Με αυστηρά κριτήρια και µε βάση ευρωπαϊκά πρότυπα θα περνά η Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ) τους φακέλους των πανεπιστηµίων της αλλοδαπής που επιθυµούν να ιδρύσουν παραρτήµατα στη χώρα µας. Tα προγράµµατα σπουδών θα πιστοποιηθούν από την ΕΘΑΑΕ µε τον ίδιο ακριβώς τρόπο που πιστοποιούνται και τα προγράµµατα των δηµόσιων πανεπιστηµίων, ενώ ο νέος νόµος προβλέπει ότι το 90% των διδασκόντων θα πρέπει να έχει διδακτορικό και 30 καθηγητές είναι το µίνιµουµ που πρέπει να έχει κάθε σχολή.

Τα κριτήρια για τη χορήγηση άδειας

Ειδικότερα, για τη χορήγηση άδειας εγκατάστασης και λειτουργίας ενός Νοµικού Προσώπου Πανεπιστηµιακής Εκπαίδευσης πρέπει να πληρούνται τα εξής κριτήρια:

- Να δηµιουργήσει κατ’ ελάχιστο τρεις σχολές, µε τουλάχιστον ένα πρόγραµµα πρώτου κύκλου σπουδών η καθεµία, πιστοποιηµένο µε την παραπάνω διαδικασία. Υπάρχει µία και µοναδική εξαίρεση: Εφόσον το µητρικό ίδρυµα καταλαµβάνει µία από τις πρώτες είκοσι θέσεις στις σχετικές παγκόσµιες κατατάξεις, το ΝΠΠΕ µπορεί να αποτελείται από µία κατ’ ελάχιστο σχολή, µε ένα τουλάχιστον πρόγραµµα κύκλου σπουδών, υπό την προϋπόθεση ότι πληρούνται όλες οι υπόλοιπες προϋποθέσεις του νόµου.

-Να διαθέτει το προβλεπόµενο διδακτικό προσωπικό, το διοικητικό και τεχνικό προσωπικό που εξασφαλίζει τη γραµµατειακή οργάνωση, τον οργανωτικό σχεδιασµό και την αρτιότητα των εγκαταστάσεων.

-Η εγκατάσταση πρέπει να είναι αυτοτελής, µε κατάλληλες κτιριακές υποδοµές και υλικοτεχνικό εξοπλισµό, µε πρόβλεψη και για δευτερογενείς εγκαταστάσεις εντός του ίδιου νοµού. Να επαρκεί για τη διδασκαλία και µελέτη των φοιτητών, να διαθέτει λειτουργική βιβλιοθήκη, χώρους εργαστηρίων και έρευνας, ανάλογα µε τα προσφερόµενα προγράµµατα σπουδών, καθώς και οπτικοακουστικά µέσα και εξοπλισµένη αίθουσα πολυµέσων, µε πρόσβαση στο ∆ιαδίκτυο.

Χαρακτηριστικά μη κερδοσκοπικών εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων

Tα «Π» σκιαγραφούν τα χαρακτηριστικά που αφορούν µη κερδοσκοπικά εκπαιδευτικά ιδρύµατα µε βάση το αµερικανικό µοντέλο. Ολα τα έγκριτα, πιο φηµισµένα πανεπιστήµια των ΗΠΑ λειτουργούν ως µη κερδοσκοπικά ιδρύµατα (π.χ. το Πανεπιστήµιο της California και το Πανεπιστήµιο του Michigan) ή ως ανεξάρτητα (µη κρατικά), µη κερδοσκοπικά ιδρύµατα (π.χ. Harvard, MIT, Stanford και Yale).

Στο αµερικανικό σύστηµα «µη κερδοσκοπικός χαρακτήρας» σηµαίνει ότι δεν υπάρχουν µέτοχοι ούτε ιδιοκτήτες. Στις ΗΠΑ, τα µη κερδοσκοπικά εκπαιδευτικά ιδρύµατα αναφέρονται µερικές φορές ως «ανεξάρτητα» και όχι ως «ιδιωτικά», αποσαφηνίζοντας ότι ο σκοπός τους δεν είναι το οικονοµικό όφελος υπέρ ενός ατόµου ή µιας οµάδας.

Υπ’ αυτήν την έννοια, ο σκοπός τους µοιάζει µε αυτόν των ελληνικών δηµόσιων πανεπιστηµίων περισσότερο από ό,τι µε αυτόν των ιδιωτικών, κερδοσκοπικών εκπαιδευτικών οργανισµών. Ο πρωταρχικός σκοπός του ιδρύµατος δεν είναι η παραγωγή κέρδους, αλλά η επιδίωξη µιας εκπαιδευτικής αποστολής υπέρ της ευρύτερης κοινωνίας. Τα λειτουργικά έσοδα περιλαµβάνουν δίδακτρα, έσοδα από σίτιση και στέγαση, ερευνητικές επιχορηγήσεις, κατανοµή του κληροδοτήµατος, καθώς και δωρεές, ενώ όλα προορίζονται αποκλειστικά για την εκπαιδευτική αποστολή: διδασκαλία, έρευνα, προσφορά υπηρεσιών.

Οσα ετήσια λειτουργικά έσοδα υπερβαίνουν τις λειτουργικές δαπάνες παραµένουν στο ίδρυµα (π.χ. προστίθενται στο κληροδότηµα), για να στηρίζουν την εκπαιδευτική αποστολή. Τα περιουσιακά στοιχεία του οργανισµού αξιοποιούνται υπέρ των δραστηριοτήτων του ιδρύµατος, π.χ. διδασκαλία, έρευνα και προσφορά υπηρεσιών, όπως κοινωνική προσφορά. Τα έσοδα από δίδακτρα και λοιπές ανάγκες φοίτησης συνήθως δεν καλύπτουν το 100% των λειτουργικών δαπανών του οργανισµού. To κενό καλύπτεται από έσοδα που δεν καταβάλλουν φοιτητές (π.χ. διανοµή κληροδοτήµατος, ετήσιες δωρεές).

Στην πράξη, αυτό σηµαίνει ότι κανένας φοιτητής δεν αναλαµβάνει εξ ολοκλήρου το κόστος της εκπαίδευσης που του παρέχεται. Με άλλα λόγια, όλοι οι φοιτητές «επιδοτούνται» οικονοµικά. Η ανώτατη Αρχή αποτελείται από ένα εθελοντικό, µη αµειβόµενο Συµβούλιο Επιτρόπων, στο οποίο αναφέρεται ο επικεφαλής του οργανισµού.

Τα µέλη του είναι θεµατοφύλακες της αποστολής του οργανισµού. ∆εν είναι και δεν λαµβάνουν καµία οικονοµική αποζηµίωση από τον οργανισµό. Απεναντίας, οι επίτροποι αναµένεται να εισφέρουν µε ετήσιες δωρεές για να στηρίζουν την εκπαιδευτική αποστολή του ιδρύµατος. Με στόχο να προσφέρουν πρόσβαση σε όσο το δυνατόν περισσότερους ακαδηµαϊκά ικανούς νέους και νέες, τα µη κερδοσκοπικά εκπαιδευτικά ιδρύµατα διαθέτουν ένα σηµαντικό ποσοστό του λειτουργικού προϋπολογισµού τους για υποτροφίες και οικονοµική στήριξη σε φοιτητές, αδιακρίτως.

Ποια ξένα πανεπιστήμια έρχονται στην Ελλάδα

Αµερικανικά πανεπιστήµια, όπως το Yale, το Columbia και το Johns Hopkins, καθώς επίσης βρετανικά, γαλλικά, όπως η Σορβόννη, αλλά και κυπριακά, όπως το Ευρωπαϊκό Πανεπιστήµιο Κύπρου και το Πανεπιστήµιο Λευκωσίας, ετοιµάζονται να έρθουν στην Ελλάδα και να υποδεχθούν τους πρώτους φοιτητές από το ακαδηµαϊκό έτος 2025-2026. Το Αµερικανικό Κολλέγιο της Ελλάδας Deree έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον να κάνει το επόµενο βήµα, ενώ το Αµερικανικό Κολλέγιο Ανατόλια της Θεσσαλονίκης έχει εκδηλώσει το ενδιαφέρον του αρχικά για τις Σχολές Επιστηµών και Τεχνολογίας, Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Σπουδών και ∆ιοίκησης Επιχειρήσεων και Οικονοµικών σε προπτυχιακό και µεταπτυχιακό επίπεδο.

Ενδιαφέρον έχουν δείξει και τα βρετανικά πανεπιστήµια, όπως έκαναν γνωστό η βρετανική πρεσβεία και το British Council, που πραγµατοποίησαν σχετική ενηµέρωση, η οποία αναµένεται να επαναληφθεί. Επίσης, συζητήσεις έχουν γίνει µε το New York University και το Rochester Institute of Technology. Επίσης, η Γερµανική Υπηρεσία Ακαδηµαϊκών Ανταλλαγών (DAAD), ο µεγαλύτερος φορέας παροχής υποτροφιών και προώθησης της ακαδηµαϊκής ανταλλαγής παγκοσµίως, διοργανώνει βραδιά δικτύωσης, στο πλαίσιο της επίσκεψης 14 πανεπιστηµίων εφαρµοσµένων επιστηµών από τη Γερµανία στην Ελλάδα από τις 19 έως τις 22 Μαρτίου, µε σκοπό τη σύναψη συνεργασιών και επιστηµονικής ανταλλαγής.

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παραπολιτικά