Στον Δημήτρη Κουνιά

Λεηλατημένος από τυμβωρύχους είναι ο Μακεδονικός τάφος της Αρχαίας Αμφίπολης, υποστηρίζει μιλώντας στο parapolitika.gr ο διακεκριμένος αρχαιολόγος Παναγιώτης Φάκλαρης, επισημαίνοντας ότι το συμπέρασμα αυτό εξάγεται από τις φωτογραφίες και τις επίσημες πληροφορίες που έχουν δημοσιευθεί μέχρι τώρα. Ο ίδιος αποκλείει το ενδεχόμενο ο συγκεκριμένος τύμβος να έχει κάποια σχέση με την οικογένεια του Μέγα Αλέξανδρου, καθώς όπως αναφέρει ο στρατηλάτης είχε ταφεί στην Αλεξάνδρεια, ενώ «η γυναίκα του και το παιδί του έχουν ταφεί στην Αμφίπολη, αλλά με εντολή του Κάσανδρου τους σκότωσαν και εξαφάνισαν τα σώματά τους κρυφά».

Πως ερμηνεύετε από την εμπειρία σας τα αρχαιολογικά ευρήματα στην Αρχαία Αμφίπολη;

Πρόκειται για έναν Μακεδονικό τάφο. Έχουν βρεθεί παρόμοιοι τάφοι πάρα πολλοί πάνω από 110 στην Ελλάδα. Αυτός όμως έχει διάφορες ιδιομορφίες και πρωτοτυπίες. Έχει τις Σφίγγες μπροστά, που δεν έχει κανένας άλλος Μακεδονικός τάφος.Οι Σφίγγες, βέβαια, υπάρχουν και σε άλλα μνημεία σε άλλες περιοχές της χώρας, όπως στην Αττική, που έχουμε από τον 6ο αιώνα π.Χ. Οι Καρυάτιδες μέσα στον τάφο, επίσης, είναι κάτι πρωτότυπο για Μακεδονικό τάφο. Επίσης έχει αυτό τον περίβολο. Είναι ο μεγαλύτερος τύμβος στην Ελλάδα. Και επίσης έχει πάνω ένα επιτάφιο μνημείο, τον λιοντάρι. Δηλαδή έχουμε ένα ταφικό μοναδικό μνημείο στην Ελλάδα. Πρόκειται για έναν πολυτελή τάφο.

Από αυτά τα χαρακτηριστικά τι συμπεράσματα μπορούν να εξαχθούν;

Τα συμπεράσματα είναι ότι αυτός που ετάφη είχε πολλά χρήματα, γιατί όλος ο τάφος είναι ντυμένος με μάρμαρο, που κοστίζει. Δαπανήθηκαν πολλά χρήματα.

Να σας ρωτήσω ευθέως. Εσείς αφήνετε ανοικτό το ενδεχόμενο να είναι ο τάφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου;

Πρέπει να αποκλειστεί οποιοσδήποτε βασιλιάς ή μέλος της βασιλικής οικογένειας, γιατί ο Αλέξανδρος ετάφη στην Αλεξάνδρεια. Παράλληλα, η γυναίκα του και το παιδί του έχουν ταφεί στην Αμφίπολη, αλλά με εντολή του Κάσσανδρου τους σκότωσαν και εξαφάνισαν τα σώματά τους κρυφά. Δεν υπάρχει περίπτωση να έχουν τάφο αυτά τα δύο άτομα. Οπότε δεν υπάρχει περίπτωση να είναι κάποιος που έχει σχέση με την οικογένεια, τη βασιλική. Αυτός πρέπει να είναι κάποιος αξιωματικός υψηλόβαθμος του Αλεξάνδρου, που συμμετείχε στην εκστρατεία της Περσίας και επέστρεψε με πάρα πολλά χρήματα.

Εσείς μπορείτε να ρισκάρετε για το ποιος είναι μέσα;

Όχι δεν μπορείς να πεις. Κάποιοι έχουν πει για το Νέαρχο, αλλά δεν μπορεί να πει κανείς. Εξάλλου, μέχρι τώρα δεν έχει βρεθεί τάφος ιστορικού προσώπου στην Ελλάδα. Αν θα βρεθεί τώρα θα είναι και ο πρώτος, που να ξέρουμε ότι είναι του τάδε ιστορικού προσώπου. Θα είναι κάτι πολύ σπάνιο. Μπορεί να βρεθεί και επιγραφή που να γράφει το όνομα του νεκρού ή των νεκρών πάνω. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα είναι κάποιο γνωστό ιστορικό πρόσωπο.

Ο τάφος είναι συλημένος;

Ο τάφος είναι συλημένος. Μπορεί και δύο φορές. Όταν λένε οι αρχαιολόγοι ότι ο τάφος είναι ασύλητος δεν μπορούν να πείσουν εμάς. Η κυρία Μενδώνη έχει μία εκτίμηση δική της, είναι αρχαιολόγος. Ποτέ όμως σε έναν τάφο που είναι σαν σπίτι δεν καταχώνουν τα ευρήματα. Καταχώνεις τον τάφο, όχι τα ευρήματα. Γιατί ο τάφος είναι για τον νεκρό. Για να «ζήσει» ο νεκρός. Τα χώματα μπήκαν μόνα τους από τις τρύπες που άφησαν οι τυμβωρήχοι.

Από που βγαίνει αυτό το συμπέρασμα;

Λείπει ένα μέρος από τον περίβολο. Έχουν λεηλατήσει τον περίβολο. Δεύτερον το λιοντάρι το έχουν μετακινήσει. Το είχαν πάρει από τη θέση του και το είχαν μεταφέρει κάτω στο ποτάμι. Τρίτον, τις Σφίγγες τις χτύπησαν, πήραν τα φτερά και τα κεφάλια και έχουν γκρεμίσει και ένα μέρος του τοίχου που έφραζε το τμήμα εκεί. Μετά υπάρχει μια τρύπα μετά από τις Σφίγγες στο διαμέρισμα και τέλος ο τάφος είναι γεμάτος από χώμα. Δηλαδή άφησαν τις τρύπες ανοικτές και ο τάφος γέμισε με χώμα. Ο τάφος έχει λεηλατηθεί τουλάχιστον μία φορά. Και μάλιστα οι τυμβωρύχοι άφησαν και τις τρύπες ανοικτές και κάποιοι πήραν και πέτρες από μπροστά για οικοδομικό υλικό. Η σημασία του τάφου όμως δεν μειώνεται.

Μπορεί να έχει συλληθεί δηλαδή και πριν από 500 χρόνια;

Θα έχει συλληθεί από την αρχαιότητα. Από τα ρωμαϊκά χρόνια τουλάχιστον.

Ο συνδυασμός των Σφιγγών και των καρυάτιδων, τι μπορεί να σημαίνει;

Είναι αρχιτεκτονικά στοιχεία που δίνουν μια λαμπρότητα στο κτήριο. Δεν έχουν δηλαδή κάποιον συμβολισμό.

Το τελευταίο διάστημα έχει αναφερθεί στον τύπο και στο διαδίκτυο ότι υπάρχουν κάποια ισοτρικά κενά για το που τελικά έχει ταφεί ο Μέγας Αλέξανδρος. Υπάρχει και ένα σενάριο ότι αυτό ίσως είναι ένα κενοτάφιο για τον Μέγα Αλέξανδρο, όπου θα μεταφερόταν εκεί η σορός του από την Αλεξάνδρεια. Αυτά έχουν επιστημονική βάση;

Δεν έχουν ουδεμία επιστημονική βάση. Είναι μυθιστορήματα αρχαιολογικής φαντασίας. Έχουν γράψει χίλια-δύο. Ο τάφος (σ.σ. Του Αλέξάνδρου) είναι στην Αλεξάνδρεια. Είναι σαφές από τις πηγές. Όλα τα άλλα είναι παραμύθια.

Ο Παυσανίας, όμως, δεν είχε γράψει ότι η σορός θα μεταφερόταν στις Αιγές;

Όλοι το είχαν γράψει, ότι η σορός ξεκίνησε για να πάει στις Αιγές. Αλλά πήγε ο Πτολεμαίος και το πήρε. Έγινε μάχη και το πήρε. Αυτή είναι η όλη ιστορία. Ο τάφος στην Αλεξάνδρεια ήταν επισκέψιμος και στα ρωμαϊκά χρόνια. Τον είχαν επισκεφθεί δύο αυτοκράτοες Ρωμαίοι. Ο Ιούλιος Καίσαρας και ο Καρακάλλας. Κάποια στιγμή λεηλατήθηκε και χάθηκε, εξαφανίσθηκε και δεν ξέρουμε τι έγινε.

WHO IS WHO

Ο Παναγιώτης Φάκλαρης είναι Έλληνας αρχαιολόγος, καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας από το 1985 στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και ανασκαφέας της ακρόπολης και των τειχών της Βεργίνας με τους κυριότερους τομείς έρευνάς του να είναι η τοπογραφία της αρχαίας Μακεδονίας, η τοπογραφία της αρχαίας Κυνουρίας, τα όπλα και οι πανοπλίες, η καθημερινή ζωή των αρχαίων Ελλήνων και η ελληνική μυθολογία. . Σπούδασε αρχαιολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και στο University of Cambridge στην Αγγλία. Ηταν συνεργάτης του διάσημου αρχαιολόγου Μανόλη Ανδρόνικου και είναι μέλος της Ελληνικής Αρχαιολογικής Εταιρείας από το 1986. Το 1993 έλαβε το βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών για το βιβλίου του "Αρχαία Κυνουρία. Ανθρώπινη δραστηριότητα και περιβάλλον".