Τα «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ» συνεχίζουν τη νέα, τεκμηριωμένη και αναλυτική δημοσιογραφική έρευνα για την ανακύκλωση στην Ελλάδα, ώστε να εντοπιστούν τα αίτια που η χώρα μας δεν ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις της έναντι της Ευρωπαϊκής Ενωσης για την επίτευξη των ποσοτικών στόχων ανακύκλωσης, με αποτέλεσμα τη λήψη προειδοποιητικής επιστολής από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Παράλληλα, αξιολογεί όλες τις διαθέσιμες τεχνολογίες ανακύκλωσης, ώστε να διαπιστώσει ποιες εφαρμόζουν τις απαιτήσεις της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, ενώ παρουσιάζει την εμπειρία της ανακύκλωσης σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες.

Η απαίτηση για καθαρά ανακυκλώσιμα υλικά με τη μέθοδο της Διαλογής στην Πηγή, χωρίς την ανάγκη χρήσης και άλλων υποδομών ανακύκλωσης

Σύμφωνα με τις απαιτήσεις των αρμόδιων ελληνικών Αρχών και σε συμφωνία με τις ανάγκες που διατυπώνουν κοινοτικοί αξιωματούχοι, για τη χρηματοδότηση τεχνολογιών ανακύκλωσης προς δήμους από εθνικά και ευρωπαϊκά κονδύλια, απαιτείται ο εξοπλισμός ανακύκλωσης να παράγει καθαρά ανακυκλώσιμα υλικά με τη μέθοδο της Διαλογής στην Πηγή. Επιπρόσθετα, δεν πρέπει να απαιτείται η χρήση άλλων υποδομών ανακύκλωσης (για να γίνεται η αναγνώριση και η διαλογή των συλλεγόμενων υλικών) που δεν ανήκουν σε δήμους ή σε Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦΟΔΣΑ).

Κατά συνέπεια, δεν επιτρέπεται να απαιτείται και να γίνεται χρήση Κέντρων Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ) που ανήκουν ή διαχειρίζονται από Συλλογικά Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΣΕΔ). Ως συνέπεια, επιτρέπεται η χρηματοδότηση αποκλειστικά τεχνολογιών ανακύκλωσης που διαθέτουν τεχνικές προδιαγραφές που εξασφαλίζουν την παραλαβή, την αναγνώριση, την επεξεργασία και την προσωρινή αποθήκευση των ανακυκλώσιμων υλικών, με παράλληλη διακριτή καταγραφή των λοιπών ανακυκλώσιμων υλικών από τα υλικά συσκευασίας.

Η μελέτη της Grant Thornton για την ελληνική κυβέρνηση

Οπως είναι ήδη γνωστό, το ελληνικό υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων, που ήταν αρμόδιο για τη χρηματοδότηση έργων ανακύκλωσης, ανέθεσε, τον Απρίλιο του 2023, στην κορυφαία εταιρεία Grant Thornton την «Εμπειρογνωμοσύνη για την αποτίμηση της αποδοτικότητας της επένδυσης στη συλλογή δημοτικών ανακυκλωσίμων αποβλήτων μέσω Πολυκέντρων Ανακύκλωσης» στην Ελλάδα, ώστε να επιλέξει την πλέον αποδοτική μέθοδο ανακύκλωσης.

Η Grant Thornton, στο πλαίσιο της συγκεκριμένης αναλυτικής μελέτης, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι «Λόγω της χρήσης και αξιοποίησης των βέλτιστων διαθέσιμων τεχνολογιών (best available technologies) για την αναγνώριση και διαλογή των εισερχόμενων προς ανακύκλωση υλικών (barcode scanner, plastic / metal sensor, shape recognition), διασφαλίζεται η καθαρότητα των συλλεγμένων υλικών σε κάθε Πολυκέντρο Ανακύκλωσης, τα οποία προωθούνται κατευθείαν στην οικεία εγκατάσταση προσωρινής αποθήκευσης με σκοπό την πώληση, χωρίς ενδιάμεση επεξεργασία - διαλογή. Σημειώνεται ότι οι τεχνικές προδιαγραφές των Πολυκέντρων Ανακύκλωσης για την αναγνώριση και διαλογή των εισερχόμενων προς ανακύκλωση υλικών δεν είναι διαθέσιμες σε άλλες ομοειδείς τεχνολογίες ανακύκλωσης (σύμφωνα με την «Εκθεση των στοιχείων αξιολόγησης της Πρόσκλησης 4115 του ΕΠ ΥΜΕΠΕΡΑΑ»)».

Η συγκεκριμένη εμπειρογνωμοσύνη της Grant Thornton για λογαριασμό του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων κατέληξε ως τελικό συμπέρασμα ότι «Με βάση το σύνολο των δεδομένων που έχουν αναλυθεί στην παρούσα Μελέτη, προκύπτει η σκοπιμότητα προμήθειας Πολυκέντρων Ανακύκλωσης και δύναται να συστηθεί η αξιοποίηση πόρων τόσο του ΕΠ ΥΜΕΠΕΡΑΑ όσο και άλλων χρηματοδοτικών εργαλείων, που ήδη διαθέτει ή θα διαθέτει η Ελλάδα, για την προμήθεια Γωνιών Ανακύκλωσης με εξοπλισμό Πολυκέντρων Ανακύκλωσης» (Πηγή: https://www.mindev.gov.gr/wp-content/uploads/ 2023/04/ΕΥΡΕΙΑ-ΠΕΡΙΛΗΨΗ-Εμπειρογνωμοσύνη-γιατην-αποτίμηση-της-αποδοτικότητας-της-επένδυσηςΠολυκέντρων-Ανακύκλωσης_GRANT-THORNTON.pdf).

Ο αποκλεισμός της TOMRA από το Ελεγκτικό Συνέδριο λόγω εγγυητικής επιστολής συμμετοχής εκτός των διαδικασιών του διαγωνισμού

Το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων, αλλά και το υπουργείο Εσωτερικών, κατόπιν σχετικών αιτημάτων Φορέων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦΟΔΣΑ) και δήμων, αντίστοιχα, ενέταξαν συγκεκριμένα έργα για την προμήθεια Πολυκέντρων Ανακύκλωσης είτε στο ΕΣΠΑ είτε στο πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης», αντίστοιχα. Οι αρμόδιες αναθέτουσες Αρχές (ΦΟΔΣΑ και δήμοι) προκήρυξαν σχετικούς Διεθνείς Δημόσιους Ηλεκτρονικούς Διαγωνισμούς μέσω του Εθνικού Συστήματος Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΣΗΔΗΣ). Σε όλους αυτούς τους Διεθνείς Διαγωνισμούς δεν υπήρξε καμία ένσταση ή προσφυγή, αποδεικνύοντας την πληρότητα και την ορθότητα όλων των όρων των διακηρύξεων, περιλαμβανομένων τόσο των τεχνικών προδιαγραφών όσο και του προϋπολογισμού. Στους διαγωνισμούς αυτούς συμμετείχε, εκτός από την ελληνική εταιρεία που αναδείχθηκε ανάδοχος, και η νορβηγική εταιρεία TOMRA SYSTEMS ASA.

Τα «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ» αποκαλύπτουν σήμερα, κατ’ αποκλεστικότητα, την υπ’ αριθµ. 148/2023 Πράξη του ΣΤ’ Κλιµακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου που απέκλεισε την προσφορά της TOMRA SYSTEMS ASA στον ∆ιεθνή ∆ηµόσιο ∆ιαγωνισµό που προκήρυξε ο ∆ήµος Θεσσαλονίκης. Σύµφωνα µε την ανωτέρω Πράξη του Ελεγκτικού Συνεδρίου (παράγραφος 6 της εν λόγω Πράξης), έγινε οµόφωνα αποδεκτό το υπ’ αριθµ. πρωτ. 356354/2022 Πρακτικό της Επιτροπής ∆ιενέργειας - Αξιολόγησης Προσφορών του ∆ιεθνούς Ηλεκτρονικού Ανοικτού ∆ιαγωνισµού του ∆ήµου Θεσσαλονίκης, σύµφωνα µε το οποίο: «Η Εταιρεία TOMRA κατέθεσε ηλεκτρονικά στην πλατφόρµα ΕΣΗ∆ΗΣ εγγυητική επιστολή µε ηµεροµηνία 09/12/2022 εκτός των διαδικασιών που προβλέπονται στον διαγωνισµό. Πέραν των ανωτέρω, η εγγυητική απευθυνόταν προς άλλον φορέα και όχι στον ∆ήµο Θεσσαλονίκης, που είναι η αναθέτουσα Αρχή. Επίσης, στις 21/12/2022 εκπρόθεσµα κατατέθηκε σε εσώκλειστο φάκελο εγγυητική επιστολή αριθµ. 2647916 της ALLIANZ στη ∆ιεύθυνση Προµηθειών και Αποθηκών, µε αριθµ. πρωτ. 350994, η οποία είναι εκτός των προβλεποµένων της διακήρυξης».

∆ηλαδή, η TOMRA SYSTEMS ASA αποκλείστηκε από τον διαγωνισµό του ∆ήµου Θεσσαλονίκης γιατί, παρόλο που υπέβαλε οικονοµική και τεχνική προσφορά, κατέθεσε εγγυητική επιστολή συµµετοχής που είχε εκδοθεί για άλλον διαγωνισµό και για άλλη αναθέτουσα Αρχή, ενώ η ίδια η εγγυητική επιστολή ήταν εκτός των διαδικασιών του συγκεκριµένου διαγωνισµού. Σηµειώνεται ότι και στον ∆ηµόσιο Ηλεκτρονικό ∆ιαγωνισµό του Ενιαίου Συνδέσµου ∆ιαχείρισης Απορριµµάτων Κρήτης (ΕΣ∆ΑΚ), όπως αποκάλυψαν τα «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ» (στο φύλλο της 5ης Οκτωβρίου 2024), η TOMRA SYSTEMS ASA είχε αποκλειστεί λόγω κατάθεσης µη νόµιµης εγγυητικής επιστολής συµµετοχής. Από µια σύντοµη δηµοσιογραφική έρευνα που έγινε, δεν βρέθηκε άλλη εταιρεία που να έχει τόσα σοβαρά προβλήµατα µε την εγγυητική επιστολή συµµετοχής που κατέθεσε σε δύο δηµόσιους διαγωνισµούς.

Η ανησυχία αυτή ενδυναµώνεται, αφού από τη δηµοσιογραφική έρευνα προέκυψε ότι η θυγατρική εταιρεία στην Ελλάδα της TOMRA SYSTEMS ASA, που ιδρύθηκε µε την επωνυµία TOMRA COLLECTION GREECE ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ και µετοχικό κεφάλαιο 25.000 ευρώ, δεν κατέβαλε εµπροθέσµως το αναγκαίο µετοχικό κεφάλαιο. Οπως ήδη έχουν αποκαλύψει τα «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ», σύµφωνα µε τα οριζόµενα στον νόµο, το ΓΕΜΗ µε την υπ’ αριθµ. πρωτ. 3527824/2023 απόφαση προχώρησε σε αναστολή καταχώρησης των δεδοµένων της εταιρείας TOMRA COLLECTION GREECE ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ, λόγω µη καταβολής του µετοχικού κεφαλαίου. Η συγκεκριµένη αδυναµία καταβολής 25.000 ευρώ από την TOMRA, αλλά τόσο η µη νόµιµη εγγυητική επιστολή συµµετοχής στον διαγωνισµό του ΕΣ∆ΑΚ όσο και η κατάθεση εγγυητικής επιστολής συµµετοχής που είχε εκδοθεί για άλλη αναθέτουσα Αρχή στον ∆ιαγωνισµό του ∆ήµου Θεσσαλονίκης δηµιουργούν πολλά ερωτηµατικά για τα επιχειρηµατικά ήθη και δυνατότητες της συγκεκριµένης νορβηγικής εταιρείας.

Η TOMRA στη Μάλτα, η δολοφονία δηµοσιογράφου και η φυλάκιση για διαφθορά

Αναζητώντας περισσότερα στοιχεία για τη νορβηγική εταιρεία TOMRA, πραγµατοποιήθηκε ταξίδι στη Μάλτα, καθόσον υπήρξαν πολλές φήµες για τη δραστηριότητά της στη συγκεκριµένη ευρωπαϊκή χώρα. Οπως έχουν ήδη αποκαλύψει τα «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ», η TOMRA ανέθεσε την επίσηµη αντιπροσωπεία της στη Μάλτα στον κύριο Malcolm Scerri, που ήταν ο επιχειρηµατικός συνεταίρος αλλά και διευθύνων σύµβουλος της εταιρείας που ανήκε στον κύριο Keith Schembri, που ήταν ο διευθυντής (Chief of Staff ) του πρωθυπουργού της Μάλτας, κυρίου Joseph Muscat. Η εταιρεία του κυρίου Malcolm Scerri, που ανέλαβε επίσηµος αντιπρόσωπος της TOMRA, ήταν η Acumen Projects Limited, η οποία ιδρύθηκε το 2014. Σηµειώνεται ότι ο κύριος Keith Schembri είχε ήδη αναλάβει χρέη του διευθυντή του πρωθυπουργικού γραφείου από 11 Μαρτίου 2013. Την ίδια περίοδο, η κυβέρνηση της Μάλτας αποφάσισε ότι θα εφαρµόσει εθνικό σύστηµα επιστροφής εγγύησης µε την τοποθέτηση κέντρων ανακύκλωσης, όπως αυτά που κατασκευάζει η νορβηγική εταιρεία TOMRA, αλλά και η αµερικανική εταιρία ENVIPCO.

Ολοι τότε στη Μάλτα θεώρησαν ότι ως αποκλειστικός προµηθευτής του εξοπλισµού ανακύκλωσης θα αναδειχθεί, προφανώς, η TOMRA µέσω του τοπικού επίσηµου αντιπροσώπου της. Επειδή όλα τα παραπάνω φαντάζουν σχεδόν εξωπραγµατικά για να συµβαίνουν σε µια ευρωπαϊκή χώρα, η δηµοσιογραφική αποστολή από τα «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ» αναζήτησε την επαλήθευση των δεδοµένων αυτών σε MME της Μάλτας. Πράγµατι, οι εν λόγω πληροφορίες επαληθεύτηκαν από πληθώρα πηγών από τοπικά ΜΜΕ. Το έγκριτο µαλτέζικο Μέσο µε την επωνυµία «Times of Malta» έχει αναλυτικές πληροφορίες για το συγκεκριµένο θέµα (Πηγή: https://timesofmalta.com/ article/keith-schembri-plays-down-links-to-new-recyclingventure.669870). Ενώ όλοι στη Μάλτα ήταν πεπεισµένοι ότι η TOMRA θα κερδίσει τον διαγωνισµό για την τοποθέτηση κέντρων ανακύκλωσης, ένα απρόσµενο αλλά και σοκαριστικό γεγονός άλλαξε την ιστορία. Το γεγονός ήταν η δολοφονία της Μαλτέζας δηµοσιογράφου και ακτιβίστριας Daphne Caruana Galizia, στις 16 Οκτωβρίου 2017, όταν ανατινάχθηκε από εκρηκτικό µηχανισµό, εν κινήσει, το αυτοκίνητό της.

Η συγκεκριµένη δηµοσιογράφος πραγµατοποιούσε εκτενή έρευνα για τα περιβόητα Panama Papers και είχε εµπλέξει µε αυτά τον πανίσχυρο (τότε) διευθυντή του Πρωθυπουργικού Γραφείου, κύριο Keith Schembri. Η αστυνοµική έρευνα οδήγησε στη σύλληψη τριών ατόµων ως των φυσικών εκτελεστών της δολοφονίας, ενώ ο κύριος Keith Schembri κατονοµάστηκε (από τους συλληφθέντες) ως ο ηθικός αυτουργός της δολοφονίας. Κατόπιν αυτού, ο κύριος Keith Schembri παραιτήθηκε από διευθυντής του Πρωθυπουργικού Γραφείου και ξεκίνησε µια εκτενής αστυνοµική έρευνα για τον βίο και την πολιτεία του, που κατέληξε στη φυλάκισή του για διαφθορά, απάτη και ξέπλυµα παράνοµου χρήµατος.

Συγκατηγορούµενός του σε διάφορες υποθέσεις ήταν ο Malcolm Scerri (ο επίσηµος αντιπρόσωπος της TOMRA), που ήταν ο επιχειρηµατικός συνεταίρος αλλά και διευθύνων σύµβουλος της εταιρείας που ανήκε στον κύριο Keith Schembri (Πηγές: https://timesofmalta.com/article/keith-schembri-othersin-prison-as-unprecedented-corruption-cases.859279,https:// www.maltatoday.com.mt/news/court_and_police/108747/ live_compilation_of_evidence_against_keith_schembri_and_ associates_continues_2, https://lovinmalta.com/news/keithschembri-is-offi cially-under-investigation-for-murder-and-5- other-takeaways-from-todays-court-sitting/ κ.ά.).

Βέβαια, έπειτα από αυτές τις συνταρακτικές εξελίξεις, η TOMRA, προφανώς, δεν κέρδισε τον διαγωνισµό για τα κέντρα ανακύκλωσης του εθνικού συστήµατος επιστροφής εγγύησης της Μάλτας. Το 100% της συγκεκριµένης προµήθειας κέρδισε η αµερικανική εταιρεία ENVIPCO.

Τα «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ» συνεχίζουν τη δηµοσιογραφική έρευνα για την ανακύκλωση στην Ελλάδα, τις συνθήκες ανταγωνισµού στην ελληνική αγορά, ενώ θα διερευνηθεί περισσότερο και η εταιρεία TOMRA, ώστε να γίνουν ευρέως γνωστά στο ελληνικό κοινό τα έργα και οι δράσεις της τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, καθόσον σχεδιάζει να δραστηριοποιηθεί στην ελληνική αγορά καταβάλλοντας το αναγκαίο µετοχικό κεφάλαιο (έστω και εκπρόθεσµα).


*Δημοσιεύτηκε στα «Παραπολιτικά»