Σημαντικές πλημμέλειες στον έλεγχο των δημόσιων συμβάσεων και σε ζητήματα διαφάνειας εντοπίζει το Ελεγκτικό Συνέδριο στην ετήσια έκθεσή του για το 2024. Οι δικαστές καταγράφουν μία σειρά από προβληματικές πρακτικές στις διαδικασίες ανάθεσης δημόσιων συμβάσεων, αναφορικά με όλους τους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης, κατά το διάστημα 1.7.2023 έως 31.12.2024.

Ένα συμπέρασμα που, δυστυχώς, αποτυπώνεται για πολλοστή συνεχόμενη χρονιά στις εκθέσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με τους δικαστές να διαπιστώνουν «επαναληψιμότητα όχι μόνο στις παραβιαζόμενες αρχές και διατάξεις, αλλά και στα στοιχεία θεμελίωσης των πλημμελειών και ενίοτε στις περιστάσεις υπό τις οποίες εκδηλώθηκαν». Κατά την περίοδο αυτή εισήχθησαν, σύμφωνα με την εφημερίδα «Ελεύθερος Τύπος», 2.601 φάκελοι διαδικασιών ανάθεσης δημόσιων συμβάσεων, εκ των οποίων 1.119 φάκελοι έργων, 654 προμηθειών και 828 υπηρεσιών.


Κύριες πλημμέλειες στις δημόσιες συμβάσεις

Η ετήσια έκθεση του ανώτατου δημοσιονομικού δικαστηρίου καταγράφει μία σειρά από ουσιώδεις πλημμέλειες στις δημόσιες συμβάσεις. Μεταξύ άλλων, κάνει λόγο για περιπτώσεις ελλιπούς τεκμηρίωσης της σκοπιμότητας και του προϋπολογισμού δημόσιων συμβάσεων, αποδοχής προσφορών κατά παράβαση της διακήρυξης, αλλά και για αδικαιολόγητες παρεκκλίσεις από τον κανόνα της διενέργειας διαγωνισμού.

Οι δικαστές μιλούν επίσης για ουσιώδεις τροποποιήσεις υφιστάμενων δημόσιων συμβάσεων χωρίς να συντρέχουν οι προϋποθέσεις, για αδικαιολόγητους αποκλεισμούς προσφερόντων και για άκρως περιοριστικά κριτήρια επιλογής σε συγκεκριμένες διαδικασίες ανάθεσης.


Χαρακτηριστικά παραδείγματα παραβάσεων

Μεταξύ των δεκάδων περιπτώσεων που αναφέρονται στην έκθεση για τις δημόσιες συμβάσεις, περιλαμβάνονται:

· Σε σύμβαση για προμήθεια αντιδραστηρίων τριών δημόσιων νοσοκομείων, διαπιστώθηκε ότι αορίστως γινόταν επίκληση των μέσων τιμών της αγοράς άλλων δημόσιων νοσοκομείων, χωρίς μνεία τιμών ή προσκόμιση συγκριτικών στοιχείων

· Σε διαδικασία προμήθειας τροφίμων και γάλακτος, διαπιστώθηκε ελλιπής τεκμηρίωση της αναγκαιότητας της προμήθειας, των ποσοτήτων ειδών και της προϋπολογιζόμενης δαπάνης

· Σε διαδικασία προμήθειας υλικών ηλεκτροφυσιολογίας για τις ανάγκες νοσοκομείου, διαπιστώθηκε έλλειψη τεκμηρίωσης τόσο της σκοπιμότητας όσο και του προϋπολογισμού


Προβλήματα στην τεκμηρίωση κόστους

Σε σύμβαση προμήθειας λιπαντικών για τις ανάγκες δήμων, διαπιστώθηκε ότι αναζητήθηκε και λήφθηκε προσφορά από έναν και μόνο τοπικό πρατηριούχο. Για την τεκμηρίωση της αύξησής τους σε ποσοστό 16% σε σχέση με τις τιμές μονάδας των ίδιων ειδών της προηγούμενης διακήρυξης γινόταν αόριστη επίκληση των ανατιμήσεων που προκάλεσαν ο πόλεμος στην Ουκρανία και η πανδημία της Covid-19.

Σε σύμβαση προμήθειας αναλώσιμων ειδών, διαπιστώθηκε ότι η αναθέτουσα αρχή δεν είχε προβεί σε οποιαδήποτε, έστω στοιχειώδη, ενέργεια προκειμένου να τεκμηριώσει την προϋπολογιζόμενη δαπάνη των προς προμήθεια ειδών, όπως συγκριτική έρευνα αγοράς ή λήψη μη δεσμευτικών προσφορών.


Παραβάσεις σε έργα και υπηρεσίες

Σε διαδικασία προμήθειας 59 ειδών υλικών σπονδυλοδεσίας, τα οποία δεν είχαν αντίστοιχο στο Παρατηρητήριο Τιμών Προμηθειών Υγείας, διαπιστώθηκε ελλιπής τεκμηρίωση της αναγκαιότητας και της προϋπολογιζόμενης δαπάνης.

Σε σύμβαση μεταβίβασης και ανακατασκευής ακινήτου, κρίθηκε ότι ενείχαν προεχόντως χαρακτήρα δημόσιων συμβάσεων έργου, ο σχεδιασμός και η υλοποίηση των οποίων υπήχθησαν σε εξαιρετικό καθεστώς αγοράς ακινήτων, χωρίς εφαρμογή του διέποντος την ανάθεση και εκτέλεση δημόσιων έργων νομοθετικού πλαισίου.

Σε δημόσια σύμβαση έργου για την εγκατάσταση συστήματος ελέγχου διαρροών σε δίκτυο ύδρευσης, κρίθηκε ότι στην πραγματικότητα αντικείμενο ήταν η προμήθεια και εγκατάσταση εξοπλισμού εξ αποστάσεως ελέγχου και χειρισμού δικτύου ύδρευσης, καθώς και οργάνων μέτρησης.

Σε περίπτωση εκμίσθωσης από δήμο 26 υπαίθριων θέσεων πάρκινγκ, διαπιστώθηκε ότι η σύμβαση είχε στην πραγματικότητα μικτό χαρακτήρα, με προέχοντα εκείνον της σύμβασης παραχώρησης υπηρεσιών φύλαξης και στάθμευσης των οχημάτων.