικότητας του φορέα (υποστυλώματα ή δοκοί) αποτελεί δείγμα σημαντικής βλάβης.

Πόρτες που μετά τον σεισμό πλέον βρίσκουν στο δάπεδο ή δεν ανοίγουν καθόλου πιθανώς αποκαλύπτουν τέτοιου είδους παραμορφώσεις. «Οπως και να έχει, τα παραπάνω αποτελούν μόνο δείγματα παθογένειας. Πάντα στα κτίρια πρέπει να ακολουθεί λεπτομερής έλεγχος από ειδικό, που θα αξιολογεί τη βαρύτητα των βλαβών και τις ενέργειες που πρέπει να ακολουθηθούν», καταλήγει ο κ. Παπαθωμάς.

Για τις πολυκατοικίες, σύμφωνα με τον πολιτικό μηχανικό Σπ. Θωμόπουλο, εκ των εμπειρότερων τεχνικών γραφείων της Αθήνας, το κόστος διάγνωσης της δομικής τρωτότητας ξεκινά από 500 ευρώ, όταν πρόκειται για απλές δειγματοληπτικές εργασίες. Οσο, όμως, αυτές προχωρούν σε βάθος, σε σχέση με την ποιότητα του σκυροδέματος, των υλικών και των σίδερων που έχουν χρησιμοποιηθεί, σε συνάρτηση με τη χρονολογία κατασκευής της οικοδομής, τα θεμέλια, το έδαφος, τη γειτνίαση με άλλα κτίρια κ.λπ., τότε η τελική τιμή μπορεί να ξεπεράσει τα 5.000 ευρώ. Πάντα στο πρώτο στάδιο, αφού, εάν διαπιστωθεί ανάγκη σύνθετων εργασιών, τότε απαιτείται μελέτη αποτίμησης και σχεδιασμού, ενδεικτικής αρχικής τιμής 5.000 ευρώ.