Το σχέδιο του υπουργείου Παιδείας για την ίδρυση παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων στην Ελλάδα, με αξιοποίηση των διακρατικών συμφωνιών, χωρίς να χρειαστεί να περιμένουμε την αναθεώρηση του άρθρου 16 του Συντάγματος, αλλάζει τα δεδομένα στην πανεπιστημιακή εκπαίδευση της χώρας και στον «χάρτη» των κολεγίων. 

Το μόνο βέβαιο είναι, όπως λένε οι παράγοντες του κλάδου, ότι η έλευση των ξένων πανεπιστημίων δεν θα επηρεάσει όλα τα κολέγια με τον ίδιο τρόπο. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι τα κολέγια με κύρος, που έχουν προχωρήσει σε μεγάλες επενδύσεις και συνεργασίες με κορυφαία πανεπιστήμια της Ευρώπης και των ΗΠΑ, θα λειτουργήσουν ακόμα καλύτερα και θα δίνουν αναγνωρισμένα πτυχία, ενώ άλλα που δεν βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο, επειδή δεν διαθέτουν τις υποδομές, τους κατάλληλους διδάσκοντες και την απαιτούμενη τεχνογνωσία, δεν θα μπορούν να προσφέρουν στους σπουδαστές τους ένα ισχυρό πτυχίο.

Έως το τέλος του χρόνου θα δημιουργηθεί ένα αυστηρό πλαίσιο από την Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ), η οποία θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο και θα διατυπώσει ορισμό για το τι συνιστά πανεπιστήμιο με συγκεκριμένα κριτήρια (ακαδημαϊκά, ποιοτικά) και πώς πρέπει αυτά να λειτουργούν.

Την ίδια ώρα θα υπάρξει μέριμνα, σύμφωνα με πληροφορίες, για το σύνολο της μεταλυκειακής εκπαίδευσης, στην οποία θα ενταχθούν και τα κολέγια. Στόχος είναι η δημιουργία ενός πλαισίου, εντός του οποίου θα μπουν τα κολέγια, των οποίων δεν θα διαταραχθεί η λειτουργία και το status και θα ανήκουν στη μεταλυκειακή εκπαίδευση.

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, όσοι ασχολούνται χρόνια με τα κολέγια στην Ελλάδα αναμένουν το νέο θεσμικό πλαίσιο προκειμένου να διασαφηνιστεί εάν αυτά μπορούν να λειτουργούν με το ίδιο καθεστώς, δηλαδή ως παραρτήματα ευρωπαϊκών πανεπιστημίων, με το οποίο έχουν συνάψει συμφωνία δικαιόχρησης. Αυτό, καθώς δεν έχει ξεκαθαριστεί ακόμα αν το νέο θεσμικό πλαίσιο θα προβλέπει μόνο την ίδρυση και λειτουργία ξένων παραρτημάτων στην Ελλάδα, με τα οποία πιθανότατα θα μπορούν να συνεργαστούν ή θα αναβαθμιστούν απευθείας σε πανεπιστήμια κατά το κυπριακό μοντέλο ή, τέλος, αν θα παραμείνουν κολέγια με συμφωνίες δικαιόχρησης.

30.000 Έλληνες φοιτητές στην Κύπρο

Η τάση της φυγής των Ελλήνων για σπουδές στο εξωτερικό αποτυπώνεται καθαρά στα στοιχεία της Κύπρου, όπου την τελευταία δεκαετία έχει εκτιναχθεί η τριτοβάθμια εκπαίδευση, που στηρίζεται κυρίως σε Έλληνες φοιτητές, αλλά και καθηγητές. Οι Έλληνες φοιτητές ξεπερνούν τους 30.000, φθάνοντας να αποτελούν το 40% του φοιτητικού πληθυσμού.

Την ίδια ώρα στην Ελλάδα τα κολέγια, που υπάρχουν στο εκπαιδευτικό τοπίο περισσότερα από 30 χρόνια, λειτουργούν ως παραρτήματα ευρωπαϊκών ΑΕΙ και με αυτόν τον τρόπο παρακάμπτουν τη συνταγματική απαγόρευση για ίδρυση μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων. Έχουν βρεθεί αρκετές φορές στο επίκεντρο πολιτικών αντιπαραθέσεων, ενώ σε αυτήν τη χρονική στιγμή, σύμφωνα με πληροφορίες, θεωρούν ότι πρέπει να αναβαθμιστούν, κατά το κυπριακό πρότυπο.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Παιδείας, λειτουργούν 32 κολέγια στην Ελλάδα, κυρίως στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, τα οποία συνεργάζονται με κάποιο ευρωπαϊκό ΑΕΙ. Σε αυτά φοιτούν σήμερα περίπου 28.000 σπουδαστές και εργάζονται περίπου 5.000 άτομα.

Οι προτάσεις του Συνδέσμου (Β. Δασκαλάκης) και τι υποστηρίζει ο Κ. Ροδόπουλος

Τη θέσπιση αυστηρών κριτηρίων στα κολέγια ζητεί από την πολιτεία ο Βασίλης Δασκαλάκης, πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Κολεγίων, μιλώντας στην «ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ», που επισημαίνει ότι πρέπει να περιοριστεί ο αριθμός των φοιτητών που φεύγουν στο εξωτερικό. «Να μη δίνει ο μέσος Έλληνας εκατομμύρια στο εξωτερικό για να σπουδάσουν τα παιδιά του. Να σπουδάζουν στην Ελλάδα και να υπάρχει έλεγχος», λέει ο κ. Δασκαλάκης για το θέμα των κολεγίων που ήρθε και πάλι στο προσκήνιο, με αφορμή την πρόθεση της κυβέρνησης για την ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων με τη μορφή παραρτημάτων ξένων ανώτατων ιδρυμάτων.

Ο κ. Δασκαλάκης, πολύπειρος στα θέματα που αφορούν τα κολέγια, αναμένεται να έχει το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα συνάντηση με την ηγεσία του υπουργείου Παιδείας, στην οποία θα παραδώσει τις προτάσεις του Συνδέσμου για τη λειτουργία των κολεγίων. Μάλιστα, στόχος είναι όχι μόνο να σπουδάζουν οι Έλληνες στα κολέγια, αλλά «να φέρουμε χιλιάδες σπουδαστές στην Ελλάδα από χώρες, όπως άλλωστε κάνει και η Κύπρος. Παράλληλα με τις σπουδές τους θα μπορούν να κάνουν την πρακτική τους άσκηση εργαζόμενοι το καλοκαίρι».

Ο κ. Δασκαλάκης θα προτείνει επίσης στο υπουργείο Παιδείας να υπάρξει μία λίστα με τα κολέγια μαζί με τη λίστα με τα πανεπιστήμια της χώρας, προκειμένου οι ξένοι που θέλουν να σπουδάσουν στα κολέγια να ξέρουν με ακρίβεια ποια υπάρχουν, τι ισχύει με την αναγνώριση των πτυχίων και ποιος είναι ο κανονισμός λειτουργίας που τα διέπει. «Έτσι θα μπορεί όποιος ενδιαφέρεται να βλέπει την αναγνώριση των πτυχίων με βάση την κοινοτική οδηγία».

Συμμετοχή των Ελλήνων

Στην ερώτηση «πώς κρίνετε την πρόθεση της κυβέρνησης να προχωρήσει σε διακρατικές συμφωνίες για την ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων αξιοποιώντας το άρθρο 28 του Συντάγματος πριν από την αναθεώρηση του άρθρου 16», απαντά στην «ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ» ο κ. Κωνσταντίνος Ροδόπουλος, οικονομολόγος, πρόεδρος ΔΣ του Μητροπολιτικού Κολλεγίου: «Σε πρώτη ‘‘ανάγνωση’’ η εξέλιξη αυτή είναι προς τη θετική κατεύθυνση, μένει όμως να δούμε το θεσμικό πλαίσιο. Αναμφισβήτητα όμως και σύμφωνα με το άρθρο 28, αν γίνουν διακρατικές συμφωνίες θα μπορούν ξένα πανεπιστήμια να εγκατασταθούν στην Ελλάδα, ενώ αν αναθεωρηθεί το άρθρο 16 θα μπορούν να ιδρύονται μη κρατικά πανεπιστήμια και από ελληνικά συμφέροντα. Αν λοιπόν θέλουμε να ενισχυθεί η ελληνική οικονομία, όπως άλλωστε έχει γίνει και σε άλλα κράτη (Κύπρος, Μάλτα κ.λπ.), το καλύτερο και ίσως πιο δίκαιο θα ήταν να διασφαλιστεί η ίδια δυνατότητα συμμετοχής και σε ιδιωτικά πανεπιστήμια ελληνικών συμφερόντων και όχι μόνο σε ξένα πανεπιστήμια τα οποία θα καρπούνται το οικονομικό αποτέλεσμα».

Ο κ. Ροδόπουλος εξηγεί κατά πόσο η έλευση ξένων πανεπιστημίων στην Ελλάδα με τη μορφή παραρτημάτων θα είναι θετική ή αρνητική για τη λειτουργία των κολεγίων, αν δηλαδή θα βοηθήσει τα κολέγια ή θα τους δημιουργήσει προβλήματα, επισημαίνοντας ότι: «Κατά τη γνώμη μου, η έλευση ξένων πανεπιστημίων στη χώρα μας θα ήταν προτιμότερο να συμβεί ταυτόχρονα με την παράλληλη θεσμοθέτηση ποιοτικών κριτηρίων για τη λειτουργία και των ιδιωτικών κολεγίων, ώστε να υπάρξει μια ‘‘τακτοποίηση’’ του κλάδου. Είναι αδιανόητο να έχουν άδεια λειτουργίας κολεγίου 32 νομικά πρόσωπα (παγκόσμια πρωτοτυπία!). Βεβαίως ας μην ξεχνούμε ότι τα κολέγια ελέγχονται ήδη από τα συνεργαζόμενα πανεπιστήμια, χωρίς όμως να υπάρχει έως τώρα ένα σαφές πλαίσιο ποιοτικών κριτηρίων λειτουργίας τους από την ελληνική πολιτεία, ιδιαίτερα σε σχέση με τις επενδύσεις τους, τη διοικητική τους διάρθρωση, τα ακαδημαϊκά στελέχη, την οικονομική τους κατάσταση, τις υποδομές τους κ.λπ.».

Όπως λέει χαρακτηριστικά ο κ. Ροδόπουλος: «Τα κολέγια δεν είναι όλα ίδια μεταξύ τους και έτσι για να απαντήσουμε στην ερώτησή σας θα λέγαμε ότι η έλευση των ξένων πανεπιστημίων δεν θα επηρεάσει όλα τα κολέγια με τον ίδιο τρόπο. Θα λειτουργήσει θετικά για όσα κολέγια έχουν κάνει μεγάλες και σοβαρές επενδύσεις σε διοικητική διάρθρωση, στελέχωση, υποδομές, τεχνογνωσία κ.λπ. και αρνητικά για όσα κολέγια δεν έχουν αντίστοιχη υποδομή για να δώσουν ποιοτική ή έστω συγκρίσιμη φοιτητική εμπειρία και υπηρεσίες στους φοιτητές τους. Η συνύπαρξη πανεπιστημίων και ιδιωτικών κολεγίων είναι πολύ συχνή σε αρκετές χώρες του κόσμου, όπου όμως υπάρχουν σαφείς κανόνες και κριτήρια για όλους».

Τα 32 ιδρύματα και τα πτυχία

O Σύνδεσμος Ελληνικών Κολεγίων ιδρύθηκε τον Ιούνιο του 1998, ενώ, όπως επισημαίνεται, ο κλάδος απαρτίζεται από 32 κολέγια. Τα κολέγια-μέλη του Συνδέσμου είναι ιδιωτικά εκπαιδευτικά ιδρύματα, τα οποία συνεργάζονται κατ’ αποκλειστικότητα με ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα της αλλοδαπής, αναγνωρισμένα από τις αρμόδιες Αρχές της χώρας που εδρεύουν. Οι συνεργασίες αυτές βασίζονται σε συμφωνίες πιστοποίησης (validation) και δικαιόχρησης (franchising), οι οποίες οδηγούν σε πρώτο πτυχίο (bachelor) τουλάχιστον τριετούς διάρκειας σπουδών ή μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών. Τα γνωστικά αντικείμενα που αποτελούν πόλο έλξης για τους σπουδαστές έχουν σχέση με την αγορά εργασίας, όπως οικονομικά, πληροφορική, ναυτιλιακά, διοίκηση επιχειρήσεων, ψυχολογία, ενώ το κόστος στα προπτυχιακά προγράμματα κυμαίνεται μεταξύ 3.000-9.000 ευρώ και στα μεταπτυχιακά έως και 12.000 ευρώ.

Με βάση τον αριθμό των σπουδαστών σε κολέγια-παραρτήματα βρετανικών ΑΕΙ, η Ελλάδα βρίσκεται στην πρώτη θέση στην Ευρώπη. Ο Σύνδεσμος, όπως υπογραμμίζεται από στελέχη του, διαθέτει ακαδημαϊκό κύρος, με καθηγητές κατόχους μεταπτυχιακών και διδακτορικών τίτλων, που αξιολογούνται τακτικά, ώστε να είναι πάντα υψηλό το επίπεδο εκπαίδευσης. Προσφέρει συνδυασμό αγγλόφωνης και ελληνόφωνης διδασκαλίας, πλεονέκτημα που διευκολύνει τον φοιτητή στην προσαρμογή του στην αγγλική γλώσσα, σε σχέση με την απευθείας φοίτηση σε ένα ξένο πανεπιστήμιο. Επίσης η φοίτηση στα κολέγια αποτελεί διαβατήριο για μία καριέρα υψηλού επιπέδου με διευρυμένες επαγγελματικές προοπτικές εντός και εκτός Ελλάδας.

Σύμφωνα με τον νόμο 4093/2012 επεκτάθηκε η αναγνώριση των ευρωπαϊκών πανεπιστημιακών πτυχίων που δίνονται και μέσω της φοίτησης σε κολέγια, μέσω της επαγγελματικής ισοδυναμίας όλων των πανεπιστημιακών πτυχίων που δίνονται από χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Δημοσιεύθηκε στην Απογευματινή