Μια απίστευτη ιστορία από από το κρατικό Κέντρο Περίθαλψης Παιδιών με Ειδικές Ανάγκες στα Λεχαινά, φέρνει στο φως της δημοσιότητας το BBC. Οι σκληρές εικόνες των παιδιών με νοητική στέρηση που περνούν μεγάλο μέρος της ημέρας σε χώρους και κρεβάτια περιοριζόμενα από ξύλινες διαχωριστικές μπάρες, σοκάρουν.

Αυτά και πολλά άλλα αναδεικνύονται από το αποκαλυπτικό ρεπορτάζ του BBC, σύμφωνα με το οποίο το προσωπικό λέει πως θέλει να βελτιώσει τις συνθήκες διαβίωσης για τα παιδιά, αλλά δεν υπάρχουν επαρκείς οικονομικοί πόροι. Τονίζεται ότι έξι μέλη προσωπικού φροντίζουν περισσότερα από 65 παιδιά με ειδικές ανάγκες. Οι άσχημες συνθήκες διαβίωσης στο συγκεκριμένο κέντρο, όπως αναφέρει το ρεπορτάζ του BBC World Service, είδαν το φως της δημοσιότητας προ πενταετίας, όταν μια ομάδα Ευρωπαίων αποφοίτων πέρασαν αρκετούς μήνες στο ίδρυμα ως εθελοντές.

Μία εξ αυτών, ψυχολόγος από την Πορτογαλία, δηλώνει ότι είχε σοκαριστεί την πρώτη ημέρα. «Δεν μπορούσα να φανταστώ ποτέ ότι θα είχαμε τέτοια κατάσταση σε μια σύγχρονη ευρωπαϊκή χώρα, αλλά μου προκάλεσε ακόμα μεγαλύτερη έκπληξη ότι το προσωπικό συμπεριφερόταν σαν να ήταν κάτι συνηθισμένο», λέει η Καταρίνα Νέβες. Οι εκθέσεις των εθελοντών προκάλεσαν το 2010 μία καταδικαστική έκθεση από τον Συνήγορο του Πολίτη, στην οποία, όπως τονίζει το BBC, γινόταν αναφορά -μεταξύ άλλων- και σε αρκετούς θανάτους λόγω ελλιπούς επίβλεψης.

Όπως αναφέρεται, μετά από αυτά τα περιστατικά η διοίκηση του κέντρου περίθαλψης αποφάσισε ότι ήταν αδύνατη η προστασία των παιδιών λόγω του ελλιπούς προσωπικού. Ως λύση προκρίθηκε η κατασκευή αυτών των ξύλινων «κλουβιών». Ωστόσο, η έκθεση του Συνηγόρου του Πολίτη είχε χαρακτηρίσει τα κλουβιά και κάθε πρακτική μακροχρόνιου περιορισμού των παιδιών «ξεκάθαρα παράνομη» πρακτική, «σε απευθείας αντιδιαστολή με την υποχρέωση σεβασμού και προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων».

Η έκθεση καλούσε την κυβέρνηση να προβεί άμεσα σε βήματα διόρθωσης της κατάστασης, ωστόσο το ρεπορτάζ του BBC καταδεικνύει ότι οι αλλαγές ήταν μόνο επιφανειακές. Αναφέρεται ενδεικτικά ότι κάποιες από τις ξύλινες μπάρες έχουν βαφτεί και ότι έχει δημιουργηθεί μία περιοχή με παιχνίδια, αλλά και εκεί ακόμα δεν υπάρχει κάποιος να μιλά με τα παιδιά, τα οποία «κάθονται μόνα στο δωμάτιο πάνω σε πλαστικά χαλάκια και κουνιούνται μπρος-πίσω χαζεύοντας τους τοίχους, ενώ ένας υπάλληλος παρακολουθεί από την πόρτα». Παράλληλα, είναι μόνο ένας νοσηλευτής και ένας βοηθός ανά όροφο, με ευθύνη για πάνω από 20 παιδιά, ενώ δεν υπάρχει και μόνιμος γιατρός στο κέντρο.

Τις νύχτες, δε, όπως μαρτυρά νοσηλεύτρια που δεν δίνει το όνομά της, συχνά υπάρχει ένας νοσηλευτής με τρεις βοηθούς για πάνω από 60 ασθενείς. «Αν προέκυπταν ιατρικά προβλήματα με τα παιδιά, δεν υπήρχε κανείς για να ζητήσω βοήθεια εκτός από τον Θεό», δηλώνει χαρακτηριστικά. Η ίδια θεωρεί τα ξύλινα διαχωριστικά αναγκαία: «Αγωνιστήκαμε για να έχουμε αυτά τα εγκλωβισμένα κρεβάτια για να δίνουμε στα παιδιά περισσότερη ελευθερία. Πριν από αυτό ήταν μονίμως δεμένα χειροπόδαρα στα κρεβάτια τους». Προσθέτει ότι πλέον τα παιδιά έχουν συνηθίσει τις ξύλινες μπάρες και τους αρέσουν.

Ο εθελοντής στο κέντρο γιατρός Γιώργος Γώτης λέει ότι θεωρεί το κέντρο περίθαλψης ένα από τα καλύτερα ιδρύματα για παιδιά με ειδικές ανάγκες όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στην Ευρώπη. Εξηγεί ότι τα ακριβά κρεβάτια με τα ειδικά κλουβιά κατασκευάστηκαν για να προφυλάσσουν τα παιδιά από αυτοτραυματισμούς, με το αποτέλεσμα να είναι ικανοποιητικό.

Η νέα διευθύντρια του κέντρου Τζίνα Τσουκαλά, που δεν έχει πληρωθεί εδώ και έναν χρόνο, λέει ότι δεν μπορεί να υποβάλει παραίτηση λόγω της υποχρέωσης που αισθάνεται έναντι των παιδιών που διαμένουν εκεί. «Προφανώς δεν θα έπρεπε να έχουμε κλουβιά, αλλά είναι αδύνατο για εμάς να τα καταφέρουμε χωρίς αυτά με τόσο λίγο προσωπικό. Κάποιοι από τους ενοίκους έχουν αυτοκαταστροφικές τάσεις ή μπλέκουν σε καβγάδες και έτσι με συμβουλή γιατρού πρέπει να χρησιμοποιούμε αυτά τα ξύλινα διαχωριστικά. Αλλά τα παιδιά, παρ' όλα αυτά, είναι ελεύθερα να επικοινωνούν και σε κάποιο βαθμό να αλληλεπιδρούν», δηλώνει η κα Τσουκαλά. Σημειώνεται ότι περισσότερα από τα 2/3 των παιδιών που μένουν στο κέντρο περίθαλψης έχουν εγκαταλειφθεί από τους γονείς τους.

Πάντως, εκπρόσωπος διεθνούς οργανισμού για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ανθρώπων με νοητική αναπηρία (MDAC) τονίζει στο BBC ότι τα κλουβιά δεν προορίζονται για την προστασία των παιδιών, αλλά του προσωπικού. «Βασίζονται σε ένα μοντέλο φροντίδας που έχει να κάνει με εξαναγκασμό, περιορισμό και πιο εύκολη διαχείριση των ατόμων με αναπηρία, όχι με τη μεταχείρισή τους ως ανθρώπινα όντα με δικαιώματα», λέει ο Στίβεν ’λεν. Προσθέτει ότι ο εγκλεισμός σε ένα κλουβί δημιουργεί ψυχολογικά και ενδεχομένως σωματικά προβλήματα.

Ο οργανισμός MDAC λέει ότι οι μόνες άλλες χώρες που χρησιμοποιούν παρόμοια κλουβιά είναι η Τσεχία και η Ρουμανία. Την ίδια ώρα το ρεπορτάζ του BBC World Service αναφέρεται σε ένα σύγχρονο κέντρο για ανθρώπους με αναπηρία στην Ηλεία, το οποίο όμως είναι άδειο διότι το ελληνικό κράτος δε διαθέτει τα χρήματα για την πρόσληψη προσωπικού.

Η αρμόδια Γενική Γραμματέας στο Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Έφη Μπέκου, δηλώνει στο BBC ότι υπάρχουν σχέδια βελτίωσης των συνθηκών διαβίωσης στο ίδρυμα των Λεχαινών και σε άλλα παρόμοια κέντρα περίθαλψης ανά την Ελλάδα. Αναφέρει δε ότι τα όρια προσλήψεων στο δημόσιο που έχουν επιβληθεί στο πλαίσιο της συμφωνίας με τους διεθνείς πιστωτές της χώρας, σημαίνουν ότι θα ήταν αδύνατη η πρόσληψη επαρκούς αριθμού προσωπικού για το κέντρο περίθαλψης στα Λεχαινά.