Το Ψυχοσάββατο του 2025 αναμένεται να τελεστεί το Σάββατο 7 Ιουνίου, παραμονή του Αγίου Πνεύματος, σηματοδοτώντας το δεύτερο και τελευταίο Ψυχοσάββατο της χρονιάς. Οι πιστοί προετοιμάζονται να τιμήσουν τη μνήμη των κεκοιμημένων με τα παραδοσιακά "χρυσά" κόλλυβα, 48 ημέρες μετά τον εορτασμό του Πάσχα.

Τι είναι το Ψυχοσάββατο και γιατί ονομάζεται χρυσά κόλλυβα

Το δεύτερο Ψυχοσάββατο τιμάται παραδοσιακά ως «χρυσά κόλλυβα» προ της Πεντηκοστής και αποτελεί μια συμβολική μέρα αφιερωμένη στις ψυχές των κεκοιμημένων. Η Εκκλησία καλεί τους πιστούς να προσευχηθούν και να μνημονεύσουν τους αγαπημένους τους που έχουν φύγει από τη ζωή.

Τα Ψυχοσάββατα θεσπίστηκαν ως ένα μνημόσυνο που αναλαμβάνει η ίδια η Εκκλησία για όσους δεν μπορούν να τελέσουν τα καθιερωμένα μνημόσυνα. Στην πράξη υιοθετήθηκε ως συνήθεια από όλους όσους επιθυμούν να κρατήσουν αναλλοίωτη τη μνήμη των προσφιλών τους προσώπων.

Πώς τιμούμε το Ψυχοσάββατο στις εκκλησίες

Την ημέρα του Ψυχοσαββάτου οι πιστοί τιμούν τη μνήμη των κεκοιμημένων με:

  • Μνημόσυνα στις εκκλησίες
  • Τρισάγια στους τάφους
  • Μοίρασμα κολλύβων στους πιστούς
  • Προσευχές για τη σωτηρία των ψυχών

Πρόκειται για μια ξεχωριστή τελετή που διοργανώνει η Εκκλησία ώστε όλοι να έχουν τη δυνατότητα να συγχωρεθούν και να κριθούν κατά τη Δευτέρα Παρουσία.

Η προετοιμασία των κολλύβων για το Ψυχοσάββατο

Οι πιστοί προσφέρουν κόλλυβα τα οποία μπορούν είτε να παρασκευάσουν οι ίδιοι είτε να προμηθευτούν έτοιμα από φούρνο. Τα κόλλυβα μεταφέρονται στην εκκλησία για να διαβαστούν είτε στον Εσπερινό της Παρασκευής είτε ανήμερα στη Θεία Λειτουργία του Σαββάτου.

Σημαντικό είναι να γνωρίζουμε ότι τα ευλογημένα κόλλυβα δεν τα σκορπίζουμε στον τάφο ούτε τα απορρίπτουμε στα σκουπίδια, αλλά τα μοιράζουμε με σεβασμό στους πιστούς.

Η παράδοση και οι θρύλοι του Ψυχοσαββάτου

Σύμφωνα με την Εκκλησία, εννέα μέρες μετά την Ανάληψη του Χριστού, το Σάββατο πριν την Κυριακή της Πεντηκοστής, οι ορθόδοξοι μνημονεύουν όλους τους κεκοιμημένους από τον Αδάμ μέχρι σήμερα.

Διάφορες ιστορίες και θρύλοι συνδέονται με τον εορτασμό του δεύτερου Ψυχοσαββάτου. Σύμφωνα με την παράδοση, ο Χριστός το βράδυ της Αναστάσεως δίνει στις ψυχές την ελευθερία να σεργιανίσουν στη γη. Οι συγγενείς την παραμονή του Σαββάτου φτιάχνουν τα κόλλυβα και τα πηγαίνουν στην εκκλησία το απόγευμα της Παρασκευής για να τα διαβάσει ο ιερέας.

Πιστεύεται ότι οι ψυχές των νεκρών τρώνε από τα κόλλυβα και επιστρέφουν στον ουρανό χορτασμένες από το συχώριο που τους προσφέρει ο κόσμος κατά το μοίρασμα.

Η συνταγή για τα κόλλυβα και οι άγνωστοι συμβολισμοί

Υλικά:

  • 200γρ. σιτάρι
  • 50γρ. αμύγδαλο φιλέ
  • 70γρ. άχνη ζάχαρη
  • 50γρ. σταφίδες
  • 30γρ. φρυγανιά
  • 4γρ. κανέλα
  • 4γρ. γαρύφαλλο
  • Ξύσμα από 1 πορτοκάλι
  • 5 φύλλα δυόσμου

Σιτάρι: Συμβολίζει την Ανάσταση και τη ζωή που αναγεννάται.

Ζάχαρη: Δείχνει τη γλυκύτητα της αιώνιας ζωής.

Ρόδι: Συμβολίζει την αφθονία και τη λαμπρότητα του Παραδείσου.

Μαϊντανός: Εκφράζει την ελπίδα για αναψυχή και δροσιά στον τόπο αναπαύσεως.

Φρυγανιά ή καβουρδισμένο αλεύρι: Παριστά το χώμα που σκεπάζει τον τάφο.

Συχνά, προστίθενται αμύγδαλα, καρύδια, σταφίδες και κανέλα, δίνοντας ιδιαίτερο άρωμα και νοστιμιά. Η χρήση εννέα διαφορετικών υλικών θεωρείται ότι αντιστοιχεί στα εννέα αγγελικά τάγματα.

Μπαχαρικά: Είναι τα αρώματα αυτού του κόσμου.

Ξηροί καρποί: Είναι η ζωή που αναπαράγεται

Σταφίδα: Από τα αρχαία χρόνια συμβολίζει τον Διόνυσο και την γλύκα της ζωής έως τον Χριστό που είναι η άμπελος.