Η επιστράτευση στην Ελλάδα αποτελεί κρίσιμο μηχανισμό της Εθνικής Άμυνας που προβλέπει τη μαζική επαναφορά εφέδρων στον Στρατό σε περιπτώσεις απειλής. Παρότι για τον μέσο Έλληνα πολίτη φαντάζει ως μακρινό ενδεχόμενο, η κατανόηση της διαδικασίας και των ηλικιακών ορίων είναι απαραίτητη για κάθε στρατεύσιμο.

Τι είναι η επιστράτευση και πώς λειτουργεί

Οι κανόνες της επιστράτευσης καθορίζονται αυστηρά από τη νομοθεσία. Μετά την ολοκλήρωση της θητείας, οι στρατεύσιμοι απολύονται από τις Ένοπλες Δυνάμεις αλλά παραμένουν σε εφεδρεία με Ειδικό Φύλλο Πορείας (ΕΦΠ), το οποίο επιτρέπει την άμεση επαναφορά τους στον στρατό.

Η επιστράτευση στην Ελλάδα έχει τρεις βασικούς στόχους: την ενίσχυση των υφιστάμενων μονάδων, τη συγκρότηση νέων μονάδων και την κινητοποίηση ανθρώπινων και υλικών πόρων.

Ηλικιακά όρια και φάσεις επιστράτευσης

Η επιστράτευση εφαρμόζεται σε δύο κύριες φάσεις με συγκεκριμένα ηλικιακά όρια. Στην πρώτη φάση καλούνται άνδρες έως 41 ετών, ενώ στη δεύτερη φάση άνδρες από 41 έως 45 ετών. Όσοι είναι άνω των 45 ετών εξαιρούνται προσωρινά, εκτός εάν οι συνθήκες επιβάλλουν διαφορετικά. Σε κατάσταση πολέμου ή γενικής απειλής, τα ηλικιακά και ιατρικά όρια ενδέχεται να παρακαμφθούν, καθώς καλούνται όλοι όσοι είναι ικανοί να φέρουν όπλο.

Διαδικασία κλήσης και χρονικά περιθώρια

Σε περιόδους έντασης ή έκτακτης ανάγκης, η πολιτεία προχωρά σε μερική ή γενική επιστράτευση. Οι έφεδροι καλούνται να παρουσιαστούν άμεσα με Φύλλο Ατομικής Πρόσκλησης (ΦΑΠ), το οποίο επιδίδεται ακόμα και τις νυχτερινές ώρες από την Αστυνομία ή Στρατιωτικές Αρχές.

Τα χρονικά περιθώρια διαφέρουν ανάλογα με την περιοχή. Σε παραμεθόριες περιοχές η προθεσμία είναι 2 έως 4 ώρες, ενώ σε άλλες περιοχές καθορίζεται αναλόγως της απόστασης. Οι μετακινήσεις καλύπτονται από το κράτος με ειδικά κουπόνια μεταφοράς.

Τρόποι κλήσης εφέδρων

Η πρόσκληση για επιστράτευση μπορεί να γίνει με τρεις τρόπους:

  • Μέσω ΜΜΕ με ανακοινώσεις που χρησιμοποιούν συνθηματικές λέξεις ή χρώματα από το ΕΦΠ
  • Με ΦΑΠ που επιδίδεται από αστυνομικά ή στρατιωτικά όργανα
  • Με δημόσιες ανακοινώσεις και προκηρύξεις σε πολυσύχναστους χώρους ή τοπικά ΜΜΕ

Προτεραιότητα δίνεται σε όσους έχουν "πράσινο" ΕΦΠ, δηλαδή κρίσιμες ειδικότητες, ενώ όσοι έχουν "λευκό" ΕΦΠ ανήκουν σε δευτερεύουσες κατηγορίες.

Απαραίτητα έγγραφα και εξοπλισμός

Όποιος κληθεί να παρουσιαστεί οφείλει να φέρει μαζί του αστυνομική ταυτότητα, Ειδικό Φύλλο Πορείας (ΕΦΠ), ΦΑΠ εάν έχει επιδοθεί, Ατομικό Βιβλιάριο Εκπαίδευσης, οποιοδήποτε δίπλωμα οδήγησης και σακίδιο με ατομικά είδη και ξηρά τροφή για δύο ημέρες.

Ιστορικές επιστρατεύσεις στην Ελλάδα

Η επιστράτευση στην Ελλάδα έχει εφαρμοστεί σε κρίσιμες ιστορικές στιγμές. Το 1897 πραγματοποιήθηκε η πρώτη συγκροτημένη επιστράτευση λόγω απειλής από την Τουρκία, ενώ το 1912 ο Βενιζέλος υπέγραψε την επιστράτευση για τον Α' Βαλκανικό Πόλεμο.

Το 1940 εφαρμόστηκε πλήρως το σχέδιο επιστράτευσης με κινητοποίηση 300.000 ανδρών, ενώ το 1974 κατά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο επιστρατεύθηκαν 200.000 άνδρες. Η τελευταία μερική επιστράτευση πραγματοποιήθηκε το 1996 λόγω της κρίσης στα Ίμια.