Πληθυσμός αφρικανικού χαμαιλέοντα (Chamaeleo africanus) εντοπίστηκε στην παραλία της Καλογριάς στην Αχαΐα, σηματοδοτώντας μια σημαντική ανακάλυψη για τη βιοποικιλότητα της Ελλάδας. Η επιβεβαίωση ήρθε μετά τον εντοπισμό δύο νεογέννητων από φοιτητές του ΕΚΠΑ, αποδεικνύοντας την ύπαρξη δεύτερου βιώσιμου πληθυσμού του σπάνιου είδους στη χώρα μας, πέραν του γνωστού πληθυσμού στη Γιάλοβα.

Αφρικανικός χαμαιλέοντας: Η σημαντική ανακάλυψη στην προστατευόμενη ζώνη της Αχαΐας

Σύμφωνα με ανακοίνωση του Οργανισμού Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ), οι αφρικανικοί χαμαιλέοντες εντοπίζονται εντός της προστατευόμενης περιοχής «Λάμια και Δάσος Στροφυλιάς» (GR2320001) στη βορειοανατολική Πελοπόννησο. Η ανακάλυψη έγινε στις αρχές Μαΐου, κατά τη διάρκεια εκπαιδευτικής εκδρομής φοιτητών του Τμήματος Βιολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ).

«Έντεκα χρόνια μετά από την προηγούμενη καταγραφή, μπορούμε πλέον επιβεβαιωμένα να μιλάμε για την ύπαρξη πληθυσμού αφρικανικού χαμαιλέοντα στην περιοχή της Αχαΐας. Θα πρέπει στη συνέχεια να προχωρήσουμε σε σχετικές έρευνες για να εξετάσουμε την πληθυσμιακή πυκνότητα, καθώς και τα δημογραφικά του στοιχεία», δήλωσε ο καθηγητής Ζωικής Ποικιλότητας του ΕΚΠΑ και μέλος του Δ.Σ. του ΟΦΥΠΕΚΑ, Παναγιώτης Παφίλης.

Η εξάπλωσή του στην Ελλάδα

Ο αφρικανικός χαμαιλέοντας είναι είδος της υποσαχάριας Αφρικής, με φυσική εξάπλωση κατά μήκος του ποταμού Νείλου έως το Δέλτα του. Στην Ευρώπη, ο πρώτος καταγεγραμμένος πληθυσμός εντοπίστηκε στη λιμνοθάλασσα Γιάλοβας στην Πύλο το 1997. Οι επιστήμονες θεωρούν ότι το είδος εισήχθη στην Ελλάδα ήδη από την αρχαιότητα.

Το 2014 είχαν καταγραφεί τρία νεογέννητα σε παραλία της βορειοδυτικής Πελοποννήσου, χωρίς όμως περαιτέρω ενδείξεις για εγκατεστημένο πληθυσμό. Η φετινή ανακάλυψη από τους φοιτητές του ΕΚΠΑ στην Αχαΐα ενισχύει την άποψη ότι το είδος έχει δημιουργήσει βιώσιμο πληθυσμό και σε δεύτερη περιοχή της Πελοποννήσου.

Χαρακτηριστικά και συμπεριφορά του αφρικανικού χαμαιλέοντα

Ο αφρικανικός χαμαιλέοντας έχει συνολικό μήκος περίπου 30 εκατοστών (14 εκατ. σώμα και 16 εκατ. ουρά), με χαρακτηριστικό πράσινο χρώμα και δύο σειρές λευκών ή μαύρων κηλίδων στα πλευρά. Είναι πασίγνωστος για την ικανότητά του να αλλάζει χρώμα, όχι όμως για λόγους παραλλαγής, όπως συχνά πιστεύεται, αλλά κυρίως για:
- Θερμορύθμιση του σώματός του
- Φυσιολογικές λειτουργίες και ανάγκες
- Κοινωνική επικοινωνία με άλλα άτομα του είδους
- Έκφραση συναισθηματικής κατάστασης
Μέσω των χρωματικών του μεταβολών, ο αφρικανικός χαμαιλέοντας στέλνει μηνύματα σε άλλους του είδους του, καθιστώντας την αλλαγή χρώματος εργαλείο έκφρασης και αλληλεπίδρασης, πέρα από τα ζητήματα επιβίωσης.


Κίνδυνοι και προστασία του σπάνιου είδους στην Αχαΐα

Στην Ελλάδα, ο αφρικανικός χαμαιλέοντας συγκαταλέγεται στα κινδυνεύοντα είδη (EN), σύμφωνα με τον Κόκκινο Κατάλογο της Ελλάδας. Ο συνολικός πληθυσμός εκτιμάται σε μόλις 350 άτομα, γεγονός που καθιστά την ανακάλυψη του νέου πληθυσμού στην Αχαΐα εξαιρετικά σημαντική.

Οι κύριες απειλές για την επιβίωση του αφρικανικού χαμαιλέοντα περιλαμβάνουν την καταστροφή των ενδιαιτημάτων του λόγω εντατικής γεωργίας και τουριστικής ανάπτυξης, τα τροχαία ατυχήματα, καθώς συχνά διασχίζει δρόμους κοντά σε παραλιακές περιοχές, και την παράνομη συλλογή για εμπόριο ή κατοχή ως κατοικίδιο.
Η επιβεβαίωση της ύπαρξης πληθυσμού αφρικανικού χαμαιλέοντα στην παραλία Καλογριάς της Αχαΐας ενισχύει την ανάγκη για στοχευμένα μέτρα προστασίας και διαχείρισης. Το ΕΚΠΑ και ο ΟΦΥΠΕΚΑ προγραμματίζουν περαιτέρω επιστημονική έρευνα, με στόχο τη διατήρηση του χαμαιλέοντα στην ελληνική φύση και την προστασία αυτού του μοναδικού είδους στο οικοσύστημα της Αχαΐας.

-Φωτογραφία άρθρου: Απόστολος Χριστόπουλος