Ραγδαία αύξηση αναμένεται να παρουσιάσει η χρήση του φυσικού αερίου στις μεταφορές σύμφωνα με τελευταία μελέτη του ευρωπαϊκού οργανισμού, ACER, ο οποίος αποτελεί συντονιστικό όργανο των ρυθμιστικών αρχών ενέργειας των ευρωπαϊκών χωρών.

Στο πλαίσιο των ερευνών που διεξάγει ο οργανισμός για την καλύτερη εποπτεία των εθνικών ρυθμιστικών αρχών στην Ευρώπη και την ανάπτυξη της αγοράς φυσικού αερίου και ηλεκτρισμού, προέκυψαν σημαντικά συμπεράσματα για το μέλλον του φυσικού αερίου και τον σημαίνοντα ρόλο που θα διαδραματίσει στις μεταφορές μέσα στην επόμενη δεκαετία. Συγκεκριμένα, μέχρι το 2025 η χρήση του φυσικού αερίου στις μεταφορές, είτε πρόκειται για χερσαίες είτε για θαλάσσιες θα έχει δεκαπλασιαστεί με τις μεταφορές βαρέως τύπου να αποτελούν τον βασικό τομέα χρήσης του συγκεκριμένου καυσίμου.  

Παράγοντες που συμβάλλουν στην ανάπτυξη της αγοράς

Η ανταγωνιστική τιμή του φυσικού αερίου και η ανάγκη εναρμόνισης με τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς οι οποίοι προβλέπουν αυστηρότερους όρους στις εκπομπές ρύπων, έχουν καταστήσει το «πράσινο» καύσιμο ως την κατ’ εξοχήν εναλλακτική έναντι των συμβατικών μορφών ενέργειας, όπως υποστηρίζει ο ACER.



Το υγροποιημένο φυσικό αέριο αναμένεται να κερδίσει επιπλέον μερίδιο της ενεργειακής αγοράς μέσα στα επόμενα χρόνια και σύμφωνα με τον οργανισμό ACER (ο οποίος μεταξύ άλλων αναλαμβάνει πρωτοβουλίες σε διαπεριφερειακό επίπεδο για την ανάπτυξη του υγιούς ανταγωνισμού και την περαιτέρω ανάπτυξη της αγοράς του αερίου) καταλυτικό ρόλο θα διαδραματίσει η πολιτική που θα υιοθετήσει η Ευρωπαϊκή Ένωση για την προώθηση του φυσικού αερίου. Η διεύρυνση χρήσης του συμπιεσμένου φυσικού αερίου (CNG) που χρησιμοποιείται στα αμάξια και σε άλλα ελαφρού τύπου οχήματα όσο και του υγροποιημένου (LNG) έχει ήδη ευνοηθεί από τον Κανονισμό περί υποδομών των εναλλακτικών καυσίμων της ΕΕ, ο οποίος θέτει την υποχρέωση και τις προϋποθέσεις για την ανάπτυξη του δικτύου ανεφοδιασμού σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Ωστόσο, η φορολογική πολιτική εξακολουθεί να αποτελεί τον καθοριστικό παράγοντα στην ανάπτυξη της αγοράς φυσικού αερίου και όπως υποστηρίζει η μελέτη του οργανισμού ACER, μία σταθερή χαμηλή φορολογία στο φυσικό αέριο, συγκριτικά χαμηλότερη από τα άλλα καύσιμα αποτελεί βασική προϋπόθεση προκειμένου να υλοποιηθούν επιπλέον μελλοντικές επενδύσεις σε έργα υποδομών και γενικότερα στον τομέα της αεριοκίνησης σε ευρωπαϊκό επίπεδο.


Σε επίπεδο υποδομών, η προμήθεια του φυσικού αερίου μπορεί να υποστηριχθεί από δίκτυα μεταφορών μέσω του οδικού και σιδηροδρομικού δικτύου καθώς και δια θαλάσσης προκειμένου, βραχυπρόθεσμα τουλάχιστον, να καλυφθεί η ζήτηση χωρίς να απαιτείται να περιμένουμε να ολοκληρωθούν τα έργα υποδομών μεγάλης κλίμακας όπως είναι τα υπόγεια δίκτυα των αγωγών τα οποία απαιτούν και μεγάλα κεφάλαια. Σύμφωνα με την συγκεκριμένη έρευνα, αυτός είναι και ένας τρόπος προκειμένου να γεφυρωθεί το χρονικό διάστημα μέχρι να πραγματοποιηθούν όλες οι απαραίτητες δομικές και θεσμικές αλλαγές που θα δημιουργήσουν της προϋποθέσεις για περαιτέρω ανάπτυξη των υποδομών.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ευρωπαϊκού οργανισμού, η τεχνολογία αποκεντρωμένων συστημάτων φυσικού αερίου αναμένεται να καταστεί εξολοκλήρου εμπορική στο μεσοπρόθεσμο χρονικό διάστημα και μέχρι το 2022, οι μονάδες φυσικού αερίου θα λειτουργούν ως εξισορροπητικά στοιχεία στην αγορά του ηλεκτρισμού.

Διευκολύνεται ο ανεφοδιασμός σε όλα τα κομβικά σημεία

Συνεχή βελτίωση σημειώνεται στις υποδομές στην Ευρώπη για τον απρόσκοπτο ανεφοδιασμό LNG/CNG με την διεύρυνση του δικτύου των «μπλε διαδρόμων» να αποτελεί ένα απτό παράδειγμα κινητοποίησης όλων των φορέων. Η συγκεκριμένη πρωτοβουλία επιβάλει την δημιουργία σταθμών ανεφοδιασμού σε κομβικά σημεία σε όλη την Ευρώπη ώστε να εξυπηρετούνται επαρκώς οι καταναλωτές που κινούνται στα ευρωπαϊκά οδικά δίκτυα. Οι στρατηγικά τοποθετημένοι σταθμοί ανεφοδιασμού LNG στην Ευρώπη, αυξήθηκαν με την ίδρυση τριών νέων (Πιατσέντζα στη Βόρεια Ιταλία, Ορέμπρο στη Σουηδία, Κάλλο στο Βέλγιο). Παράλληλα, έχει εγκριθεί η ίδρυση 7 νέων σταθμών στην Μάλαγα (Ισπανία), τη Λισσαβώνα (Πορτογαλία), τη Λυών (Γαλλία), το Παρίσι (Γαλλία), το Πόρτο (Πορτογαλία), τις Βρυξέλλες (Βέλγιο) και την Τζέσενις (Σλοβενία).

Τα πρατήρια φυσικού αερίου έχουν φθάσει τα 25.300 (εκ των οποίων περίπου τα 1500 είναι πρατήρια LNG, 500 είναι πρατήρια CNG&LNG και όλα τα υπόλοιπα CNG) σε όλο τον κόσμο προκειμένου να καλύψουν την αυξανόμενη ζήτηση των 19 εκατομμυρίων οχημάτων που κυκλοφορούν σε Ευρώπη και Αμερική. Ειδικότερα, όσον αφορά στην Ευρώπη, λειτουργούν συνολικά 4.720 πρατήρια προκειμένου να ανεφοδιάσουν τα 1,8 εκατομμύρια οχήματα που κινούνται στους ευρωπαϊκούς δρόμους. Η γειτονική μας Ιταλία, διαθέτει σήμερα 984 σταθμούς ανεφοδιασμού εκ των οποίων οι 165 εγκαταστάθηκαν την τελευταία διετία. Στα ίδια επίπεδα με μικρή διαφορά προς τα κάτω, κινείται και η Γερμανία η οποία διαθέτει 844 πρατήρια ανεφοδιασμού φυσικού αερίου.

Στην Ελλάδα, η ΔΕΠΑ προκειμένου να ανοίξει την αγορά της αεριοκίνησης, με το FISIKON (εμπορική ονομασία του φυσικού αερίου για την κίνηση οχημάτων) δημιουργεί υποδομές και υλοποιεί στρατηγικές συνεργασίες, έχοντας ως στόχο το οικονομικό, ασφαλές και φιλικό προς το περιβάλλον καύσιμο, να κάνει όλο και περισσότερο αισθητή την παρουσία του στους ελληνικούς δρόμους.

Έτσι σήμερα η ΔΕΠΑ λειτουργεί 7 πρατήρια σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας:

-ΕΚΟ - Λεωφ. Κηφισίας 264, Κηφισιά

-ΕΚΟ - 8ο χλμ Αθηνών-Λαμίας, Ν. Φιλαδέλφεια

-Πρατήριο Fisikon στην Ανθούσα, στον παράδρομο της Αττικής Οδού
-Πρατήριο Fisikon στα ’νω Λιόσια

στη Θεσσαλονίκη:

EKO - Λεωφ. Γεωργικής Σχολής 128, Πυλαία, και

ΒΡ - Λεωφ. Κ.Καραμανλή 36, Νέα Μαγνησία, και

στο Βόλο:

ΒΡ - οδό Λαρίσης 202.

Υπό κατασκευή βρίσκονται ένα πρατήριο στη Λάρισα και ένα στην περιοχή της Λαμίας καθώς και άλλα 6 σε φάση αδειοδότησης στην Αθήνα.

Η νέα ώθηση που δίνει το φυσικό αέριο στην αγορά των μεταφορών δεν σταματά εδώ, καθώς με τον νόμο 4070/2012 εισήχθη ο νέος όρος «πρατηρίων παροχής καυσίμων και ενέργειας και με τον νόμο 4199/2013 προβλέπεται η χωροταξική εξομοίωση πρατηρίων πεπιεσμένου φυσικού αερίου (CNG) με λοιπά πρατήρια καυσίμων. Παράλληλα, επετεύχθη απλούστευση της διαδικασίας μετατροπής ενός υπάρχοντος πρατηρίου υγρών καυσίμων σε μεικτό πρατήριο LPG και CNG ενώ με υπουργική απόφαση (Υπ.αρ.13935/930/12-3-2014) θεσμοθετείται η διαδικασία χορήγησης άδειας ίδρυσης και λειτουργίας πρατηρίων CNG Δ.Χ και καθορίζονται τα ελάχιστα μέτρα και οι αποστάσεις ασφαλείας των εγκαταστάσεων πρατηρίων διανομής πεπιεσμένου φυσικού αερίου (CNG).

Σύμφωνα με τον κ. Α. Κουζή, Πολιτ. Μηχανικό-Πολεοδόμο και Εκπρόσωπο του υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων με την ανάπτυξη των υποδομών εναλλακτικών καυσίμων τίθενται τα θεμέλια για βιώσιμες μεταφορές. Όπως σημειώνει, «με τον νόμο 4070/2012 εισήχθη ο νέος όρος «πρατηρίων παροχής καυσίμων και ενέργειας και με τον νόμο 4199/2013 προβλέπεται η χωροταξική εξομοίωση πρατηρίων πεπιεσμένου φυσικού αερίου (CNG) με λοιπά πρατήρια καυσίμων. Παράλληλα, επετεύχθη απλούστευση της διαδικασίας μετατροπής ενός υπάρχοντος πρατηρίου υγρών καυσίμων σε μεικτό πρατήριο LPG και CNG ενώ με υπουργική απόφαση (Υπ.αρ.13935/930/12-3-2014) θεσμοθετείται η διαδικασία χορήγησης άδειας ίδρυσης και λειτουργίας πρατηρίων CNG Δ.Χ και καθορίζονται τα ελάχιστα μέτρα και οι αποστάσεις ασφαλείας των εγκαταστάσεων πρατηρίων διανομής πεπιεσμένου φυσικού αερίου (CNG). Με όλες αυτές τις νομοθετικές πρωτοβουλίες αναμένεται ο εκσυγχρονισμός των εγκαταστάσεων αμιγών και μικτών πρατηρίων αερίων καυσίμων καθώς και η ραγδαία αύξηση του αριθμού τους στο μέλλον. Παράλληλα, επιλύθηκαν βασικά θέματα όπως είναι η ενθάρρυνση της επέκτασης της χρήσης μη ρυπογόνων εναλλακτικών καυσίμων για τη κίνηση αυτοκινήτων οχημάτων στη χώρα μας και η απελευθέρωση του επαγγέλματος του τεχνίτη αερίων. Αξίζει να τονιστούν και τα προσδοκώμενα οφέλη από τη χρήση φυσικού αερίου στις μεταφορές, τα οποία εκτός από περιβαλλοντικά και οικονομικά ορίζονται και ως βασικοί παράγοντες αύξησης της απασχόλησης και βελτίωση της ποιότητας ζωής.»

Οι προτάσεις του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Οχημάτων Φυσικού Αερίου, NGVA για την ανάπτυξη της αεριοκίνησης

Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Οχημάτων Φυσικού Αερίου, NGVA, δύο είναι τα βασικά στοιχεία τα οποία θα επιτρέψουν την διεύρυνση της χρήσης φυσικού αερίου στην κίνηση οχημάτων:

-Φορολογική Πολιτική: Για παράδειγμα, όταν χρησιμοποιείται ως καύσιμο το μεθάνιο και το βιομεθάνιο, η φορολογία θα έπρεπε να ενσωματώνει τα πλεονεκτήματα χρήσης (μείωση εκπομπών διοξειδίου άνθρακα κλπ), ειδικά αν λάβει κανείς υπ’ όψιν ότι για την ώρα καμία άλλη τεχνολογία δεν μπορεί να προφέρει μια βραχυπρόθεσμη προοπτική μείωσης του διοξειδίου του άνθρακα, η οποία μάλιστα να εφαρμόζεται και στα ήδη υπάρχοντα οχήματα.

-Κανονισμοί και νομοθετικό πλαίσιο για την υποδομή δικτύου ανεφοδιασμού προκειμένη να εξελιχθεί η διανομή σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Αξίζει να σημειωθεί, διευκρινιστικά, ότι οι υποδομές ανεφοδιασμού LNG για τις μεταφορές αγαθών πρέπει ναν αναπτυχθούν σε συνεργασία με τις μεγαλύτερες εταιρείες μεταφορών και τους διαχειριστές στόλων οχημάτων σε μία ζώνη κατά μήκος των ευρωπαϊκών αυτοκινητόδρομων. Ένας πρώτος στόχος θα μπορούσε να είναι, για παράδειγμα, να προσφέρεται η δυνατότητα ανεφοδιασμού φορτηγών με σταθμούς ανά 400 χλμ στους πιο σημαντικούς άξονες του διεθνούς οδικού δικτύου όπου κινούνται φορτηγά.