Μεγάλη Πέμπτη: σήμερον κρεμάται επί ξύλου...
Κορυφώνεται το θείο δράμα - Τα έθιμα της ημέρας
Κορυφώνεται σήμερα, Μεγάλη Πέμπτη, το θείο δράμα με τους πιστούς όλης της χώρας να προσέρχονται από νωρίς στους ιερούς ναούς.
Όπως αναφέρουν τα Ευαγγέλια, ο Χριστός θέλησε να δειπνήσει για τελευταία φορά με τους μαθητές του πριν θυσιαστεί για τη σωτηρία του ανθρώπου.
Πριν ξεκινήσει ο Μυστικός Δείπνος, που έγινε σε κάποιο σπίτι της Ιερουσαλήμ, ο Χριστός πήρε μια λεκάνη με νερό και έπλυνε τα πόδια των μαθητών του, μία ενέργεια που την εποχή εκείνη έκαναν οι δούλοι της εποχής. Με αυτό τον τρόπο ήθελε να δείξει την ταπεινότητα την οποία θα πρέπει να δείχνουν οι άνθρωποι απέναντι στους συνανθρώπους. Το γεγονός αυτό έχει λάβει στις μέρες μας το όνομα Ιερός Νιπτήρας.
«Λάβετε φάγετε τούτο εστί το σώμα μου»
Μετά την αποχώρηση του Ιούδα, ο Ιησούς παρέδωσε στους μαθητές του το Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, προσφέροντας άρτο και κρασί και λέγοντας «λάβετε φάγετε τούτο εστί το σώμα μου» και «πίετε έξ αυτού πάντες τούτο γαρ εστί το αίμα μου».
Μετά το τέλος του Μυστικού Δείπνου, ο Ιησούς και οι μαθητές του μετέβησαν στο Όρος των Ελαιών, όπου ο Χριστός προσεύχεται στον Πατέρα του και τελικά συλλαμβάνεται από τους Ρωμαίους προδομένος από τον Ιούδα.
Στον Εσπερινό της ημέρας έχουμε τη Σταύρωση του Θεανθρώπου και διαβάζονται τα 12 Ευαγγέλια που περιγράφουν τα Άγια Πάθη, ενώ νάμεσα στο 5ο και 6ο ψάλλεται το αντίφωνο «Σήμερον κρεμάται επί ξύλου…» και ο Εσταυρωμένος λιτανεύεται από τους ιερείς.
Όλο το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης, παραμένουν στις εκκλησίες κυρίως γυναίκες και ψάλλουν ύμνους για το Χριστό, ενώ στολίζεται ο επιτάφιος.
Μεγάλη Πέμπτη ή Κόκκινη Πέμπτη
Η Μεγάλη Πέμπτη λέγεται και Κόκκινη Πέμπτη ή Κοκκινοπέφτη καθώς από αυτή τη μέρα αρχίζουν τα πασχαλινά έθιμα, το χαρακτηριστικό -ίσως- των οποίων είναι το βάψιμο των κόκκινων αυγών.
Το γιατί τα αυγά βάφονται κόκκινα δεν είναι γνωστό. Σύμφωνα με μια παράδοση από την Καστοριά, όταν αναστήθηκε ο Χριστός το είπαν σε μια γυναίκα και αυτή δεν το πίστεψε και είπε. «Όταν τα αυγά που κρατώ θα γίνουν κόκκινα τότε θα αναστηθεί και ο Χριστός». Και αυτά έγιναν κόκκινα…
Άλλοι υποστηρίζουν ότι βάφονται κόκκινα σε ανάμνηση του χυμένου αίματος του Χριστού.
Από το πρωί της Μεγάλης Πέμπτης, πάντως, οι γυναίκες -εκτός από το βάψιμο των αυγών- καταγίνονται με το ζύμωμα για να φτιάξουν τα πασχαλινά τσουρέκια και τα κουλούρια.